Kontrowersyjnym tematem pobierania opłaty za wydanie kart pojazdów zajął się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. W wyroku o sygn. akt: VII SA/Wa 2307/14 z dnia 15 czerwca 2015 roku wskazał, że uprawniony jest wniosek do części uiszczonej kwoty opłaty za wydanie karty pojazdu w wysokości przekraczającej koszty związane z drukiem i dystrybucją kart pojazdów.
Okoliczności faktyczne
Skarżący wystąpił do Prezydenta o zwrot nadpłaty za wydanie kart pojazdów. Wskazał, że opłaty za wydanie kart pojazdu dla wyszczególnionych pojazdów zostały uiszczone w wysokości przewidzianej w § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu, do którego odnosi się wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2006 r. sygn. akt U 6/04, wskazując na jego sprzeczność z ustawą i naruszenie art. 217 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.
Prezydent wyraził opinię, że po wejściu w życie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych opłata ta stanowi nieopodatkowaną należność budżetową o charakterze publicznoprawnym, albowiem stanowiła dochód jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 67 powołanej ustawy do spraw dotyczących należności, o których mowa w art. 60, stosuje się przepisy Kodeks postępowania administracyjnego i Ordynacja podatkowa. W związku z tym organ zakwalifikował pismo Skarżącego jako wniosek o zwrot nadpłaty, o której mowa w dziale II Ordynacji podatkowej. Wskazał następnie, że prawo złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty i jej zwrot, wygasa po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego (5 lat), a nastąpiło to w dniu 31 grudnia 2009 r.
Skarżący odwołał się, jednak organ II instancji podtrzymał stanowisko Prezydenta.
Co na to WSA?
Sąd przyznał rację Skarżącemu. Obowiązek uiszczenia opłaty wynikał z ustawy Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którym kartę pojazdu dla samochodu innego niż pochodzący od producenta lub importera nowych pojazdów wprowadzonych do obrotu handlowego na terytorium RP, wydaje za opłatą starosta przy pierwszej rejestracji pojazdu na terytorium RP. Wysokość opłaty określał akt wykonawczy- rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości opłat za kartę. Trybunał Konstytucyjny, wyrokiem z dnia 17 stycznia 2006 r., w sprawie U 6/04, orzekł, że Minister Infrastruktury ustalił opłatę, uwzględniając dodatkowo koszty innych zadań administracji publicznej, których ustawodawca w Prawie drogowym nie przewidział (wykraczających poza zakres delegacji ustawowej) i zawyżył tym samym wysokość opłaty za kartę pojazdu. Utrata mocy obowiązującej tego przepisu została odroczona do dnia 1 maja 2006 r.
Wskazać zatem należy, że rozporządzenie z 2003 r. jako naruszające przepisy ustawy i Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, nie mogło stanowić podstawy do nałożenia obowiązku świadczenia w wysokości 500 zł. Opłata w takiej wysokości, tj. w wysokości wynikającej z niekonstytucyjnego rozporządzenia z 2003 r., przekraczająca rzeczywiste koszty wytworzenia i dystrybucji kart, została zatem pobrana bez podstawy prawnej.
WSA podzielił stanowisko NSA z wyroku z dnia 24 lutego 2009 r., sygn. akt I OSK 418/08, który stwierdził, że w sytuacji, gdy została stwierdzona niekonstytucyjność przepisu, a nie mamy do czynienia z decyzją administracyjną tylko z czynnością administracyjną w postaci pobrania opłaty za wydanie karty pojazdu, trzeba zastosować "inne środki", do których odnosi się art. 190 ust. 4 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Za środek taki uznać należy właśnie możliwość wystąpienia o zwrot nadpłaconej kwoty za kartę pojazdu.
Wg Sądu, Skarżący miał obowiązek uiszczenia opłaty za kartę pojazdu wyłącznie w wysokości wynikającej z art. 77 ust. 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym, a zatem organ zobowiązany był przyjąć, że Skarżącemu przysługuje uprawnienie do zwrotu części uiszczonej kwoty opłaty za wydanie karty pojazdu, tj. w wysokości przekraczającej koszty związane z drukiem i dystrybucją kart pojazdów.
A może Ordynacja podatkowa?
Sąd nie podzielił stanowiska organu co do konieczności rozpatrzenia wniosku Skarżącego o zwrot części opłaty za kartę pojazdu z uwzględnieniem przepisów działu III Ordynacji podatkowej, bowiem zwrócić należy uwagę, że dopiero od dnia 1 stycznia 2010 r. obowiązują przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, na które powołuje się organ, co oznacza, że nie mogą one znaleźć zastosowania do czynności dokonanych na gruncie poprzednio obowiązującego stanu prawnego, w tym także do czynności zwrotu opłaty pobranej przed wejściem w życie przepisów tej ustawy.
