Już dzisiaj, po zaledwie trzech dniach od wniesienia, odbędzie się I czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2710) zwanego potocznie Lex Czarnek 2.0.
Posiedzenia sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży w tej sprawie zaplanowano na godz. 18:00.
Zdecydowanie najpoważniejszy zarzut do przedmiotowego projektu ustawy, który powinien niweczyć możliwość jego dalszego procedowania, należy postawić w oparciu o art. 122 ust. 5 Konstytucji RP w zw. z art. 64 Regulaminu pracy Sejmu RP. Niekonstytucyjność objawia się w tym przypadku w pominięciu przez Sejm RP zasad dotyczących postępowania z ustawą z 13 stycznia 2022 r., której podpisania Prezydent odmówił, przekazując ją wraz z umotywowanym wnioskiem do ponownego rozpatrzenia przez Sejm i forsowanie w nowym trybie niemalże analogicznych rozwiązań.
Jak bowiem wskazują sami projektodawcy przedmiotowy poselski projekt (druk 2710) nie podlegał konsultacjom m.in. z uwagi na częściową zbieżność rozwiązań w nim zawartych do brzmienia uchwalonej 13 stycznia 2022 r. ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, zawetowanej przez Prezydenta RP, która była dokumentem przygotowanym przez Rząd.
2 marca 2022 r. Prezydent RP Pan Andrzej Duda odmówił podpisania tej ustawy wskazując na szereg wątpliwości i zastrzeżeń, które Wysoka Izba powinna była powtórnie ocenić. Marszałek Sejmu wbrew regulacji art. 64 Regulaminu pracy Sejmu RP nie zainicjował ponownego rozpatrzenia ustawy zawetowanej, co w konsekwencji, gdyby proponowane w tej ustawie rozwiązania w brzmieniu dotychczasowym miały się ostać musiałoby się wiązać z jej ponownym uchwaleniem większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Biorąc jednak pod uwagę kontrowersje jakie wywołała ustawa zawetowana na etapie jej procedowania – sprzeciw nie tylko strony samorządowej, ale także związkowej, społecznej i organizacji pozarządowych oczywistym było, że takiego poparcia w Sejmie nie uda się osiągnąć.
I tutaj, jako inicjatywa poselska pojawia się przedmiotowy projekt, który stanowi niemalże kalkę rozwiązań zawartych w ustawie zawetowanej. Zasadnicze kwestie związane z ograniczeniem samodzielności jednostek samorządu terytorialnego na rzecz organu nadzoru pedagogicznego pozostały bez zmian (poza jednym pominiętym rozwiązaniem, od początku wadliwym prawnie a mianowicie stwierdzaniem przez organ nadzoru pedagogicznego wygaśnięcia powierzenia stanowiska dyrektora). Także w pozostałym zakresie projektu, który zawiera 33 zmiany w Prawie oświatowym, poza dodaniem jednej dotyczącej edukacji domowej i drugiej dotyczącej arkusza organizacji w szkołach artystycznych, lekkim przeredagowaniem zasad działalności w szkole stowarzyszeń lub innych organizacji a także pominięciem zasad prowadzenia nauczania z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, projekt odzwierciedla zakres ustawy zawetowanej. Natomiast w ramach 27 zmian w innych ustawach, pojawia się 9 nowych, jednakże wynikają one głównie z konieczności dodania lub przeredagowania brzmienia przepisów przyjętych w ostatnich miesiącach (np. zmiany w awansie zawodowym). Dodatkowo pominięto także oprotestowaną przez związki nauczycielskie propozycję przekazywania do ZUS pewnej grupy danych nauczycieli z bazy SIO.
Nie sposób więc nie odnieść wrażenia, że wniesienie przedmiotowego projektu stanowi próbę obejścia procedury ponownego rozpatrzenia ustawy zawetowanej. Co więcej zupełnie niezrozumiałe jest tempo prac nad projektem, któremu to nie wiedzieć z jakich względów, już w dzień wniesienia nadano nr druku i skierowano do I czytania w Komisji, które to zaplanowano w ciągu niespełna trzech dni roboczych. Biorąc pod uwagę zakres tej regulacji, nie są to także rozwiązania wymagające aż tak pilnego wdrożenia z punktu widzenia funkcjonowania oświaty.
Tryb procedowania projektu z punktu widzenia interesów jednostek samorządu terytorialnego narusza także art. 36 ust. 6 Regulaminu pracy Sejmu RP. Przyjęcie proponowanych rozwiązań bez wątpienia spowoduje zmiany w funkcjonowaniu samorządów jako organów prowadzących szkoły i placówki publiczne. Pomimo, że w przeważającej mierze projekt powiela rozwiązania ujęte w uchwalonej 13 stycznia 2022 r. ustawie to znalazło się w niej także kilka nowych rozwiązań, wpływających na funkcjonowanie samorządów i prowadzonych przez nie jednostek oświatowych. Warto także przypomnieć, że projekt ustawy zawetowanej przez Prezydenta RP otrzymał negatywną opinię Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
