Podczas specjalnego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, które odbyło się 21 sierpnia br. w Warszawie, został osiągnięty konsensus w sprawie nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Strona samorządowa KWRiST zaopiniowała projekt pozytywnie.

Przed posiedzeniem Rady Ministrów, na którym zostanie przyjęty projekt budżetu państwa, osiągnięto porozumienie w sprawie projektu ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

„Pomiędzy rządem a samorządem jest nić porozumienia nie tylko w wymiarze budżetu tegorocznego i kolejnych ale również strategicznych działań, które zmierzają do odbudowy samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego” – mówił współprzewodniczący KWRiST Krzysztof Żuk, prezydent Lublina.

Głos zabrał również Minister Finansów Andrzej Domański. „Wiemy, że po ośmiu latach rządów PiS-u finanse zostały de facto zdemolowane, dlatego razem musimy wspólnie działać na rzecz tego, żeby je wzmocnić. Bez silnych finansów samorządów idea samorządności jest zagrożona” – podkreślał. Jednocześnie wskazał na główne punkty uzgodnione przez obie strony:

• w 2026 roku dokonany zostanie przegląd funkcjonowania reformy bazując na roku 2025 i na doświadczeniach roku 2025, pamiętając jednocześnie, że jest to rok przejściowy,
• strona rządowa zgodziła się na wydłużenie do końca 2029 roku obowiązywania obecnie złagodzonych reguł monitowania zadłużenia oraz równoważenia budżetu części bieżącej – art. 242 i 243,
• strona rządowa zobowiązała się wspierać trwający przegląd zadań zleconych, zgodny z zaleceniami NIK-u. Wraz z MSWiA Ministerstwo Finansów powoła specjalny zespół, który przeprowadzi ów przegląd,
• strona rządowa zgodziła się na waloryzację tzw. kwoty uzupełniającej,
• wsłuchując się w głos strony samorządowej i zgłaszane przez nią postulaty, strona rządowa zdecydowała się na zwiększenie rezerwy ogólnej o 700 mln zł, m.in. w związku z postulatami dotyczącymi opieki społecznej,
• Ministerstwo Finansów zapewniło, iż pamięta o trudnej sytuacji samorządów w roku 2024 i tak jak deklarowano wcześniej, samorządy nie pozostaną pozostawione same sobie w tym roku w tej trudnej sytuacji finansowej wynikającej m.in. z Polskiego Ładu. Minister Finansów zadeklarował, że jeszcze w tym roku do samorządów trafi w postaci tzw. kroplówki kwota 10 mld zł. Łącznie ze środkami, które przekazano w tym roku, czyli z subwencją rozwojową z dodatkowymi środkami na wynagrodzenia w przedszkolach oraz środkami, które przekazano na podwyżki dla tzw. pracowników socjalnych. Łączne wsparcie dla samorządów w tym roku wyniesie 17 mld zł.

„Jest dla nas niezwykle istotne, aby finanse samorządów były silne, aby polskie samorządy odzyskały swoją siłę i sprawczość także w kontekście działań inwestycyjnych” – mówił Andrzej Domański.

Strona samorządowa zaproponowała podjęcie wraz z rządem kompleksowych prac mających na celu dopracowanie i wdrożenie wspólnego programu naprawczego dla finansów JST.

Wiceminister MSWiA Tomasz Szymański zapowiedział także wskrzeszenie Zespołu ds. Monitorowania Systemu Finansowania Oświaty w celu wypracowania nowego modelu finansowania zadań oświatowych. Będzie on miał charakter interdyscyplinarny.

W swojej opinii strona samorządowa wyraziła również nadzieję, że ustawa będzie pierwszym krokiem do reformowania finansów samorządowych i wyraziła gotowość do prac na kolejnymi etapami.