Ochrona rodziny, a w szczególności dzieci, wynika wprost z Konstytucji RP. Dlatego też jest to tematyka, którą NIK interesuje się w swoich kontrolach szczególnie wnikliwie. W 2012 r. kontrolerzy sprawdzili m.in. Jak gminy wykonują swoje zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie i jak funkcjonuje procedura „Niebieskiej karty" oraz jak działa system placówek opiekuńczo-wychowawczych.
Przemoc w rodzinie to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw członkowi rodziny, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienia i szkody. Jest to jeden z rodzajów patologii społecznej, która jest zarazem przestępstwem, z czego nie zdają sobie sprawy osoby pokrzywdzone. Zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą w rodzinie oraz wobec osób stosujących przemoc w rodzinie określa ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie realizowane są przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego na zasadach określonych w przepisach ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej lub ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Obecnie szczególny nacisk położono na rozwój profilaktyki, jako skutecznej formy pomocy w sytuacjach, gdy w rodzinie nie występuje jeszcze zjawisko przemocy, ale może być tym zjawiskiem zagrożona. Istotną rolę ma opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz tworzenie zespołów interdyscyplinarnych do wspólnych działań przedstawicieli służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Zadania zespołów interdyscyplinarnych, ich skład oraz zasady działania wymagają współdziałania różnych środowisk i instytucji na rzecz zwalczania zjawiska przemocy w rodzinie.
Ze skontrolowanych przez NIK ośrodków pomocy społecznej (m.in. w Sokółce) wynika, że dane podawane w sprawozdaniach z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie o liczbie wypełnionych „niebieskich kart" były nierzetelne. Także policja (komenda powiatowa) podawała w sprawozdaniu za 2011 rok nierzetelne dane, dotyczące liczby małoletnich pokrzywdzonych w wyniku przemocy domowej. Interweniujący funkcjonariusze nie zawsze sporządzali też „niebieskie karty", mimo że podejmowali kolejne interwencje domowe, w których zachodziły okoliczności wskazujące na zjawisko przemocy.
Źródło: "Sprawozdaniu z działalności NIK w 2012 roku", NIK, 2013
