Realizacja Narodowego Programu Szczepień, coraz częściej występujące powodzie miejskie, a także ustalanie granic niektórych gmin i miast były głównymi tematami posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, które odbyło się 21 lipca.

Posiedzeniu przewodniczył Paweł Szefernaker, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Z ramienia Związku Powiatów Polskich w posiedzeniu Komisji udział wzięli: Lucyna Sokołowska, Członkini Zarządu Powiatu Rzeszowskiego, Jan Grabkowski, Starosta Poznański oraz Grzegorz Kubalski, Zastępca Dyrektora Biura ZPP.

Narodowy Program Szczepień

Sprawozdanie z przebiegu Narodowego Programu Szczepień zdał Michał Dworczyk. Podziękował samorządowcom za zaangażowanie na tym polu, zaznaczył jednak, że obecny przebieg szczepień nie jest zadowalający. Obecnie 56% populacji powyżej 18. roku życia przyjęło jedną dawkę szczepionki lub jest zarejestrowanych na szczepienie. Zainteresowanie szczepieniami jest jednak coraz mniejsze. Zdaniem przedstawiciela rządu, wyczerpane zostały programy promujące szczepienia, a także zachęty. W planach jest jeszcze gratyfikacja finansowa dla POZ, w których nastąpi wzrost szczepień wśród pacjentów. Michał Dworczyk podał też przykłady innych państw europejskich, w których wprowadzane są ograniczenia dla osób, które się nie zaszczepiły. Podobne rozwiązania nie są jak na razie brane pod uwagę w Polsce, jednak zgodnie ze słowami Michała Dworczyka, nie można niczego wykluczać.

Marek Wójcik zwrócił uwagę, że dla samorządów kluczowe jest to, co będzie ze szkołami. Jego zdaniem należy szybko dojść do porozumienia z resortem edukacji. W jego ocenie konieczne jest też szczepienie nauczycieli. Ta grupa zawodowa powinna również mieć możliwość nieodpłatnego szczepienia przeciwko grypie, biorąc pod uwagę powiązania między tymi dwoma chorobami.

Wiceminister Marzena Machałek poinformowała, że w grupie wiekowej 12-18 lat zaszczepionych jest średnio 26% dzieci. Tylko w grupie 18-latków to ponad 38%. Podkreśliła też, że nie ma mowy o przymusie szczepień dla dzieci.  

Zarówno strona samorządowa jak i rządowa zgodziły się co do tego, że konieczne jest upowszechnianie informacji na temat przeciwwskazań do szczepień wśród dzieci.  

Błyskawiczne powodzie miejskie

Podczas posiedzenia Komisji poruszono też temat, który z każdym rokiem wydaje się być bardziej poważny, czyli błyskawiczne powodzie miejskie.

Wiceminister infrastruktury zaznaczył, że o ile zjawisko powodzi jest dobrze znane, tak bieżący rok pokazuje zmiany w ochronie przeciwpowodziowej. Niekontrolowane powodzie coraz częściej występują w miejscach, w których do tej pory nie notowano zagrożenia powodziowego. Podobnie jest w innych krajach europejskich. Należy założyć, że błyskawiczne powodzie będą pojawiały się coraz częściej, dlatego niezbędne jest podjęcie natychmiastowych działań.

Wiceminister podkreślił, że kwestią odpowiedzi i ochrony przeciwpowodziowej w miastach powinny zajmować się władze samorządowe. Wody Polskie są natomiast odpowiedzialne za ochronę powodziową w obszarze przede wszystkim zbiorników i cieków wodnych. Temat nie może zostać odsunięty, a zaangażowanie Wód Polskich musi być znacznie większe. Wiceminister mówił też o istotnym znaczeniu map zagrożenia powodziowego, które są aktualizowane. Jednak pominiętą kwestią jest kanalizacja wód opadowych. Zdaniem wiceministra należy zająć się kwestią należytego odprowadzenia wód opadowych. To niezwykle trudne zadanie, które wiąże się z ogromnymi inwestycjami. Wiceminister zaznaczył, że najważniejsze jest podęcie działań legislacyjnych i wprowadzenie odpowiednich definicji, a z drugiej strony podjęcie działań w zakresie przygotowywania map zagrożenia powodziowego w obszarach miejskich.

Prezes Wód Polskich przedstawił prezentację, w której omówił problematykę błyskawicznych powodzi miejskich.

Strona samorządowa zwróciła uwagę, że temat powodzi był już podnoszony podczas posiedzeń Komisji Wspólnej. Wiele miast i wsi zostało zaskoczonych nowymi mapami zagrożenia powodziowego. Obecnie znacznemu ograniczeniu ulegają obszary rozwojowe, które jeszcze do niedawna były traktowane jako rozwojowe i miasta miały co do nich plany. Uwagi, jakie zaczęły wpływać do nowych map powodziowych nie dotyczą już potencjalnych roszczeń, a istotnych zmian w wizji rozwoju miasta.

Grzegorz Kubalski zgodził się co do tego, że problem powodzi musi być tak zarządzany, by minimalizować straty. Poprosił jednak o informację, czy mapy powodziowe będą wykonane na koszt Wód Polskich bądź budżetu państwa. Strona samorządowa liczy bowiem na to, że nie będą to jedynie marketingowe wystąpienia, ale że słowa zostaną poparte konkretnymi działaniami. Marek Wójcik poprosił, aby Wody Polskie przekazały informację, jakie środki będą w stanie przeznaczyć na przeciwdziałanie skutkom powodzi.

Przedstawiciel Wód Polskich zaznaczył, że plany, które muszą zostać wprowadzone muszą dotyczyć przebudowy systemu odejścia od rozwiązań, które nie są efektywne, czyli małych oczek wodnych, zbiorników przydomowych czy chociażby zielonych dachów. Jego zdaniem jedynym rozwiązaniem jest przebudowa całego systemu kanalizacyjnego, który umożliwi szybkie odprowadzenie wody.

Podatki i opłaty lokalne

Podczas posiedzenia omówiono punkt dotyczący poselskiego projektu zmiany ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, określający zakres zwolnienia od podatku od nieruchomości. Przedstawiciel rządu zaznaczył, że projekt nowych przepisów wychodzi naprzeciw oczekiwaniom zgłoszonym wcześniej na Komisji Wspólnej, zwłaszcza jeśli chodzi o uniemożliwienie praktyki nadużywania zwolnień przez podatników i przedsiębiorców, którzy nie prowadzą kolejowej działalności gospodarczej. Do wypowiedzi odniósł się Andrzej Porawski: „Projekt, o którym pan mówi nas zaskoczył, bo zawierał 30 punktów, których do te pory nie było w prawie podatkowym i my nawet nie byliśmy w stanie ich ocenić” – mówił. Strona samorządowa zapowiedziała, że przygotuje projekt wspólnego stanowiska, który będzie abstrahował od kwestii opodatkowania nieruchomości kolejowych ale będzie dotyczył wspólnego działania, aby znieść nadużycia powodowane przez obecny stan prawny.

Środowiskowe Domy Samopomocy

Wiceminister Stanisław Szwed przedstawił informację na temat sytuacji finansowej Środowiskowych Domów Samopomocy.  Znaczny wzrost nakładów na Środowiskowe Domy Samopomocy nastąpił od 2015 roku. W 2020 roku było to 721 mln zł, w 2021 roku w ustawie budżetowej zapisano prawie 714 mln zł na tej cel. Natomiast prawie 45 mln zł uruchomiono z rezerwy na stworzenie nowych bądź wsparcie funkcjonujących już ŚDS-ów. Zweryfikowano też kryterium dochodowe uprawniające do pobytu i korzystania ze ŚDS. Obecnie wynosi ono 776 zł dla osoby samotnie gospodarującej. Podwyższenie kryterium będzie skutkowało podwyższeniem dotacji na uczestnika ŚDS do kwoty 1940 zł. Mówiąc o ŚDS-ach należy też brać pod uwagę czas pandemii – wówczas większość z nich nie funkcjonowała, stąd też koszty były niższe.

Starosta Jan Grabkowski przypomniał również sprawę koronera. Poprosił, by temat powrócił na następnym posiedzeniu Komisji.

Ustalanie granic niektórych gmin i miast

Grzegorz Kubalski podkreślił, że zasadniczy podział administracyjny państwa, to nie jest kwestia arbitralnych rozstrzygnięć prowadzących do przypisywania obywatela zgodnie z dawnymi tradycjami między jedną a drugą jednostkę w zależności od arbitralnej decyzji, jaka będzie podjęta. Strona samorządowa stoi na stanowisku, że w przypadku kwestii spornych w tym temacie, kluczowe powinno być zdanie osób, których dotyczy sprawa.

Przedstawiciel ZPP zwrócił też uwagę, że w przypadku rozpatrywanej zmiany istnieje problem o charakterze formalnym, który polega na uchybieniach formalnych po stronie gminy Sanok, jeśli chodzi o kwestię przeprowadzonych konsultacji. Doprowadziło to do sytuacji, w której wyniki nie muszą być respektowane z prawnego punktu widzenia, jednak konsultacje były i są one jednoznaczne. Wyniki przesądzają bowiem, że sami zainteresowani z jednego i drugiego sołectwa są przeciwni dokonywanej zmianie. Andrzej Porawski dodał, że konsultacje zostały zakwestionowane również z powodów merytorycznych. Przedstawiciele strony samorządowej podkreślali, że decydowanie o ludziach bez wcześniejszego dokładnego wysłuchania czego chcą, przeczy idei samorządności.

Koleje posiedzenie Komisji Wspólnej odbędzie się 25 sierpnia.

Projekty z opinią pozytywną:

1. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w komunikacji miejskiej oraz autobusowej komunikacji międzymiastowej.
2. Projekt Strategii polityki społecznej województwa warmińsko-mazurskiego na lata 221-2030.
3. Projekt programu Interreg Europa Środkowa 2021-2027.
4. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie formatu dokumentu zawierającego wyniki inwentaryzacji przyrodniczej oraz formatu danych raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.
5. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie komunalnych osadów ściekowych.
6. Projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane (UD196).
7. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej na lata 2022–2027.
8. Projekt rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań technicznych dla dokumentów elektronicznych zawierających akty normatywne i inne akty prawne, dzienników urzędowych wydawanych w postaci elektronicznej oraz środków komunikacji elektronicznej i informatycznych nośników danych.
9. Projekt uchwały Rady Ministrów zmieniającej uchwałę w sprawie przyjęcia programu rozwoju „Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa”.
10. 1Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.
11. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie oczyszczania terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych.
12. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta – z uwagami.
13. Projekt rozporządzenia Ministra Aktywów Państwowych w sprawie kwalifikacji w zakresie górnictwa i ratownictwa górniczego.
14. Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty i ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw.
15. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży.
16. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży.
17. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół.
18. Projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania „Wsparcie na rzecz kosztów bieżących i aktywizacji” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
19. Projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania „Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
20. Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przedłużeniem realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.
21. Projekt ustawy o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej.
22. Projekt ustawy o Systemie Informacji Finansowej (Ministerstwo Finansów).

Projekty z opinią negatywną:

1. Projekt ustawy o zmianie ustawy pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej).
2. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego.
3. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.
4. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

Do dalszych prac skierowano:

1. Projekt ustawy o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych.
2. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (UD 277) (KPRM).
3. Projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów).