Choć pomysł resortu rodziny, pracy i polityki społecznej obejmujący zdefiniowanie wymogów dotyczących usług świadczonych na rzecz osób bezdomnych jest słuszny, to wymaga niezbędnych korekt i uzupełnień.
26 sierpnia br. w Poznaniu Zarząd Związku Miast Polskich podjął stanowisko w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej określającego standardy noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych i ogrzewalni. Przedstawia w nim szereg propozycji modyfikacji projektu.
Między innymi, zdaniem ZMP w§2 ust. 2 projektu rozporządzenia niewłaściwe i nieuzasadnione jest wprowadzanie ograniczenia w zakresie usytuowania tylko jednej placówki pełniącą formę noclegowni, schroniska lub ogrzewalni na terenie jednej nieruchomości. - Proponujemy korektę treści umożliwiającą usytuowanie na terenie jednej nieruchomości różnych placówek w formie noclegowni, schroniska lub ogrzewalni, które byłyby wyodrębnionymi jednostkami, z odrębnym regulaminem działania – postuluje ZMP.
W załączniku nr 1: Podstawowy standard noclegowni, samorządowcy proponują, aby po słowach Placówka czynna cały rok, przez 7 dni w tygodniu, w godzinach od 18 wieczorem do 8 rano dodać słowa lub w okresie od 1 października do 30 kwietnia całodobowo, jeżeli na terenie gminy nie funkcjonuje ogrzewalnia.
A to dlatego, że aktualne brzmienie projektu rozporządzenia przynosi radykalną zmianę powszechnie dotąd obowiązującej koncepcji ogrzewalni, z placówki nocnej na placówkę pobytu dziennego z możliwością pobytu całodobowego (o ile na terenie gminy nie funkcjonuje noclegownia). - Zapewne intencją autorów projektu było zabezpieczenie, w okresie obniżonych temperatur, ciepłego i bezpiecznego miejsca osobom tego pozbawionym nie tylko w godzinach nocnych, ale przez całą dobę. Jednakże, w związku z brakiem regulacji dotyczących obowiązku prowadzenia określonego typu placówek, w określonej wielkości gminach, można wyobrazić sobie sytuację, w której dana gmina będzie posiadała na swoim terenie wyłącznie noclegownię. Wówczas, aby osiągnąć założony cel w postaci całodobowego zabezpieczenia, należałoby z kolei wprowadzić zapis umożliwiający przedłużenie funkcjonowania noclegowni na godziny dzienne – tłumaczy Zygmunt Frankiewicz, prezes Zarządu ZMP.
Związek proponuje podniesienie do 20 standardu maksymalnej liczby osób w pomieszczeniach noclegowych oraz zmianę w standardzie obiektu w zakresie wyposażenia pomieszczeń noclegowych, poprzez wykreślenie zapisu indywidulane szafki nocne, pozostawiając sformułowanie: w miarę możliwości szaf ubraniowych.
ZMP odnosi się ponadto do standardu liczby osób korzystających z noclegowni, schronisk i ogrzewalni. Proponowane standardy nie regulują przyjęć interwencyjnych ponad określony stan osobowy, a takie zdarzają się bardzo często szczególnie w okresie zimowym, kiedy zapewnienie miejsca w noclegowni, schronisku lub ogrzewalni chroni osoby przed zamarznięciem. Przedstawiciele miast proponują zmianę zapisu załącznika do rozporządzenia na: Liczba miejsc nie powinna być większa nić 100. Dopuszcza się przekroczenie wskazanego limitu w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia osoby bezdomnej oraz Nie mniej niż 3 m²/os. w pomieszczeniach z łóżkami piętrowymi nie mniej niż 2 m²/os. Dopuszcza się przekroczenie wskazanego limitu w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia osoby bezdomnej.
Ponadto ZMP negatywnie ocenia ograniczenie wymagań formalnych wobec kierowników placówek jedynie do wykształcenia średniego. Nie gwarantuje ono poziomu umiejętności interpersonalnych niezbędnego do utrzymania wysokiej jakości usług. - Proponujemy wprowadzenie wymogu przynajmniej trzyletniego doświadczenia w pracy z osobami wykluczonymi społecznie lub zagrożonymi wykluczeniem dla kierowników placówek – dowiadujemy się ze stanowiska.
Sugerowane zmiany obejmują również wprowadzenie możliwości uruchomienia całodobowej ogrzewalni, nawet, jeżeli na terenie gminy funkcjonuje noclegownia. Pozwoli to na bardziej optymalne wykorzystanie zasobów przez gminę oraz w większym stopniu może odpowiedzieć na potrzeby osób bezdomnych zwłaszcza w okresie zimowym w przypadku bardzo niskich temperatur. - Proponujemy zmianę dotychczasowego zapisu projektu Rozporządzenia na: Ogrzewalnia świadczy usługi w okresie od 1 października do 30 kwietnia, przez 7 dni w tygodniu, w godzinach od 8 rano do 18 wieczorem lub całodobowo – czytamy w stanowisku.
Samorządowcy proponują również zrównanie standardów zatrudnienia w ogrzewalni do proponowanego dla noclegowni. Postulują wprowadzenie zapisu: Zapewnienie opieki, przez co najmniej 1 opiekuna na 50 osób przebywających w placówce
Poza zakresem opiniowanego projektu rozporządzenia ZMP zgłasza potrzebę zmiany ustawy o pomocy społecznej w części dotyczącej funkcjonowania schronisk dla osób bezdomnych. Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej z dnia 5 sierpnia 2015 r. spowodowała, bowiem że osoby bezdomne będące w złym stanie zdrowia zostały całkowicie pozbawione możliwości uzyskania jakiejkolwiek pomocy w zabezpieczeniu swoich potrzeb po ustaniu leczenia i w okresie oczekiwania na umieszczenie np. zakładzie opiekuńczo – leczniczym czy tez domu pomocy społecznej. Dlatego warto uzupełnić ustawę o pomocy społecznej o przepis treści: W szczególnie uzasadnionych sytuacjach w schronisku dla osób bezdomnych pobyt czasowy (do 30 dni) mogą przebywać osoby częściowo niezdolne do samoobsługi lub wymagające pobytu w innych placówkach pomocy społecznej lub leczniczych.
