Posiedzenie Zespołu ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa w dniu 19 lipca br. mimo krótkiego porządku obrad trwało ponad 2 godziny. Było to zasługą przedstawicieli Związku Gmin Wiejskich RP i Unii Miasteczek Polskich, którzy z determinacją walczyli o to, by w praktyce gminy mogły przejąć wszystkie istniejące obecnie wspólnoty gruntowe o nieuregulowanym stanie pranym (około 3.500 wspólnot, kilkadziesiąt tysięcy hektarów w skali całego kraju).

Zgodnie z obowiązującą do tej pory ustawą z dnia 29 czerwca 1963 roku o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych lista uprawnionych w poszczególnych wspólnotach gruntowych miała zostać ustalona na podstawie stanu faktycznego występującego w latach 1962 – 1963 najpóźniej do 5 lipca 1964 roku. Mimo takiej regulacji około 70% wspólnot gruntowych nie ma do dnia dzisiejszego – mimo upływu prawie 50 lat – uregulowanego stanu prawnego. Z tego względu Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zaproponowało w projekcie założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, by:

• w nieprzekraczalnym terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy, osoby mogące stać się uprawnionymi w świetle dotychczasowych przepisów mogły złożyć wniosek o ustalenie ich praw;
• po upływie sześciu miesięcy ustalenie uprawnionych nastąpiłoby w oparciu o faktyczne nieprzerwane  korzystanie ze wspólnoty w okresie trzech lat poprzedzających wejście w życie ustawy.

Przedstawiciele zainteresowanych korporacji samorządowych szczebla gminnego proponowały, by po bezskutecznym upływie sześciu miesięcy na zgłoszenie się uprawnionych grunty przechodziły na wniosek na własność właściwej gminy. Uwzględniając fakt, że praktyczne znaczenie pierwszego okresu jest niewielkie – jest on wprowadzony nie tyle z wiarą na zgłoszenie się uprawnionych (gdyby ktokolwiek dysponował odpowiednimi dokumentami, to najprawdopodobniej zgłosiłby się w ciągu minionego półwiecza), co w celu uniknięcia zarzutu naruszenia praw – praktycznie wszystkie wspólnoty gruntowe o nieuregulowanym stanie prawnym mogłyby stać się własnością gmin. Na rozwiązanie takie nie chciało się zgodzić Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi; zresztą obiektywnie oceniając propozycja gmin pozostawała w sprzeczności z nakazami sprawiedliwości. Ostatecznie zatem – po długiej dyskusji i przerwie na naradę strony samorządowej – przyjęto następujące rozwiązania:

• sześciomiesięczny termin na zgłoszenie się uprawnionych pozostaje bez zmian;
• ustalenie uprawnionych w oparciu o stan obecny będzie możliwe na wniosek złożony w terminie kolejnych 6 miesięcy. Wydłużony przy tym zostaje okres nieprzerwanego korzystania ze wspólnoty uprawniający do uzyskania uprawnień – z trzech lat na pięć lat;
• jeśli nie nastąpi ustalenie uprawnionych na podstawie wymienionych wcześniej zasad, wspólnota gruntowa będzie stawała się własnością gminy (o ile ta złoży wniosek), albo Skarbu Państwa.

Wydaje się, że powyższa propozycja stanowi skuteczny i sprawiedliwy sposób szybkiego uregulowania stanu prawnego wszystkich wspólnot gruntowych.

Pozostałe projekty przewidziane w porządku obrad nie wzbudziły większych wątpliwości. Na posiedzeniu zostały zaopiniowane pozytywnie:

1. projekt rozporządzenia PRM zmieniającego rozporządzenie w sprawie krajowej sieci obszarów wiejskich;
2. projekt założeń projektu ustawy o rybołówstwie morskim;
3. projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie.

W ramach spraw różnych:

• przedstawiciel Związku Gmin Wiejskich RP zaapelował o wyodrębnienie w nowym okresie programowania Unii Europejskiej większych środków na obszary wiejskie, a także zmianę struktury finansowania schetynówek bis poprzez podniesienie progu dofinansowania z 30% na 50%;
• przedstawiciel Związku Powiatów Polskich wskazał na planowane pominiecie w nowej perspektywie finansowej środków na drogi powiatowe i gminne;
• przedstawiciel Związku Województw RP zwrócił uwagę na nieracjonalne przepisy dotyczące standardów wykonywania dróg – co bezpośrednio przekłada się na koszty inwestycji drogowych.