W obowiązującym stanie prawnym nieruchomości wywłaszczone przed 1998 rokiem, które stały się zbędne na cel wywłaszczenia, podlegają – na wniosek byłego właściciela – zwrotowi. Możliwość ta jest jednak ograniczona wyłącznie do nieruchomości wywłaszczonych na podstawie konkretnie wskazanych przepisów i na rzecz Skarbu Państwa. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 19 maja 2011 roku, sygn. akt SK 9/08 uznał przedmiotowe przepisy za niekonstytucyjne w zakresie, w którym pomijają niektóre podstawy wywłaszczenia stosowane przed rokiem 1998. Eliminacja niekonstytucyjności ma nastąpić na podstawie senackiego projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomości (druk nr 496). Projektodawcy postanowili jednocześnie – w odpowiedzi na wskazanie Rzecznika Praw Obywatelskich – rozciągnąć zasadę zwrotu również na nieruchomości wywłaszczone w latach 1990-1997 na rzecz gmin.

Oznacza to, że jeśli we wskazanych latach nastąpiło wywłaszczenie nieruchomości na rzecz gmin, a cel wywłaszczenia nie został osiągnięty, na żądanie byłego właściciela (lub jego spadkobiercy) nieruchomość ma być zwracana. W takim przypadku po stronie poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercy powstaje obowiązek zwrotu zwaloryzowanego odszkodowania lub nieruchomości zamiennej.

Na zakończenie należy dodać, że analogiczne zasady obowiązują dla nieruchomości wywłaszczonych na rzecz dowolnego podmiotu publicznego począwszy od 1 stycznia 1998 roku