W wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt ustawy o kołach gospodyń wiejskich. Prowadzącym projekt ma być resort rolnictwa. Ustawa ma wyposażyć koła w osobowość prawną, nadać regulacje trybu tworzenia, rejestracji i wewnętrznej regulacji kół.
W opinii ministerstwa, obecne przyporządkowanie kół gospodyń wiejskich do kółek rolniczych powoduje zależność organizacyjną kół i brak ich podmiotowości prawnej. Znacząco ogranicza to możliwości efektywnej realizacji misji, dla której organizacje te zostały powołane. Urzędnicy dostrzegają, że koła mogą również funkcjonować w formie stowarzyszenia zwykłego lub rejestrowego, zgodnie z ustawą Prawo o stowarzyszeniach. Ma jednak bardzo ogólny i szeroki zakres obowiązywania. Koła gospodyń to jedna z najstarszych form organizacji społecznych, jakie funkcjonują w Polsce.
Osobowość prawna sposobem na niezależność
Stąd projektowana ustawa, która ma stanowić nową, odrębną od dotychczas obowiązującej, kompleksową regulację, określającą formy i zasady dobrowolnego zrzeszania się w koła gospodyń oraz tryb ich zakładania i wewnątrzną organizację. Jak czytamy w opisie, ustawa ma wyposażyć koła w osobowość prawną, dać im niezależność od innych organizacji społeczno-zawodowych rolników (kółek rolniczych), a także od administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego. W opinii resortu, samodzielność organizacyjna i podmiotowość prawna zapewnią niezbędne warunki dla skutecznej realizacji zadań ustawowych i statutowych kół gospodyń wiejskich. Będą one mogły być wspierane finansowo pieniędzmi publicznymi, w formie dotacji. Zdaniem urzędników, koła gospodyń pilnie potrzebują przyznania im osobowości prawnej. Obecnie organizacje te nie mają możliwości ubiegania się o dotacje. Częstokroć samorządy nie mają jak rozliczyć wsparcia finansowego udzielanego kołom. Brak prostego rozwiązania prawnego, umożliwiającego szybkę i bezproblemową rejestrację kół powoduje, że kobiety podejmują decyzję o funkcjonowaniu jako grupa nieformalna.
Obecnie funkcjonuje około 21 tys. kół gospodyń wiejskich powstałych w ramach kółek rolniczych oraz kilka tysięcy działających jako zespoły ludowe i stowarzyszenia powstałe po 2004 r. Organizacje te skupiają ponad milion osób. Daje to średnio ok. 60 kół działających na poziomie każdego powiatu.
