Czterdzieste dziewiąte posiedzenie Sejmu bieżącej kadencji odbędzie się w dniach od 11 do 13 października. Na spotkaniu plenarnym zaplanowano m.in. pierwsze czytanie przedstawionej przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej propozycji nowelizacji ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej.
Projekt prezydencki (druk nr 1868, tutaj) wprowadza nowe obowiązki dla starostów. Regulacja, po pierwsze, rozszerza krąg osób uprawnionych do otrzymania pomocy. Miałyby to być również m.in. osoby bezrobotne, niepełnosprawne, zadłużone, czy wobec których wytoczono powództwo eksmisyjne lub którym wypowiedziano umowę najmu lokalu mieszkalnego. Po drugie, nowela wprowadza obowiązek przekierowania osoby uprawnionej do pomocy przez osobę udzielającą do innych systemów pomocy oraz obowiązek prowadzenia rejestru instytucji udzielających takiej pomocy. Po trzecie, przepisy wprowadzają udzielanie nieodpłatnego poradnictwa tzw. obywatelskiego oraz prowadzenia nieodpłatnej mediacji.
Uwagi powiatów
Związek Powiatów Polskich przedstawił do projektu nowelizacji szereg uwag. Z opinią ZPP można zapoznać się z nim tutaj. Została ona przesłana do kancelarii Sejmu. Zastrzeżeń powiatów nie budzi rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do pomocy prawnej. Związek proponuje nawet dodanie opiekunów osób niepełnosprawnych. Ale już w przypadku mediacji - o ile sam pomysł można uznać za wartościowy - to jej przeprowadzanie w punktach pomocy prawnej budzi wątpliwości powiatów. Aby mediowanie zostało przeprowadzone profesjonalne, powinno odbywać się w przyjaznych warunkach i spokoju. A tego część punktów pomocy prawnej może nie gwarantować. Chociażby z uwagi na ich powierzchnię i umiejscowienie. Poza tym ograniczeniem prowadzenia mediacji może być wymaganie wpisu na listę mediatorów w sądach okręgowych. Tych funkcji nie będą mogły pełnić osoby udzielające nieodpłatnej pomocy prawnej czy poradnictwa.
Powiaty zwracają uwagę, że regulacja zawiera nieprecyzyjną definicję poradnictwa obywatelskiego, które ma być prowadzone w punktach pomocy prawnej. ZPP podkreśla, by konstruować przepisy z punktu widzenia potrzeb osób korzystających z pomocy. Przychodząc do punktów chcą oni konkretnej, realnej pomocy, rozwiązania problemu, a nie informacji, których nie potrafią wykorzystać. Udzielenie informacji jest tylko pozorną pomocą. Przedłożony projekt promuje prowadzenie punktów poradnictwa obywatelskiego nie określając standardów ich działania. Wydaje się, że jest to kolejna propozycja faworyzująca organizacje pozarządowe. Bez uwzględnienia okoliczności, czy na obecnym poziomie rozwoju trzeciego sektora w naszym kraju organizacje te są w stanie udzielać profesjonalnej pomocy.
Nałożenie na starostę obowiązku przekierowywania osób potrzebujących pomocy do innych jednostek oraz zobowiązanie starosty do prowadzenia listy jednostek udzielających takiej pomocy generuje dla powiatów kolejne koszty. Tymczasem 3 proc. dotacji, które może być przeznaczone na pokrycie kosztów obsługi organizacyjno-technicznej zadania już dziś nie pokrywa tych kosztów. Wysokość dotacji kształtuje się na poziomie około 100 mln zł. Oznacza to, że w sumie na obsługę zadania powiaty otrzymują łącznie około 3 mln złotych. A to z kolei oznacza, że na zapewnienie obsługi jednego punktu powiaty otrzymują mniej niż 2 tys. zł rocznie. Już obecnie wymusza to na powiatach dofinansowywanie obsługi zadania. Niezależnie od zastrzeżeń natury finansowej, proponowane przepisy nie nakładają na podmioty realizujące usługi w zakresie nieodpłatnego poradnictwa, obowiązku przekazywania staroście danych w celu ich zamieszczenia w wykazie bądź jego aktualizacji. Starosta byłby zobowiązany do pozyskiwania danych bez gwarancji, że będą pełne i wiarygodne, i będzie musiał je monitorować. W opinii powiatów należałoby również wykreślić obowiązek zamieszczania ogłoszeń z listą w środkach masowego przekazu. Będzie to bowiem generować kolejne koszty. W związku z powszechnym dostępem do internetu wydaje się, że wystarczające będzie umieszczenie listy na stronach internetowych starostw i urzędów gmin.
Pozostałe tematy sejmowe
Komisja ochrony środowiska oraz komisji samorządu terytorialnego ma przyjąć stanowisko do uchwały Senatu w sprawie nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Z kolei posłowie z komisja ds. kontroli państwowej mają wysłuchać informacji przewodniczącej Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych o wynikach kontroli przetargów na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych w latach 2013-2015. Oprócz tego posłowie na posiedzeniu plenarnym mają rozstrzygnąć, czy porządek zostanie uzupełniony o informację MEN w sprawie zwolnień oraz utraty części etatów nauczycieli, wynikających z wprowadzenia reformy systemu edukacji.
Źródło: sejm.gov.pl, senat.gov.pl
