W obowiązującym stanie prawnym brakuje wytycznych dotyczących okresów rozliczeniowych oraz zasad ewidencjonowania godzin pracy nauczycieli – wskazują samorządy i postulują pilną zmianę przepisów.
We wtorek, 18 marca, odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Ważnym tematem była kwestia uchwały wydanej przez Sąd Najwyższy 26 lutego br., zgodnie z którą praca nauczycieli powyżej ustalonego przez art. 42 ust. 1 Karty Nauczyciela limitu 40 godzin tygodniowo, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych, do której należy stosować przepisy Kodeksu pracy. Oznacza to, że za wykonywanie tej pracy nauczycielom należy się odpowiednie wynagrodzenie za nadgodziny.
Strona samorządowa wskazała, że wydana uchwała w żadnym stopniu nie rozwiązuje problemów związanych ze stosowaniem przepisów ustaw dotyczących czasu pracy nauczycieli, a wręcz przeciwnie – tworzy dodatkowe trudności po stronie organów prowadzących.
– Związek Nauczycielstwa Polskiego już przygotował wzór dla nauczycieli, wskazujący w jaki sposób mają kierować do dyrektorów szkół wezwania do zapłaty za pracę w godzinach nadliczbowych – relacjonowała mec. Bernadeta Skóbel ze Związku Powiatów Polskich. – Jeżeli rzeczywiście uzasadnienie potwierdzi to, co pośrednio wynika z samej treści uchwały – że dla nauczycieli stosuje się okres rozliczeniowy tygodniowy, to jest to w ogóle wyłom w stosunku do zasad przewidzianych w Prawie pracy, obowiązujących wszystkich innych pracowników, bo może dojść do kuriozalnej sytuacji, polegającej na tym, że nauczyciel w jednym tygodniu przepracuje 45 godzin, w pozostałych przepracuje mniej niż 20, a i tak będziemy musieli mu płacić wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. (…) Tak naprawdę dyrektor szkoły nie jest w stanie oszacować, ile ten nauczyciel np. sprawdzał prace domowe. To jest nie do określenia. Więc my będziemy mieć szereg sporów na gruncie Prawa pracy i Karty nauczyciela z nauczycielami, w indywidualnych sprawach, które nie wiadomo, w jakim kierunku pójdą. Skutki finansowe będą ogromne. Ja zakładam, że my niestety te sprawy, bez zmian legislacyjnych będziemy przegrywać, więc nie ukrywam, że my oczekujemy tutaj, przynajmniej mówię o Związku Powiatów Polskich, jakiejś reakcji legislacyjnej. Bo ona na pewno musi się pojawić. (…) Nie chodzi o to, że nauczycielom nie przysługuje prawo do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, tylko pytanie: jaki okres rozliczeniowy ich obowiązuje. Jeżeli przyjąć, że tygodniowy, to tak naprawdę większość szkół nie będzie w stanie realizować różnych aktywności, które obecnie się dzieją. Np. wycieczka szkolna czy organizacja jakiejś imprezy szkolnej będzie rodziła ryzyko wypłaty wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Samorządy nie będą w stanie udźwignąć skutków finansowych tej uchwały. (…) To że nauczyciele mają roszczenia, zdajemy sobie z tego sprawę, tylko chodzi o to, żeby ograniczyć szkody na przyszłość. To jest z naszego punktu widzenia istotne.
Strona samorządowa zaapelowała o dyskusję i pilne podjęcie prac nad nowelizacją Karty Nauczyciela. Ministerstwo ustosunkuje się do tych kwestii na kolejnym posiedzeniu Zespołu, gdy znane będzie uzasadnienie uchwały.
Inne tematy omawiane podczas posiedzenia
Zespół wydał pozytywną opinię wiążącą do projektu rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia podstawowych warunków niezbędnych do realizacji przez szkoły artystyczne zadań statutowych i programów oraz realizacji przez nauczycieli tych szkół zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Projekt służy realizacji kamienia milowego KPO i zakłada modernizację szkół artystycznych poprzez wyposażenie je w nowoczesny sprzęt.
Ponadto Zespół pozytywnie ustosunkował się do:
- projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym;
- projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych;
- projektu rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego;
- projektu rozporządzenia Ministra Sportu i Turystyki zmieniającego rozporządzenie w sprawie przekazywania środków z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej.
W porządku obrad znalazł się także projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie Rządowego programu pomocy dzieciom i uczniom w formie zasiłku losowego na cele edukacyjne, pomocy uczniom w formie wyjazdów terapeutyczno-edukacyjnych oraz pomocy dzieciom i uczniom w formie zajęć opiekuńczych i zajęć terapeutyczno-edukacyjnych w latach 2025–2027, jak również projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy dzieciom i uczniom w formie zasiłku losowego na cele edukacyjne, pomocy uczniom w formie wyjazdów terapeutyczno-edukacyjnych oraz pomocy dzieciom i uczniom w formie zajęć opiekuńczych i zajęć terapeutyczno-edukacyjnych w latach 2025-2027. Obydwa dokumenty zostaną zaopiniowane przez Zespół w trybie obiegowym po zakończonych 24 marca konsultacjach.
Na wniosek Związku Gmin Wiejskich RP została podjęta również dyskusja w sprawie ujednolicenia sposobu refundacji pomiędzy samorządami kosztów edukacji przedszkolnej dla dzieci 3-6 lat, zaś na prośbę Unii Metropolii Polskich Ministerstwo udostępniło raport umożliwiający poprawne określenie potrzeb oświatowych przewidzianych na uczniów niepełnosprawnych w placówkach wychowania przedszkolnego.
