Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej, tj. osobie, która osiągnęła wiek 18 lat, uznanej za całkowicie niezdolną do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

• przed ukończeniem 18 roku życia lub
• w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, przed ukończeniem 25 roku życia, lub
• w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Prawo do renty socjalnej może zostać przyznane na stałe lub czasowo. Jeżeli w orzeczeniu stanowiącym podstawę do wydania decyzji w sprawie renty socjalnej lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS ustalą, że całkowita niezdolność do pracy jest trwała – przysługuje renta socjalna stała. Jeżeli całkowita niezdolność do pracy zostanie ustalona na czas określony – przysługuje renta socjalna okresowa, przez okres wskazany w decyzji organu rentowego ZUS.

W celu przedłużenia prawa do renty socjalnej osoba zainteresowana powinna złożyć wniosek o ustalenie uprawnień do tego świadczenia na dalszy okres.

Renta socjalna przyznawana jest w stałej wysokości i wynosi 84% kwoty minimalnej renty, jaka przysługiwałaby z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu w przypadku, gdy osoba uprawniona osiągnęła przychód w łącznej kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy.

Decyzję w sprawie rent socjalnych wydaje i świadczenia te wypłaca ZUS, a finansowane są one z budżetu państwa.

Renta socjalna, do której prawo zostało ustalone przed 1 marca 2012 roku, wynosi 682,67 zł, a jeżeli prawo do renty socjalnej zostało ustalone po 29 lutego 2012 roku – wynosi ona 671,31 zł.

W przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej kwota renty socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tj. 1598,36 zł, z tym że kwota renty socjalnej nie może być niższa niż 10% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tj. 79,92 zł. Renta socjalna nie przysługuje, jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

W 2011 roku ZUS wypłacił z tytułu rent socjalnych 1 830,1 mln zł dla około 252 tys. osób.

Źródło: Ubezpieczenia społeczne w Polsce, ZUS, Warszawa 2012