Prace nad kolejną nowelizacją ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej przyczyniły się do zwołania Konwentu Powiatów Województwa Zachodniopomorskiego.
Spotkanie odbyło się 20 lipca br. w Szczecinku. Uczestniczyli w nim starostowie, wicestarostowie, członkowie Zarządów, dyrektorzy oraz pracownicy Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie z powiatów województwa zachodniopomorskiego. Obecna była także Anna Mieczkowska, marszałek województwa.
Posiedzenie zostało zwołane w trybie pilnym i miało na celu zajęcie wspólnego stanowiska w sprawie budzącego niepokój projektu poselskiego zmian do ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 679).
W podjętym stanowisku Konwent wyraził swoje zaniepokojenie proponowanymi w ustawie zmianami dotyczącymi następujących zapisów:
Placówka wsparcia dziennego, z zastrzeżeniem ust. 2, nie może się mieścić w jednym budynku z jednostką organizacyjną wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, jednostką organizacyjną pomocy społecznej, jednostką organizacyjną systemu oświaty, ośrodkiem wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, podmiotem leczniczym, jednostką organizacyjną wymiaru sprawiedliwości, zakładem aktywności zawodowej lub izbą wytrzeźwień.
Konwent Powiatów uznał, iż powyższe zapisy są sprzeczne z ustawą o samorządzie gminnym, która pozwala łączyć jednostki. Wyrażano obawę, że postawienie samorządów w sytuacji konieczności inwestowania w nową infrastrukturę może doprowadzić do tego, że część placówek opiekuńczo-wychowawczych, środowiskowych domów samopomocy czy domów pomocy społecznej będzie likwidowanych ze względów finansowych.
Placówka opiekuńczo-wychowawcza, z zastrzeżeniem ust. 3, nie może się mieścić na jednej nieruchomości gruntowej ani w jednym budynku z inną jednostką organizacyjną wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, z jednostką organizacyjną pomocy społecznej, jednostką organizacyjną systemu oświaty, ośrodkiem wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, podmiotem leczniczym, jednostką organizacyjną wymiaru sprawiedliwości, zakładem aktywności zawodowej lub izbą wytrzeźwień.
Obradujący wyrazili obawę, że wprowadzenie powyższego zapisu może spowodować realne zagrożenie zaburzenia dotychczasowego systemu wsparcia dziecka i rodziny – jego kompleksowości i dostępności usług. Zgodzili się natomiast że np. izba wytrzeźwień czy jednostka organizacyjna wymiaru sprawiedliwości nie jest właściwą instytucją dla sąsiedztwa placówki opiekuńczo-wychowawczej. Zaproponowano, aby w zapisie wyłączyć placówki inne niż izby wytrzeźwień i placówki wymiaru sprawiedliwości, pozostawiając placówki lecznicze, pomocy społecznej, oświaty czy wsparcia osób niepełnosprawnych. Podkreślono również, że 12 miesięczny okres vacatio legis jest dla samorządów nierealny do zachowania i zaproponowano aby okres ten pokrywał się z czasem konieczności dojścia do standardów w placówkach, a więc do 31 grudnia 2020 roku
Gmina może połączyć:
1) ośrodek pomocy społecznej z ośrodkiem wsparcia, z wyłączeniem ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
2) dom pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku z ośrodkiem wsparcia przeznaczonym dla osób starszych, pod warunkiem usytuowania każdego z nich w odrębnym budynku.
Zgromadzeni jednogłośnie stwierdzili, iż powyższy zapis powinien zostać wykreślony. Budzi bowiem szczególne zaniepokojenie w sytuacji, gdy przy ośrodku pomocy społecznej funkcjonuje środowiskowy dom samopomocy. W środowiskowym domu samopomocy przebywają także osoby z zaburzeniami psychicznymi. Osoby te poddawane są terapii pod okiem wykwalifikowanej kadry. Nie są stygmatyzowane w społeczeństwie i mają blisko swojego pracownika socjalnego.
Z niezrozumieniem spotkał się również zakaz usytuowania w jednym budynku domu pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku z ośrodkiem wsparcia dla osób starszych, ponieważ podopieczni obu placówek mają podobne potrzeby.
Powiat może połączyć powiatowe centrum pomocy rodzinie z ośrodkiem interwencji kryzysowej.
Powyższy zapis wzbudził pytanie, dlaczego powiatowe centrum pomocy rodzinie można połączyć tylko z ośrodkiem interwencji kryzysowej. Centra jako jedyne jednostki pomocy społecznej realizują zadania wyznaczone aż w pięciu ustawach. Oprócz ustawy o pieczy, pomocy społecznej i przeciwdziałania przemocy są to jeszcze ustawa o cudzoziemcach i ustawa o rehabilitacji. Oznacza to, że ustawodawca w swoich zamiarach przewidział tą jednostkę jako główne ogniwo szeroko pojętej polityki społecznej w powiecie.
Jednostka organizacyjna pomocy społecznej nie może się mieścić w jednym budynku z placówką zapewniającą całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, jednostką wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, z zastrzeżeniem art. 18ba ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, jednostką organizacyjną systemu oświaty, ośrodkiem wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, podmiotem leczniczym, jednostką organizacyjną wymiaru sprawiedliwości, zakładem aktywności zawodowej lub izbą wytrzeźwień.
Obradujący postulowali usunięcie tego zapisu. Istnieje realne zagrożenie, że jego wprowadzenie i narzucenie terminu realizacji w ciągu 24 miesięcy spowoduje, że część jednostek straci możliwość realizacji swoich zadań. Samorządów powiatowych w obecnych czasach kryzysu finansowego nie stać na kolejne inwestycje w postaci nowych siedzib jednostek.
Wspólnie wypracowane stanowisko zostało w trybie pilnym przesłane do parlamentarzystów województwa zachodniopomorskiego oraz Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Jednakże 22 lipca Sejm przyjął poprawki do ustawy, wprowadzając przepisy uniemożlwiające wspólną lokalizację m.in. niektórych placówek wsparcia rodziny i systemu pieczy zastępczej, pomocy społecznej, systemu oświaty czy ochrony zdrowia.
Tego samego dnia ustawę przekazano Prezydentowi RP oraz Marszałkowi Senatu.
Następnie 4 sierpnia br. Senat rozpatrzył ustawę uchwalił do niej 4 poprawki. Uznał m.in.za konieczne uzupełnienie katalogu podmiotów, z którymi placówka opiekuńczo-wychowawcza nie może się mieścić na jednej nieruchomości gruntowej ani w jednym budynku – o specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie.
5 sierpnia projekt skierowano do sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny
Źródło: www.powiat.szczecinek.pl, www.sejm.gov.pl
