Wydanie decyzji zmieniającej prawo do świadczenia wychowawczego, nie uprawnia organu do niejako automatycznego uznania świadczeń za nienależnie pobrane w danym okresie, z pominięciem oceny czy środki przyznane i wypłacone, na podstawie przyznanego uprzednio prawa do świadczenia wychowawczego, zostały wykorzystane zgodnie z celem, jaki został przez ustawodawcę określony dla tego rodzaju świadczeń.

Cel ten został zawarty w treści art. 4 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci. Stosownie do przywołanego przepisu, celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.

I chociaż świadczenie przysługuje podmiotom wskazanym w ust. 2 tego przepisu - matce lub ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na ich utrzymaniu, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 2a ustawy regulującym sytuację opieki naprzemiennej, to jednak przedmiotowe świadczenie służy dziecku.

Szczególnie istotne dla rozstrzygnięcia pozostaje ustalenie, na jaki cel zostało przeznaczone świadczenie wypłacone z tego tytułu. Tylko poczynienie takich ustaleń uprawnia do oceny czy świadczenie było nienależnie pobrane w rozumieniu przepisu art. 25 ust. 2 pkt 6 ustawy. Ma to swoje konsekwencje w stwierdzeniu, że w sytuacji ustalenia przez organ przeznaczenia środków pochodzących ze świadczenia wychowawczego na "pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem" małoletnich córek Skarżącej, uzasadniałoby dalsze ustalenie - braku zaistnienia przesłanki mającej stanowić podstawę do uznania świadczeń w połowie za nienależnie pobrane.

Skoro bowiem świadczenie zostałoby spożytkowane na zaspokojenie potrzeb dzieci, na które zostało przyznane, to żądanie zwrotu tych świadczeń byłoby nie do pogodzenia z ratio legis przepisów ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 26 listopada 2021 r., sygn. II SA/Gl 745/21

Źródło: CBOSA