W lutym br. Świętokrzyski Urząd Wojewódzki Wydział Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców wystosował do gmin w województwie pismo w sprawie udostępniania wydziałom komunikacji starostw powiatowych danych z ewidencji ludności. Zdaniem Urzędu Wojewódzkiego starosta, który chce prawidłowo wypełniać obowiązek wynikający z §3 ust. 2 rozporządzania w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienie do kierowania pojazdami, powinien przekazywać do gminy listy kierowców i osób bez uprawnień, dla których prowadzi akta ewidencyjne, a gmina powinna weryfikować te dane pod kątem zgonu wskazanych na liście osób. Urząd Wojewódzki powołuje się na ustawę o ewidencji ludności i dowodach osobistych, zapominając, że starosta jest zobowiązany przestrzegać ustawy o ochronie danych osobowych, ustawy Prawo o ruchu drogowym i ustawy o kierujących pojazdami.

W czym tkwi dokładnie problem. Zgodnie z powołanym na wstępie §3 ust. 1-2 rozporządzania w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienie do kierowania pojazdami organ wydający prawo jazdy lub pozwolenie prowadzi:

1. akta ewidencyjne kierowców - dla osób posiadających uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi lub tramwajem;
2. akta ewidencyjne osób bez uprawnień - dla osób, które:
   a) złożyły wniosek o wydanie prawa jazdy lub pozwolenia,
   b) nie uzyskały uprawnień ze względu na niespełnianie wymogów określonych w ustawie, nie posiadają uprawnień do kierowania pojazdami silnikowymi lub tramwajem i orzeczony został wobec nich zakaz prowadzenia pojazdów,
   c) mają wydane za granicą krajowe prawo jazdy i został orzeczony wobec nich zakaz prowadzenia pojazdów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zostało wydane orzeczenie lekarskie o istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.

Akta ewidencyjne umieszcza się w teczkach aktowych i przechowuje w specjalnie do tego celu przeznaczonym pomieszczeniu magazynowym, zapewniającym właściwe warunki przechowywania i zabezpieczania dokumentacji - do czasu sporządzenia aktu zgonu osoby, której dotyczą. Wydane dokumenty uprawniające do kierowania pojazdami unieważnia się, wprowadzając odpowiednie dane do wniosku i systemu teleinformatycznego.

Podstawą prawne do takiej stanowi upoważnienie ustawowe zawarte w art. 20 ust. 2 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami, zgodnie z którym minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia szczegółowe warunki wydawania i zatrzymywania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami, cofania i przywracania uprawnień do kierowania pojazdami, a także szczegółowe czynności organów i innych jednostek z tym związane oraz wzory dokumentów stosowanych w tych sprawach.

Ponieważ starosta nie posiada z urzędu informacji dotyczących zgonów poszczególnych obywateli, alby wypełnić obowiązek nałożony na niego rozporządzeniem musi wystąpić do właściwego urzędu gminy o udostępnienie mu tych danych. Podstawą prawną udostępniania danych jest art. 44h ust. 1 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, zgodnie z którym dane ze zbiorów meldunkowych, zbioru PESEL oraz ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych udostępnia się, o ile są one niezbędne do realizacji ich ustawowych zadań m.in. organom administracji publicznej.

Świętokrzyski Urząd Wojewódzki nie kwestionuje powyższego, niemniej jednak stoi na stanowisku, że ponieważ nie wszystkie osoby są kierowcami, zatem gmina nie może udostępnić staroście danych wszystkich osób zmarłych, tylko tych które widnieją w ewidencji prowadzonej przez starostę. Jako rozwiązanie w piśmie autor wskazał, że to starosta powinien przekazać gminie listę wszystkich osób widniejących w ewidencjach prowadzonych na podstawie §3 ust. 1-2 rozporządzania w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienie do kierowania pojazdami.

Autor pisma najwyraźniej zapomniał, że starosta jako administrator danych zamieszczonych w ewidencji kierowców/osób bez uprawnień, nie ma podstawy prawnej do przekazania danych osobowych figurujących tych danych do gminy. Zgodnie z art. 26 ustawy o ochronie danych osobowych administrator danych przetwarzający dane powinien dołożyć szczególnej staranności w celu ochrony interesów osób, których dane dotyczą, a w szczególności jest obowiązany zapewnić, aby dane te były zbierane dla oznaczonych, zgodnych z prawem celów i nie poddawane dalszemu przetwarzaniu niezgodnemu z tymi celami (tzw. zasada związania z celem).

Nie może nie zauważyć, że rozwiązanie zaproponowane przez Świętokrzyski Urząd Wojewódzki prowadziłoby do uzyskania przez podmiot nieuprawniony danych o posiadanych przez obywateli danych o posiadaniu uprawnień do kierowania pojazdami.

Z interwencją w tej sprawie do wojewody świętokrzyskiego wystąpił Konwent Starostów Województwa Świętokrzyskiego wskazując, że rozwiązanie zaproponowane przez Urząd Wojewódzki jest absurdalne i nieracjonalne. W praktyce jego zastosowanie oznaczałoby, że zamiast weryfikacji kilkudziesięciu lub kilkuset nazwisk danych osób zmarłych przez pracowników starostwa, to gmina musiałaby zweryfikować dane od kilku do kilkudziesięciu tysięcy osób figurujących w ewidencji prowadzonej przez starostę, po to by wychwycić osoby, które zmarły. Oznacza to nieporównywalnie większy nakład pracy po stronie administracji samorządowej.

Stanowisko konwentu można pobrać TUTAJ.