Sejmowa Komisja Polityki Społecznej i Rodziny apeluje o wyrównanie poziomu dotacji dla środowiskowych domów samopomocy. Postulaty popierają pracownicy placówek. Resorty polityki społecznej i finansów odpowiadają, że pieniędzy na 2015 r. zaplanowano nieco więcej, należy dobrze gospodarować tym, co jest, bo trzeba ograniczyć deficyt budżetu państwa, a zmiany legislacyjne w finansowaniu placówek nie są konieczne.
Wyrównać poziom finansowania
W wystosowanym do Pani Premier dezyderacie, członkowie komisji „z niepokojem odnotowują fakt, że kwoty dotacji celowej na jednego uczestnika są w skali kraju bardzo zróżnicowane – od 900 zł w województwie łódzkim do 1300 zł w województwie kujawsko-pomorskim.”. W kilku województwach kwota dotacji jest nawet zróżnicowana w zależności od rodzaju jednostki tworzącej taki dom (gmina lub powiat). Jak czytamy w dezyderacie, w opinii posłów dysproporcje są konsekwencją funkcjonującego systemu ustalania kwoty dotacji na następny rok kalendarzowy, który utrwala występujące różnice. A konsekwencją takiego zróżnicowania są pogłębiające się różnice jakościowe w funkcjonowaniu placówek.
Jednorazowe wyrównanie kwoty dotacji we wszystkich środowiskowych domach samopomocy do poziomu dotacji w województwie kujawsko-pomorskim w 2014 r. (1300 zł) wymagałoby wygospodarowania w budżecie państwa dodatkowych 85 mln zł. Biorąc pod uwagę zdecydowanie niższe koszty terapii oferowanej osobom z zaburzeniami psychicznymi w tego typu placówkach, w porównaniu z alternatywnymi formami terapii, oraz konieczność zapewniania przez państwo realnej możliwości prowadzenia przez te placówki efektywnej działalności, posłowie zwrócili się do rządu o:
1) zwiększenie kwoty dotacji celowej na funkcjonowanie środowiskowych domów samopomocy w budżecie na 2015 r., aby zlikwidować istniejące różnice pomiędzy poszczególnymi województwami,
2) podjęcie przez rząd działań legislacyjnych, które skutecznie zapobiegną możliwości znaczącego różnicowania kwot dotacji dla placówek tego samego typu prowadzących działalność w różnych województwach,
3) analizę potrzeb oraz odpowiednie do nich coroczne zwiększanie liczby miejsc w środowiskowych domach samopomocy,
4) rozważenie możliwości współfinansowania funkcjonowania środowiskowych domów samopomocy ze środków przeznaczonych na ochronę zdrowia, w szczególności w ramach Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego.
Pracownicy ŚDS-ów popierają postulaty komisji
Do wniosków komisji dołączyli się pracownicy domów samopomocy w piśmie Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników i Sympatyków Środowiskowych Domów Samopomocy. Twierdzą oni, że istniejący mechanizm finansowania śds-ów generuje szereg problemów. Daje wojewodom dużą dowolność. Powoduje utrwalanie różnic pomiędzy województwami „wynikających jedynie z różnego poziomu początkowej wysokości dotacji, a nie ze względów merytorycznych". "(...) Nawet w ramach jednego województwa różnice nie mają nic wspólnego z czynnikami, od których zależy koszt działalności placówki." Elementem składowym tych problemów są także niskie wynagrodzenia pracowników domów.
Ministerstwa: pieniędzy więcej nie będzie, zmian w systemie nie potrzeba
Resort polityki społecznej w odpowiedzi na dezyderat komisji wyjaśnia, że wysokość dotacji planują wojewodowie, poruszając się w ramach limitu zapisanego dla danego województwa w ustawie budżetowej. Dotacje na rok 2015 zaplanowano w wysokości wyższej o 4,6 proc. od roku 2014. Dodatkowo resort dysponuje rezerwami celowymi, które przeznacza w ciągu roku budżetowego na uzupełnianie wojewodom finansowania zadań pomocy społecznej, w tym finansowania funkcjonowania ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Resort przypomina, że z tego źródła zwiększano budżety wojewodów dwa razy (w maju i wrześniu). Więcej pieniędzy nie da się zaplanować ze względu na etap prac nad projektem budżetu (pismo ministerstwa pochodzi z listopada, Sejm przyjął budżet 18 grudnia – przyp. red.). Ale w ciągu roku można będzie regulować budżety wojewodów rezerwą celową.
W opinii wiceminister Elżbiety Seredyn, postulowane przez posłów zmiany legislacyjne w systemie funkcjonowania środowiskowych domów samopomocy nie są konieczne. Zdaniem pani minister, wysokość średniej miesięcznej kwoty dotacji winna być połączona z realnym kosztem utrzymania jednego miejsca w placówce, a nie ustalana odgórnie w jednej wysokości dla wszystkich jednostek działających w województwach, ponieważ różne są czynniki kształtujące koszt funkcjonowania.
W podobnym tonie utrzymana jest odpowiedź ministerstwa finansów. Tyle, że w tym przypadku dochodzi jeszcze argumentacja ograniczania deficytu finansów publicznych i wyjaśniania dotyczące konsekwencji obowiązywania od rudnia ubiegłego roku tzw. stabilizującej reguły wydatkowej.
Źródło: materiały na posiedzenia Komisji Polityki Społecznej i Rodziny
