Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi odrzuciło poprawkę ZPP do ustawy o zdrowiu zwierząt. Jeśli w toku prac legislacyjnych zapisy się nie zmienią, ewentualne wydatki związane z wykonywaniem na drogach przeszkód technicznych poniosą samorządy.

W czwartek, 16 stycznia, odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Dyskusje toczyły się wokół projektów ustaw dotyczących zdrowia zwierząt oraz Krajowego Rejestru Oznakowanych Psów i Kotów, a także propozycji zmiany ustawowej przedłożonej przez samorządy Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Ustawa o zdrowiu zwierząt – opinia pozytywna, ale z uwagą

Zespół wydał pozytywną opinię wiążącą do nowej wersji projektu ustawy o zdrowiu zwierząt, jednak z uwagą Związku Powiatów Polskich przy poparciu pozostałych korporacji samorządowych.

Projekt wynika w dużej mierze z konieczności transponowania do polskiego porządku prawnego prawodawstwa UE i określa w szczególności właściwość krajowych organów w zakresie ochrony zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zwierząt, zasady szeroko pojętego zwalczania chorób zwierząt w zakresie nieuregulowanym w przepisach unijnych rozporządzeń, w tym odszkodowań przyznawanych w związku ze zwalczaniem chorób zwierząt; krajowych rozwiązań podejmowanych w ramach zwalczania chorób zwierząt w odniesieniu do zwierząt dzikich oraz sankcje za naruszenie projektowanych przepisów.  

Uwaga ZPP do projektu dotyczyła zwrotu ewentualnych kosztów za realizację nakazu wykonywania przez zarządców dróg publicznych przeszkód technicznych dla zwierząt, które mają być środkiem zwalczania chorób zwierzęcych. Większością dróg publicznych zarządzają jednostki samorządu terytorialnego (m.in. za pomocą specjalnych jednostek organizacyjnych). Skierowanie do nich nakazu budowy takich przeszkód może skutkować ponoszeniem przez nie sporych kosztów. Jest to więc potencjalne przenoszenie kosztów działań na JST, podczas gdy zwalczanie i prewencja dotyczące chorób zwierzęcych jest zadaniem administracji rządowej. Zdaniem ZPP prace wykonywane przez zarządców dróg lokalnych na polecenie organu administracji rządowej powinny być finansowane przez budżet państwa, zaś zwrot kosztów powinien dotyczyć co najmniej budowy ogrodzeń/zabezpieczeń/zapór.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podtrzymało swoje stanowisko wyrażone w piśmie przesłanym do strony samorządowej 14 stycznia. W uzasadnieniu czytamy:

"Afrykański pomór świń (ASF), to choroba której skutki stanowią poważny problem ekonomiczny i poważne straty skarbu państwa. Zwalczanie ASF, ze względu na bardzo szeroki zakres prowadzonych działań, powoduje, że konieczne jest zaangażowanie i współpraca szeregu instytucji, służb, inspekcji i straży oraz lokalnych samorządów w walce z chorobą.
Jednym z elementów walki z ASF jest ograniczenie migracji dzików na sąsiadujące obszary. W tym celu niekiedy uzasadnione jest prowadzenie działań związanych z budową ogrodzeń trwałych i  zapachowych na niektórych obszarach, a także zamykaniem przejść i przepustów dla zwierząt w obrębie w szczególności autostrad i dróg ekspresowych.
Drogi tego rodzaju, przy zastosowaniu odpowiednich wygrodzeń, stanowią znaczną barierę dla migrujących dzików. Zastosowanie wygrodzeń na autostradach czy drogach szybkiego ruchu realizowane jest od lat we współpracy z Generalną Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad i przynosi oczekiwane rezultaty.
Grodzenie dróg innego rodzaju (np. dróg powiatowych czy gminnych) z epidemiologicznego punktu widzenia ma ograniczoną efektywność. Drogi lokalne są to najczęściej drogi wąskie, z dojazdami do posesji. Zastosowanie efektywnego grodzenia na tego typu drogach jest w większości wypadów niemożliwe.  Również grodzenie dróg na obszarach mocno zurbanizowanych nie jest co do zasady wskazane.  Reasumując sytuacje związane z nakazywaniem grodzenia dróg lokalnych mogą występować w sytuacjach jedynie wyjątkowych.
Warto również zaznaczyć, że ograniczanie rozprzestrzeniania się ASF oraz zwalczanie tej choroby to zadania, które mają zazwyczaj charakter wymagający zaangażowania licznych organów działających zarówno na poziomie rządowym, jak i samorządowym. Stąd, choć znaczące koszty realizacji tych działań są ponoszone z budżetu państwa z części pozostającej w gestii Inspekcji Weterynaryjnej, niekiedy  może zachodzić konieczność ponoszenia pewnych kosztów związanych z potrzebą ograniczania rozprzestrzeniania się tej choroby również przez inne podmioty."

KROPiK – na razie bez finału

Nie było porozumienia w sprawie projektu ustawy o Krajowym Rejestrze Oznakowanych Psów i Kotów, choć Zespół miał ostatecznie zaopiniować projekt, omówiony już w grudniu.

Ustawa ma głównie na celu stworzenie centralnego rejestru psów i kotów, co pozwoli ograniczyć ich bezdomność oraz odnajdywać właścicieli znalezionych zwierząt. Pomoże również gminom kontrolować wywiązywanie się z obowiązku płacenia podatku od psa, a służbom państwowym  szczepienia przeciwko wściekliźnie. Oznakowania transponderami oraz rejestracji w KROPiK-u dokonywać mają lekarze weterynarii na koszt właścicieli. Związek Powiatów wnosił uwagi o charakterze organizacyjnym, które zostały wyjaśnione.

Zespół nie wydał opinii wiążącej do projektu ze względu na brak porozumienia co do terminu uruchomienia rejestru oraz kwestii uprawnień urzędników gmin w zakresie kontroli czy dane zwierzę zostało zarejestrowane. Sprawa powróci na kolejne posiedzenie Zespołu.

Propozycja zmian legislacyjnych JST bez aprobaty Ministerstwa

Strona samorządowa zwróciła się z prośbą o stanowisko Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi do projektu zmian ustawowych przedłożonych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji w zakresie rolnictwa. Samorządy zgłosiły jeden postulat – by jednostki doradztwa rolniczego, będące aktualnie państwową jednostką organizacyjną, podległą ministrowi właściwemu do spraw rozwoju wsi, zostały włączone w struktury JST. W odpowiedzi, Ministerstwo przekazało, że jest raczej przeciwne takim zmianom strukturalnym.

Na posiedzeniu Związek Województw RP wystąpił również z wnioskiem dotyczącym rozszerzenia składu Komitetu Monitorującego Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027, postulując zwiększenie liczby swoich przedstawicieli w do dwóch. Sprawa została przeniesiona na posiedzenie plenarne KWRiST, na którym postulat został przyjęty.