Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy powstaje z dniem spełnienia wszystkich wymaganych warunków, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o to świadczenie.

Jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne, prawo do renty nabędzie z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy lub świadczenia rehabilitacyjnego.

Prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy.

Prawo do renty ustaje:

• gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania tego prawa,
• z upływem okresu, na jaki świadczenie to zostało przyznane, z dniem, od którego z urzędu została przyznana emerytura,
• wraz ze śmiercią osoby uprawnionej.

Wysokość renty

Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy zależy od:

• wymiaru udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych,
• wysokości zarobków wskazanych do obliczenia podstawy wymiaru renty,
• kwoty bazowej obowiązującej w dniu nabycia prawa do renty, a także
• stopnia orzeczonej niezdolności do pracy.

Jeżeli podstawy wymiaru renty nie można ustalić, organ rentowy ustala wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy w kwocie najniższego świadczenia. Od 1 marca 2012 r. najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi 799,18 zł, a najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 613,38 zł.

Zawieszanie i zmniejszanie renty z tytułu niezdolności do pracy

Zawieszenie lub zmniejszenie wysokości rent z tytułu niezdolności do pracy uzależnione jest od kwoty przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przy czym za przychód uważa się także kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, a także kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

Na zawieszenie prawa do renty lub zmniejszenie wysokości tego świadczenia wpływa osiągany przez rencistę przychód z tytułu wykonywania działalności obowiązkowo podlegającej ubezpieczeniom społecznym. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczeń społecznych uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo pozarolniczą działalność.

Za przychód mający wpływ na zawieszenie lub zmniejszenie renty uważa się także przychód uzyskany z tytułu służby w tzw. służbach mundurowych (policja, wojsko itd.).

Na zawieszenie prawa do renty oraz zmniejszenie jej wysokości nie wpływa przychód osiągnięty z tytułu świadczenia pracy w ramach wykonywania umowy nieobjętej obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, na przykład z tytułu wykonywania umowy o dzieło zawartej z osobą niebędącą jednocześnie pracodawcą rencisty.

Jeżeli rencista osiąga przychód:

• nieprzekraczający 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ogłaszanego przez Prezesa GUS – renta wypłacana jest w pełnej wysokości,
• przekraczający 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, nie wyższy jednak niż 130% tego wynagrodzenia – renta jest odpowiednio zmniejszana,
• przekraczający 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – wypłata renty podlega zawieszeniu w całości.

Źródło: Informator dla osób niepełnosprawnych, ZUS, Warszawa 2012