W roku 2013 spożycie alkoholu w przeliczeniu na głowę mieszkańca wzrosło w stosunku do roku poprzedniego o 0,51 litra osiągając poziom 9,67 litra – wskazuje opracowana przez Ministra Zdrowia informacja o realizacji ustawy antyalkoholowej w roku 2013. Trudno jest jednak ocenić na ile jest to rzeczywisty wzrost spożycia.
W statystyce prowadzonej przez Ministerstwo Zdrowia spożycie alkoholu jest obliczane w oparciu o wielkość dostaw na rynek krajowy – te natomiast były znacząco większe w związku ze zwiększeniem akcyzy od alkoholu etylowego. Wiele osób robiło bowiem zapasy – tak aby ograniczyć zakup alkoholu w pierwszym okresie 2014 roku (zjawisko to zresztą potwierdzają tegoroczne wyniki finansowe producentów alkoholu).
W roku 2013 zaobserwowano wzrost liczby placówek leczenia uzależnienia od alkoholu, zmniejszenie liczby placówek pomagających dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym oraz zmniejszenie liczby interwencji służb pomocy społecznej przy jednoczesnym zwiększeniu liczby interwencji policji oraz gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wobec zjawiska przemocy w rodzinie.
Dla jednostek samorządu terytorialnego ważna będzie informacja, że w świetle przeprowadzonych badań naukowych różnorodne działania w profilaktyce uniwersalnej (pogadanki, spektakle, konkursy i inne podobne) nie tylko nie mają potwierdzonej skuteczności, ale wręcz stwierdzono brak ich efektywności w zakresie ograniczania spożywania substancji psychoaktywnych przez młodych ludzi. Nie wpływa to na popularność profilaktyki uniwersalnej. Kwota wydatkowana na realizację nieefektywnych form profilaktyki jest sześciokrotnie większa niż kwota wydawana na programy o potwierdzonej skuteczności.
Co istotne – w 2013 roku znacznie zwiększyła się liczba gmin realizujących badania lub diagnozę problemów alkoholowych, choć nadal liczba gmin realizujących takie badania nie jest imponująca (badania prowadzone są w co jedenastej gminie).
Na podstawie przeprowadzonej diagnozy Minister Zdrowia sformułował kilka wniosków na potrzeby dalszych działań. Dotyczą one:
1) zmniejszanie dostępności fizycznej i ekonomicznej alkoholu oraz ograniczenia działań mających na celu zachęcanie do picia alkoholu (reklama);
2) zapewnienia osobom pijącym alkohol szkodliwie i uzależnionym dostępności do świadczeń w ambulatoryjnych placówkach leczenia uzależnienia od alkoholu;
3) zapewnienia stabilnej sytuacji finansowej specjalistycznym placówkom pomagającym dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym;
4) wzmocnienia działań oraz aktywizacji służb mających na celu przeciwdziałanie przemocy w rodzinie;
5) rozpowszechniania i rozwijania programów profilaktycznych o naukowo sprawdzonej skuteczności;
6) kontynuacji działań mających na celu zmniejszenie problemu nietrzeźwości na drogach;
7) podnoszenia jakości gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz pełnego wydatkowania środków w tym zakresie w celu zwiększenia efektywności tych programów.
Sprawozdanie z wykonania ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w okresie od 1 stycznia 2013 roku do 1 grudnia 2013 roku będzie rozpatrywane na najbliższym posiedzeniu Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej.
