Sejm przyjął pierwsze Sprawozdanie z realizacji ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci w latach 2016-2017. Ustawa określa warunki nabywania prawa do świadczenia wychowawczego w ramach rządowego Programu „Rodzina 500+”.
W ramach Programu w pierwszym okresie świadczeniowym obejmującym kwiecień 2016 r.- wrzesień 2017 r., liczba dzieci uprawnionych do świadczenia wynosiła przeciętnie 3 919,3 tys., z czego 47,7 tys. stanowiły dzieci w pieczy zastępczej. Udział dzieci uprawnionych do świadczeń w ogólnej liczbie dzieci do 18 r.ż. wyniósł na koniec pierwszego okresu 57,7%. W drugim półroczu 2017 r., który obejmował początek nowego okresu świadczeniowego przeciętna liczba dzieci uprawnionych do świadczeń wynosiła 3 740,6 tys., co stanowi 54% spośród ogólnej liczby dzieci do 18 r.ż.
Liczba rodzin uprawnionych do świadczenia wychowawczego w pierwszym okresie wynosiła przeciętnie 2 561,5 tys., natomiast w drugim okresie liczba ta wynosiła 2 450,2 tys. Zdaniem Rządu, zauważalny wraz z nowym okresem spadek liczby rodzin uprawionych do świadczenia, wynika głównie ze spadku stopy bezrobocia i wzrostu dochodów w 2016 r. Utrata świadczenia w związku z przekroczeniem kryterium dochodowego dotyczyła około 146 tys. rodzin. Pozostałe czynniki mające wpływ na spadek liczby uprawnionych rodzin do świadczenia 500+, to: uszczelnienie systemu w zakresie samotnego wychowywania dzieci, zmiana w zakresie uwzględniania dochodu opodatkowanego ryczałtem powodująca zmniejszenie liczebności rodzin w Programie, zmiana sposobu uwzględniania utraty dochodu oraz weryfikacja osób przebywających na emigracji.
W pierwszym okresie zasiłkowym przeciętna miesięczna liczba rodzin uprawnionych do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko z tytułu spełnienia kryterium dochodowego, dotyczącego rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym wynosiła 130,7 tys., natomiast z końcem grudnia 2017 r. osiągnęła poziom 133,4 tys. rodzin. Rząd szacuje, że ze świadczeń wychowawczych korzysta około 220 tys. dzieci niepełnosprawnych, zarówno w rodzinach spełniających kryterium dochodowe uprawniające do świadczenia na pierwsze dziecko, jak też w rodzinach uprawnionych do świadczeń na drugie i kolejne dzieci, co oznacza, że wsparciem objętych jest niemal 90% dzieci niepełnosprawnych.
Obsługą programu w czerwcu 2016 r. zajmowało się 13 863 osoby, natomiast w październiku 2017 r., 13 148 osób. W opinii Rządu rzeczywisty wzrost zatrudnienia związany z obsługą Programu wyniósł około 4 000 osób, co wskazuje, na to, że w każdej gminie zatrudnienie wzrosło przeciętnie o 1,6 etatu.
W 2016 roku łączne wydatki na realizację programu „Rodzina 500+” wyniosły 17 620 308 000 zł, z czego: wydatki na realizację przez gminy zadań dotyczących świadczenia wychowawczego, w tym wdrożenie ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci- 17 397 084 000 zł, w tym na wdrożenie ustawy i świadczeń wychowawczych 315 591 000 zł ( w tym 191 400 000 zł stanowiły wydatki na wynagrodzenia), wydatki na realizację przez marszałków województw zadań z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w obszarze świadczenia wychowawczego- 6 445 000 zł, finansowanie zadań związanych z dodatkiem wychowawczym i dodatkiem do zryczałtowanej kwoty 216 226 000 zł, w tym obsługę dodatków wychowawczych i dodatków do zryczałtowanej kwoty 2 051 000 zł oraz wydatki na rozwój i administrowania Centralnej Aplikacji Statystycznej 533 000 zł.
W 2017 roku łączne wydatki na realizację programu „Rodzina 500+” wyniosły 23 766 789 000 zł, z czego: wydatki na realizację przez gminy zadań dotyczących świadczenia wychowawczego, w tym wdrożenie ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci- 23 466 818 000 zł, w tym na wdrożenie ustawy i świadczeń wychowawczych 327 936 000 zł ( w tym 239 800 000 zł stanowiły wydatki na wynagrodzenia), wydatki na realizację przez marszałków województw zadań z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w obszarze świadczenia wychowawczego- 15 094 000 zł, finansowanie zadań związanych z dodatkiem wychowawczym i dodatkiem do zryczałtowanej kwoty 284 631 000 zł, w tym obsługę dodatków wychowawczych i dodatków do zryczałtowanej kwoty 2 541 000 zł, przygotowanie się wojewodów do realizacji od 1 stycznia 2018 r. zadań z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w obszarze świadczenia wychowawczego 146 000 zł oraz wydatki na rozwój i administrowania Centralnej Aplikacji Statystycznej 100 000 zł.
Według danych Rządu, dzięki Programowi spada skrajne ubóstwo szczególnie wśród dzieci. Zgodnie z badaniami Budżetów Gospodarstw Domowych ubóstwo skrajne w 2017 r. wyniosło 4,3% i było niższe o 0,6 pkt. proc. niż w poprzednim roku. Głównymi beneficjantami spadku stopy ubóstwa byli samotni rodzice z dziećmi oraz rodziny wielodzietne.
W roku 2016 urodziło się 382,3 tys. dzieci, o 13,0 tys. więcej niż w roku poprzednim, zaś w 2017 r.- 402 tys. dzieci, tj. o 19,7 tys. więcej niż w roku 2016.
W okresie od wprowadzenia świadczenia wychowawczego liczba kobiet aktywnych zawodowo zmniejszyła się, z danych wynika, że liczba aktywnych zawodowo kobiet w wieku 25-49 lat z dziećmi w okresie od czwartego kwartału 2015 roku do czwartego kwartału 2017 r. zmniejszyła się w wyniku dezaktywacji o 76 tys. Jednocześnie liczba biernych zawodowo kobiet z tytułu opieki nad dziećmi lub innymi osobami niesamodzielnymi w tym okresie wzrosła o 103,9 tys.
Warto wspomnieć, iż w latach 2016-2017 zwiększyła się liczba świadczeń wychowawczych przekazanych w formie rzeczowej lub opłacania usług z 670 w 2016 r. do 1 582 w 2017 r.
Źródło: www.orka.sejm.gov.pl
