Sprzeciw wobec nowelizacji ustawy o referendum lokalnym, energetyka lokalna i zmiany w systemie ochrony zdrowia – to główne tematy kwietniowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Spotkaniu współprzewodniczyli Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji oraz Grzegorz Cichy, burmistrz Proszowic, prezes Unii Miasteczek Polskich.

Wokół energii lokalnej i transformacji energetycznej miast

Porządek obrad otworzył wniosek strony samorządowej KWRiST o odniesienie się ministra klimatu do stanowiska ZMP w sprawie transformacji energetycznej miast. Do stanowiska odniósł się Marcin Ścigan, dyrektor Departamentu Odnawialnych Źródeł Energii w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Jak zapewnił, ministerstwo przeanalizowało to stanowisko z ogromną uwagą. Podziękował też za podniesienie wielu wątków, które powinny być dalej eksplorowane. Dodał też, że postulaty zostały już częściowo zaadresowane.

- Chcę wspomnieć o spotkaniu w Chełmie podczas Kongresu Małych i Średnich Miast, gdzie mówiliśmy o problemach z zaopatrzeniem w energię i drogimi cenami gazu, czyli obciążeniami naszych mieszkańców – zaznaczył Grzegorz Cichy, nowy współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej.

- W ślad za tym poszły wnioski i postulaty do KWRiST, nawet o powołanie doraźnego Zespołu ds. energetyki lokalnej. Natomiast na wczorajszym posiedzeniu strony samorządowej ustaliliśmy, że nie będziemy powoływać kolejnego zespołu doraźnego, ale w ramach Zespołu Energii, Klimatu i Środowiska w najbliższych tygodniach maja powinna się zebrać grupa ds. energetyki kraju – dodał.   

Alternatywa w Strefach Czystego Transportu

W odpowiedzi na wniosek strony samorządowej KWRiST o informację strony rządowej w sprawie wprowadzenia ustawowej możliwości korzystania z systemu teleinformatycznego jako alternatywnego rozwiązania dla systemu naklejkowego, w kontekście Stref Czystego Transportu głos zabrał Marek Popiołek, zastępca dyrektora Departamentu Elektromobilności i Gospodarki Wodorowej.

- W obowiązującym stanie prawnym pojazdy, które mogą wjeżdżać do Stref Czystego Transportu, muszą być oznaczone naklejką, której wzór określa rozporządzenie, które było konsultowane długo ze stroną samorządową. I w tym zakresie wydaje się, że osiągnęliśmy pewien kompromis. Nowa propozycja strony samorządowej jest dobra. Konsultowaliśmy ją z resortem cyfryzacji – poinformował.

Następnie przekazał głos Katarzynie Kopytowskiej, zastępcy dyrektora Departamentu Zarządzania Systemami w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

- Zgadzamy się z propozycją strony samorządowej. Znajduje się ona na etapie wpisu do wykazu prac legislacyjnych – dodała.

Kwalifikacje geologów

Kolejnym punktem obrad było rozpatrzenie wniosku Ministra Klimatu i Środowiska o upoważnienie Zespołu ds. Energii Klimatu i Środowiska do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie kwalifikacji w zakresie geologii.

- Propozycja jest przedwczesna, ponieważ projekt, który otrzymaliśmy, był w wersji do konsultacji publicznych i jeszcze trwają uzgodnienia międzyresortowe. Projekt oddziałuje na osoby zatrudnione w administracji geologicznej w starostwach i urzędach marszałkowskich. Rozpoczęliśmy proces konsultacji. Wyznaczony termin mamy do 8 maja. W związku z tym proponujemy poczekać. Jeśli opinie, które wpłyną, będą istotne, a temat nie zostałby rozpatrzony przez Zespół, to wtedy można byłoby podjąć decyzję w trybie obiegowym. Dotyczy to pracowników i chcielibyśmy, żeby w tej sprawie się wypowiedzieli - zaznaczył Rudolf Borusiewicz, dyrektor Biura Związku Powiatów Polskich.

Zmiany w centralnej ewidencji emisyjności budynków

W dalszej części posiedzenia KWRiST negatywnie zaopiniowano wniosek Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego o upoważnienie Zespołu ds. Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu do wydania opinii wiążącej do czterech projektów rozporządzeń Ministra Rozwoju i Technologii, które dotyczą centralnej ewidencji emisyjności budynków.

- Mam prośbę, aby te projekty były procedowane w pełnym trybie. Do tej pory nie otrzymaliśmy projektów w wersji ostatecznej, po uzgodnieniach międzyresortowych. Trafiły do nas takie, które są w połowie drogi. Projekty nie są błahe, ponieważ narzucają na jednostki samorządu terytorialnego dodatkowe zadania, które są w naszym mniemaniu nie do przyjęcia. I to nie chodzi tylko kwestię czysto finansową – podkreślił Marek Wójcik, sekretarz KWRiST ze strony samorządowej.

Wytyczne z uwagami ZPP

Jakkolwiek projekt wytycznych szczegółowych w zakresie przyznawania, wypłaty i zwrotu pomocy finansowej w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 dla interwencji 10.8 Scalanie gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym otrzymał pozytywną opinię KWRiST, nie sposób pominąć istotnej uwagi, którą zgłosił Związek Powiatów Polskich.

- Zwracamy uwagę, że realizacja tego zadania leży po stronie starostów jako zadanie z zakresu administracji rządowej. I niestety środki ujęte w budżecie nie pozwolą na zrealizowanie tego zadania bez udziału nieuzasadnionego, ale jednak samorządów powiatowych. Na najbliższe posiedzenie Zespołu ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa zgłosimy ten problem w sprawach bieżących – podkreślił Rudolf Borusiewicz, dyrektor Biura Związku Powiatów Polskich.  

Zmiany w zdrowiu

Następnie KWRiST pozytywnie zaopiniowała wniosek Ministerstwa Zdrowia o opinię w sprawie zmiany dot. zawodu opiekun medyczny w związku z planowaną zmianą przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 maja 2019 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego.

Negatywnie został z kolei zaopiniowany projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw.

- Przez 8 lat prosiliśmy o to, aby przy ogromnej szczupłości środków, które posiadamy i możemy przeznaczyć na programy polityki zdrowotnej, można było je łączyć ze środkami z Narodowego Funduszu Zdrowia, bo bywało tak, że te same projekty realizowały miasto, samorząd województwa i NFZ. Trafiały do tych samych odbiorców. Pomijam skuteczność tych projektów i ocenę mieszkańców tego, że trzy podmioty zwracają się o udział w tym samym programie, ale po 8 latach udało nam się doprowadzić do tego, że zmieniono prawo i pozwolono samorządom na łączenie środków własnych ze środkami z Narodowego Funduszu Zdrowia. Nasze szczęście trwało jednak niezwykle krótko. Możliwość została wprowadzona od 1 stycznia 2018, a już w listopadzie tego samego roku przepis pozwalający na łączenie tych środków został zlikwidowany. Dotyczyło to świadczeń pozakoszykowych – wskazał Marek Wójcik, sekretarz KWRiST ze strony samorządowej.

Jak przypomniał, przez kolejnych 6 lat strona samorządowa prosiła, aby wrócić do poprzedniego rozwiązania, które było dobre.

- Po sześciu latach otrzymujemy propozycję, która nas zupełnie nie satysfakcjonuje. Dotyczy ona możliwości łączenia tych środków tylko w obrębie szczepień. My prosimy o likwidację tego ograniczenia. Chcielibyśmy móc realizować te projekty w stosunku do wszystkich świadczeń potrzebnych, których system ochrony zdrowia nie gwarantuje, a które często realizują samorządy z własnych środków. Jeżeli nie będzie wsparcia ze strony NFZ, to nie będziemy tych programów realizować – dodał sekretarz KWRiST ze strony samorządowej.

Zatrudnianie uchodźców

W części poświęconej wolnym wnioskom głos zabrał prezydent Sopotu Jacek Karnowski, który zwrócił się do ministra Szefernakera z prośbą o zwołanie Zespołu ds. Uchodzców.

- Zaczynają nam się kończyć terminy. W sierpniu mamy koniec specustawy. Składaliśmy propozycje, żeby ułatwić zatrudnianie cudzoziemców w urzędach. Chodzi o to, żeby nie musieli zdawać egzaminu z języka polskiego, którego – przypuszczam – my byśmy nie zdali, bo jest dość trudny – powiedział Jacek Karnowski, prezydent Sopotu.

- Ustawa została wydłużona do 4 marca 2024 roku. Dostosowaliśmy to do decyzji Unii Europejskiej – odpowiedział wiceszef MSWiA Paweł Szefernaker.

Wniosek Unii Metropolii Polskich do MSWiA

Jako kolejna głos zabrała Dorota Kowalska z Unii Metropolii Polskich, która wskazała na pominięcie w pracach KWRiST projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia klimatycznego wymiaru polityki miejskiej. Projekt ten został wycofany na wniosek projektodawców z Zespołu ds. Infrastruktury 9 grudnia 2021 roku.

- W uzasadnieniu do projektu ustawy Prawo ochrony środowiska użyto sformułowania, że ten projekt został zaopiniowany przez Komisję Wspólną, ale ten projekt z 15 marca 2023 roku został wycofany, wiec pominięto zarówno konsultacje publiczne, jak i opiniowanie przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Dlatego prosimy o uwzględnienie uwag, które zostały zgłoszone do projektu tej ustawy – stwierdziła przedstawicielka Unii Metropolii Polskich.

Strona samorządowa przeciw wejściu w życie ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym

Na zakończenie posiedzenia Grzegorz Cichy, współprzewodniczący KWRiST przedstawił stanowisko strony samorządowej Komisji Wspólnej w sprawie podjęcia działań powstrzymujących wejście w życie ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym:

- Ogólnopolskie organizacje tworzące stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego negatywnie opiniują ustawę o zmianie ustawy o referendum lokalnym, uchwaloną przez Sejm RP 9 marca 2023 roku. Przepisy tej ustawy niweczą podstawy demokracji lokalnej z trudem wypracowane na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Może to spowodować istotne osłabienie zaufania do sprawczości obywateli wyrażanej podczas wyborów oraz może sparaliżować działalność lokalnych wspólnot mieszkańców poprzez spowodowanie wypaczenia, na mocy którego to mniejszość będzie decydowała o większości. Wobec powyższego – sprzeciwiając się łamaniu konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawa i fundamentów polskiej samorządności – apelujemy o podjęcie działań, które powstrzymają wejście w życie przepisów ustawy z 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy o referendum lokalnym.

- Chodzi o to, że wójtowie i burmistrzowie, bo najbardziej nas to będzie dotyczyć, może w mniejszym stopniu prezydentów dużych miast, będą mieli permanentną kampanię wyborczą – co pół roku referendum odwoławcze. Wystarczy błahy temat: darmowe bilety, niższa opłata za śmieci, za wodę, sprzeciw wobec jakiejś inwestycji, galerii handlowej. To są szkodliwe rozwiązania. Bardzo prosimy, by Ci, którzy mogą zmienić tę niedobrą ustawę, refleksję wywołali w sobie i pomogli samorządom w ustabilizowaniu tych osiągnięć, które mamy. Przecież jesteśmy wybierani przez mieszkańców w wyborach bezpośrednich. Mamy ten mandat. Czasami są to wybory większościowe z niedużą przewagą. I w tym momencie, ktoś, kto wygrał wybory 55 do 45% za pół roku będzie miał już kampanię odwoławczą. Tak się nie da pracować – wyjaśnił po odczytaniu stanowiska Grzegorz Cichy, współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej.

Lista aktów prawnych opiniowanych przez Komisję wraz z uzgodnieniami

Projekty z opinią pozytywną: 

• projekt sprawozdania z wykonania Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych w latach 2020 i 2021 – z warunkami porządkującymi Unii Metropolii Polskich, które resort częściowo zaakceptował,
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego,
• projekt wytycznych szczegółowych w zakresie przyznawania, wypłaty i zwrotu pomocy finansowej w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 dla interwencji 10.8 Scalanie gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym,
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług,
• projekt oceny funkcjonowania ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (OSR ex-post),
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie przyznawania nagród specjalnych w zakresie pomocy społecznej,
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym,
• projekt Programu Strategicznego Srebrna Małopolska 2030,
• projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw,
• projekt rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów dla uczniów publicznych szkół i placówek artystycznych,
• projekt rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Parku Narodowego Gór Stołowych,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków.

Projekty z negatywną opinią:

• projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw.

Do dalszych prac skierowano:

• transzę projektów rozporządzeń Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk,
• transzę projektów rozporządzeń Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie kwalifikacji w zakresie geologii,
• projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie szczegółowych danych i informacji gromadzonych w centralnej ewidencji emisyjności budynków,
• projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie sposobu wprowadzania danych i informacji do centralnej ewidencji emisyjności budynków,
• projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie rodzaju i zakresu danych udostępnianych z centralnej ewidencji emisyjności budynków oraz sposobu ich udostępniania,
• projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie danych udostępnianych właścicielowi budynku lub lokalu z centralnej ewidencji emisyjności budynków,
• projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ulepszenia środowiska prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorców,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Żurawie Bagno Sławskie,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dolina Skrwy Lewej,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Graniczny Meander Odry,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Olsztyńsko-Mirowska,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Nidziańska,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Kozubowska,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Sobkowsko-Korytnicka,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Wzgórza Kunowskie,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Warmińskie Buczyny,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Niecka Skaliska,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Pojezierze Myśliborskie,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Wzgórza Krzymowskie.

Komisja upoważniła właściwe zespoły do wydania opinii do:

• podziału rezerwy subwencji ogólnej w 2023 r., powoływanej w budżecie państwa na mocy art. 26 ust 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. 2022 poz. 2267),
• projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Zarzadzanie zasobami wodnymi” w ramach poddziałania „Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020,
• rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania pomocy szkoleniowej w zakresie celu polityki CP1 oraz celu szczegółowego Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji w ramach regionalnych programów na lata 2021–2027,
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków wprowadzania nieczystości ciekłych do stacji zlewnych.

Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odbędzie się 24 maja lub 31 maja.