Minister Finansów postanowił zadbać o właściwą ściągalność podatków – w tym celu zaproponował zmiany Ordynacji podatkowej dotyczące łącznie 150 różnych zagadnień. Cechą wspólną wielu z nich jest pogorszenie pozycji obywatela wobec administracji skarbowej.
Jedną z fundamentalnych zasad funkcjonowania administracji jest prowadzenie sprawy przez organ właściwy, w szczególności właściwy miejscowo. Minister stwierdził jednak, że obecny system ustalania właściwości miejscowej nie przystaje do rzeczywistości społeczno-gospodarczej. Jak wskazują założenia – najważniejsze z punktu widzenia podatnika powinno być dochowane przez organ podatkowy wszystkich standardów prawnych przy wymiarze i poborze podatków. Ponieważ – zdaniem ministra – standardy te są takie same na obszarze całego kraju, zaproponował by naruszenie przepisów o właściwości miejscowej w zakresie organów nadzorowanych przez Ministra Finansów nie mogło stanowić podstawy do uchylenia rozstrzygnięcia.
W ramach walki z optymalizacją podatkową proponuje się wprowadzenie zasady przeciwko unikaniu opodatkowania. Jeśli podatnik dokona transakcji bez uzasadnionego powodu ekonomicznego lub biznesowego (co oceni organ podatkowy), a dominującym celem było uzyskanie korzyści podatkowej (obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego lub uniknięcie tego zobowiązania, podwyższenie kwoty nadpłaty, zwrotu podatku, straty) organy podatkowe będą mogły określić zobowiązanie podatkowe bazując na zdarzeniu gospodarczym i adekwatnych do jego osiągnięcia konstrukcjach prawnych, a także pominąć te konstrukcje prawne, które są nieadekwatne lub zbędne do realizacji zdarzenia i uzyskania zamierzonego efektu gospodarczego. Na etapie postępowania przewiduje się uzyskiwanie niewiążącej oceny od specjalnie powoływanego (przez Ministra Finansów...) ciała kolegialnego – Rady do Spraw Unikania Opodatkowania.
Przewiduje się możliwość wystąpienia do organu podatkowego o uzyskanie pisemnej opinii w zakresie istnienia przesłanek zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Organ podatkowy będzie badał nie tylko interpretację prawa podatkowego, ale również aspekty gospodarcze planowanych działań i relacje korzyści gospodarczych i podatkowych. Warto dodać, że potencjalna możliwość zastosowania klauzuli o unikaniu opodatkowania będzie wykluczała wydanie interpretacji indywidualnej.
Zmiany w zakresie interpretacji indywidualnych są zresztą znacznie poważniejsze. Do tej pory podatnik mógł wystąpić o wydanie interpretacji indywidualnej zarówno w oparciu o stan faktyczny, jak i zdarzenie przyszłe. Resort proponuje by interpretacja mogła dotyczyć wyłącznie zdarzeń przyszłych; w przypadku gdy skutki podatkowe przedstawione we wniosku zaistniały przed dniem otrzymania wniosku przez organ podatkowy, wydana interpretacja indywidualna nie będzie wywoływała skutków prawnych. Jednocześnie minister właściwy do spraw finansów publicznych ma otrzymać prawo zmiany wydanej interpretacji indywidualnej, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość – uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Dopuszczone ma również zostać stwierdzenie wygaśnięcia interpretacji indywidualnej w sytuacji jej niezgodności z aktualną (nawet późniejszą) interpretacją ogólną.
Projekt rozszerza katalog podmiotów odpowiedzialnych za zobowiązania podatkowe osób trzecich. W szczególności proponuje się wskazać odpowiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych i innych osób prawnych za zobowiązania podatkowe tych właśnie podmiotów. Odpowiedzialność mają również ponosić likwidatorzy spółek kapitałowych oraz innych osób prawnych.
Zainteresowanych zachęcamy do zapoznania się z całością projektu założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa i niektórych innych ustaw. Projekt będzie opiniowany na najbliższym posiedzeniu Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych.
