W dniu 1 sierpnia 1997 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął Kartę Praw Osób Niepełnosprawnych. W uchwale tej Sejm uznał, że osoby niepełnosprawne, czyli osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji. Rząd został wezwany do corocznego składania informacji o podjętych działaniach w celu urzeczywistnienia praw osób niepełnosprawnych. Obecnie opracowana została taka informacja za rok 2010.
Obszerny – bo liczący 167 stron (nie licząc załączników) – dokument składa się z pięciu głównych części:
- podstawowych danych statystycznych. Według wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) , prowadzonego przez GUS, liczba osób niepełnosprawnych prawnie w wieku 15 lat i więcej w 2010 roku wynosiła około 3,4 mln osób (dokładnie 3398 tys.), co stanowi 10,7% ludności w tym przedziale wiekowym. Liczba osób niepełnosprawnych prawnie w wieku produkcyjnym wynosiła około 2,1 mln (2054 tys.) i stanowiła 8,6% ludności w tym wieku. W 2010 roku 27,0% osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej miało orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności (lub orzeczenie równoważne), 39,6% tych osób posiadało orzeczeni o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (lub równoważne) a 33,4% - orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności (lub równoważne). Wśród osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym odsetki te wynosiły odpowiednio: 19,7%, 40,8% i 39,5%. Najczęstszą przyczynę niepełnosprawności stanowią schorzenia układu krążenia (48,5%), uszkodzenia i choroby narządów ruchu (46,1%) oraz wzroku (29,5%), a także schorzenia neurologiczne (29%). Relatywnie niższy udział procentowy osób z uszkodzeniami i chorobami narządu słuchu (13,9%), z chorobą psychiczną (7,9%) i upośledzeniem umysłowym (2,5%) w zbiorowości osób niepełnosprawnych dotyczy tysięcy osób o obniżonej sprawności w codziennym funkcjonowaniu, a zatem wymagających szczególnego podejścia w edukacji, na rynku pracy i w życiu codziennym;
- informacji ogólnej o charakterze systemowym. Na szczególną uwagę zasługują tu prace nad ratyfikacją Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych. Konwencja ta została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, zaś podpisana przez Polskę w 2007 roku. Aktualnie toczą się prace analityczne dotyczące oceny skutków ratyfikacji Konwencji dla Polski. Z dostępnej informacji wynika, że wdrożenie postanowień Konwencji będzie związane z podjęciem działań ustawodawczych m.in. w zakresie: likwidacji barier funkcjonalnych, w tym barier architektonicznych, zapewniania transportu dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych, dostępu do informacji, komunikacji i innych usług; ochrony i pomocy w sytuacji, gdy osoba niepełnosprawna doznała jakiejkolwiek formy wykorzystywania i przemocy; wsparcia osób niepełnosprawnych w wychowaniu dzieci, w załatwianiu spraw urzędowych.
- informacji szczegółowej resortów i urzędów centralnych o realizacji praw osób niepełnosprawnych w dziesięciu najistotniejszych dla niepełnosprawnych obszarach;
- ogólnej informacji o realizacji przez samorządy powiatowe ustawowego zadania o przestrzeganiu praw osób niepełnosprawnych. W tej części informacja została oparta na badaniach ankietowych – odpowiedzi na pytania (wszystkie lub część) zawarte w ankiecie interaktywnej nadesłało 169 samorządów powiatowych (prawie 54 proc. ogółu samorządów powiatowych) i 12 miast na prawach powiatu (zaledwie 18,5 proc. ogółu miast na prawach powiatu). Badania wskazały, że ponad połowa samorządów powiatowych (58 proc.) uwzględnia potrzeby osób niepełnosprawnych w projektowanych ogólnych działaniach adresowanych do wszystkich mieszkańców, dwie piąte (41 proc.) samorządów powiatowych – uwzględnia je częściowo, a tylko 1 proc. samorządów powiatowych nie widzi takiej potrzeby. Informacja zawiera również obszerną analizę powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych;
- działań organizacji pozarządowych w zakresie urzeczywistniania postanowień Karty Praw Osób Niepełnosprawnych
Niestety informacja nie posiada żadnego podsumowania i zebrania głównych wyników działalności – co stanowi istotny mankament w przypadku tak obszernego dokumentu.
