„Art. 35. 1. Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu, z zastrzeżeniem ust. 2 oraz art. 58 ust. 1 i art. 103 ust. 2.
2. W przypadku pilnej konieczności, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, możliwe jest umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej, na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny lub miejsce prowadzenia rodzinnego domu dziecka. O zawartej umowie starosta zawiadamia niezwłocznie sąd."

 Co do zasady umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu. Uzupełniające w tym zakresie są przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz ustawy kodeks podstępowania cywilnego. Zgodnie z art. 112(3) kodeksu rodzinnego i opiekuńczego umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej powinno nastąpić po wyczerpaniu wszystkich form pomocy rodzicom dziecka, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, chyba że dobro dziecka wymaga zapewnienia mu niezwłocznie pieczy zastępczej.

Zgodnie z art. 597 (2) kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przed umieszczeniem dziecka w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka, sąd zasięga:

1. opinii właściwego ośrodka pomocy społecznej, opinii właściwego organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, informacji o dotychczasowym sprawowaniu funkcji przez rodzinę zastępczą lub prowadzącego rodzinny dom dziecka oraz informacji z rejestru danych prowadzonego przez starostę na podstawie przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
2. opinii starosty właściwego ze względu na miejsce sprawowania rodzinnej pieczy zastępczej - w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej na terenie innego powiatu niż powiat miejsca zamieszkania dziecka.

Wyjątkiem od zasady umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej na podstawie orzeczenia sądu są przypadku gdy:

• dziecko zostało doprowadzone do rodziny zastępczej zawodowej pełniącej rolę pogotowia rodzinnego lub do placówki opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego przez Policję lub Straż Graniczną;
• przyjęcia dziecka do placówki opiekuńczo-wychowawczej odbywa się na podstawie art. 103 ust. 2 pkt 3 ustawy na wniosek rodziców, dziecka lub innej osoby trzeciej lub w trybie, o którym mowa w art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Tryb z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ten jest stosowany w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie. Pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe ma prawo odebrać dziecko z rodziny i umieścić je w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
• umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej następuje w przypadku pilnej konieczności, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny lub miejsce prowadzenia rodzinnego domu dziecka. O zawartej umowie starosta zawiadamia niezwłocznie sąd.

Problem interpretacyjny może budzić treść art. 58 ust. 2 pkt 3 , do którego odwołuje art. 38. Zgodnie z tym przepisem rodzina zastępcza zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego przyjmuje dziecko na wniosek rodziców, dziecka lub innej osoby w przypadku, o którym mowa w art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Budowa przepisu może sugerować, że powołany przepis dotyczy przypadków umieszczenia dziecka w trybie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Tymczasem jak już była mowa wyżej w trybie art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu o umieszczeniu dziecka w pieczy decyduje wyłącznie pracownik socjalny. Z uwagi na nieprawidłową redakcję w mojej ocenie art. 58 ust. 2 pkt. powinien być interpretowany jak art. 103 ust. 2, który reguluje umieszczenie dziecka w instytucjonalnej pieczy zastępczej, a art. 38 ust. 2 dotyczący zawierania umów w przypadku pilnej potrzeby umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej nie będzie miał oczywiście zastosowania do rodzin zastępczych pełniących funkcję pogotowia ratunkowego.