Konwent Powiatów Województwa Lubelskiego przyjął stanowisko dotyczące przedsięwzięcia Ministerstwa Edukacji Narodowej pod nazwą „Wyjście z klasą”. W dokumencie samorządowcy wyrazili szereg wątpliwości natury prawnej, organizacyjnej i finansowej, podkreślając, że zakres oraz termin wymagany przez resort mogą uniemożliwić powiatom prawidłową realizację zadania.

Bariery prawne i kompetencyjne

Konwent wyraził dezaprobatę wobec opinii Ministerstwa Edukacji Narodowej, że art. 1 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym stanowi wystarczającą podstawę prawną do realizacji przez powiaty zadań na rzecz uczniów szkół gminnych.

W stanowisku podkreślono, że zadanie objęte komunikatem MEN nie mieści się wprost w kompetencjach powiatów, które – zgodnie z art. 4 ustawy o samorządzie powiatowym – wykonują określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym. Samorządowcy wskazali również, że  wątpliwości budzi brak podstawy prawnej, która upoważniałaby powiat do realizacji programu przez gminy za pośrednictwem powiatów.

Problemy organizacyjne i czasowe

Kolejne zastrzeżenia dotyczą kwestii organizacyjnych i terminowych. Konwent zauważa, że nałożenie na powiaty obowiązku włączenia do ww. programu szkół, których organem prowadzącym są samorządy gminne, wymagałoby zawarcia stosownych porozumień dotyczących zasad współpracy przy organizacji i finansowaniu zadania.

Zwrócono również uwagę, że wymiana informacji, w tym danych osobowych uczniów i ich opiekunów, oraz bieżąca kontrola faktycznego udziału uczniów w wyjściach do instytucji kultury wymaga czasu i odpowiednich procedur administracyjnych.

Tymczasem, jak wskazano w stanowisku, termin wykorzystania dotacji – 31 grudnia 2025 r. – jest zbyt krótki, aby zadanie mogło być wykonane prawidłowo. Dodatkowo niewystarczająca kwota przeznaczona na obsługę zadania nie pokryje kosztów pracy osób odpowiedzialnych za jego realizację po stronie powiatów, zwłaszcza przypadku włączenia szkół gminnych.

Status prawny przedsięwzięcia

Wątpliwości Konwentu budzi także samo pojęcie „wyjścia do instytucji kultury”. Choć w komunikacie MEN nie pojawia się określenie „wycieczka”, w praktyce – jak wskazują samorządowcy – wyjścia do instytucji kultury będą stanowić formę wycieczki szkolnej. Oznacza to konieczność stosowania przepisów Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki.

Z przepisów tych wynika jednoznacznie, że organizatorem wycieczki jest szkoła, a nie powiat, co stawia pod znakiem zapytania zasadność powierzania tego obowiązku jednostkom szczebla powiatowego.

Aspekt finansowy

Konwent wskazał ponadto, że działania MEN w tym zakresie naruszają art. 49 ust. 4 ustawy z dnia 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, który stanowi, iż: „Dotacje celowe, o których mowa w ust. 1, są przekazywane w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych.” Zdaniem samorządowców, brak odpowiedniego przygotowania proceduralnego i finansowego programu utrudnia spełnienie tego wymogu.

Konwent Powiatów Województwa Lubelskiego podkreśla, że dostrzega wartościowy cel programu „Wyjście z klasą”, jakim jest wspieranie dostępu uczniów do kultury. Jednocześnie, mając na względzie konieczność zapewnienia legalnej, efektywnej i sprawiedliwej dystrybucji środków, Konwent wnosi o: przesunięcie środków przeznaczonych na przedmiotowe przedsięwzięcie na rok przyszły, z możliwością realizacji zadania do końca czerwca 2026 roku.

Zdaniem przedstawicieli powiatów umożliwi to właściwą realizację zadania.