Polskie postępowania upadłościowe charakteryzują się długim czasem postępowań, wysokimi kosztami i średnim zaspokojeniem wierzycieli. Co więcej – najczęstszą formą postępowania jest postępowanie likwidacyjne, co jest rozwiązaniem dalece niekorzystnym nie tylko z punktu widzenia przedsiębiorcy, ale często również z punktu widzenia wierzycieli i gospodarki jako takiej. Wobec ukształtowanego przez to skojarzenia upadłości z końcem działalności, bankructwem i brakiem możliwości odzyskania swoich wierzytelności Ministerstwo Gospodarki zaproponowało przyjęcie nowej ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, a tym samym oddzielenie postępowań restrukturyzacyjnych od – jak określili projektodawcy - stygmatyzujących postępowań upadłościowych.
Ustawa przewiduje cztery typy postępowań restrukturyzacyjnych:
1) postępowania o zatwierdzenie układu;
2) przyspieszone postępowanie układowe;
3) postępowanie układowe;
4) postępowanie sanacyjne.
Wspólną cechą wszystkich postępowań ma być fakt restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika – w pierwszej kolejności jego zobowiązań, a ponadto, w różnym stopniu, jego majątku, sposobu zarządzania przedsiębiorstwem oraz zatrudnienia.
Dwa pierwsze typy postępowań będą mogły być prowadzone jedynie w przypadku, gdy suma spornych wierzytelności nie będzie przekraczała 15% ogólnej sumy wierzytelności. Różnica między nimi będzie polegała na tym, że w postępowanie o zatwierdzenie układu będzie prowadzone samodzielnie przez dłużnika przy udziale nadzorcy układu, a rola sądu będzie ograniczona jedynie do zatwierdzenia przyjętego układu. W przypadku uproszczonego postępowania układowego procedura będzie się toczyła przed sądem. Postępowanie układowe będzie prowadzone w przypadku znacznego odsetka spornych wierzytelności, z kolei postępowanie sanacyjne będzie obejmowało szerszy zakres działań – mających na celu restrukturyzację przedsiębiorstwa dłużnika przez częściową lub całkowitą realizację planu sanacyjnego w trakcie postępowania z możliwością wykorzystania instrumentów do redukcji zatrudnienia czy odstępowania od umów wzajemnych.
Przedłożony projekt jest bardzo obszerny (422 artykuły na 234 stronach) i w niewielkim stopniu dotyczy sektora samorządowego. Najistotniejsza zmiana w tym zakresie polega na likwidacji uprzywilejowania wierzytelności publicznoprawnych, w tym należności z tytułu podatków lokalnych. Choć w przypadku skutecznej restrukturyzacji – w miejsce upadku - przedsiębiorców znajdujących się w problemach wstąpią korzyści dla sektora finansów publicznych, to jednak w tych przypadkach, w których egzekucja należności będzie niezbędna szacuje się obniżenie współczynnika zaspokojenia z około 30 do 10 procent.
Projekt ustawy – Prawo restrukturyzacyjne będzie prawdopodobnie skierowany do Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych.
