Polskie muzea przeżywają renesans. Najnowsze dane Głównego Urzędu Statystycznego pokazują, że w 2024 roku odwiedziło je aż 44,4 mln osób – o ponad 2 mln więcej niż rok wcześniej. To nie tylko dowód na rosnące zainteresowanie kulturą, ale także na coraz większy wpływ sektora muzealnego na gospodarkę.
Po spadku frekwencji w czasie pandemii – w 2020 r. było to zaledwie 16,6 mln zwiedzających – muzea nie tylko się odbudowały, ale osiągnęły najwyższy poziom odwiedzin w historii. Dla porównania: w 2019 r., tuż przed pandemią, muzea odwiedziło 40,2 mln osób. Wzrostowi sprzyja m.in. rozwój oferty edukacyjnej i rozrywkowej oraz nowe technologie.
Wzrost finansowania kultury = większa atrakcyjność muzeów
Znaczące zwiększenie nakładów na kulturę pozwoliło muzeom rozszerzyć działalność i inwestować w innowacje. Budżet Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w latach 2016–2023 wzrósł o około 40 proc., co przełożyło się na powstanie nowych placówek, modernizację wystaw i lepszą dostępność.
W pierwszym półroczu 2024 r. sektor kultury wygenerował przychody rzędu 7,9 mld zł – to o 17,1 proc. więcej niż w analogicznym okresie 2023 r. Całoroczne przychody za 2023 r. wyniosły 14,3 mld zł, notując wzrost o 16,2 proc. rok do roku.
Nie tylko frekwencja, ale i gospodarka
Muzea przyciągają nie tylko pasjonatów sztuki i historii – ich oferta staje się ważnym czynnikiem rozwoju lokalnych gospodarek. Korzystają na tym branże hotelarska, gastronomiczna i transportowa. Przykładem jest tegoroczna Noc Muzeów – wydarzenie przyciągnęło blisko 800 tys. osób. Rekordową frekwencję zanotowało Muzeum Narodowe w Krakowie – niemal 19 tys. odwiedzających w jedną noc.
Najwięcej zwiedzających odnotowano w województwach małopolskim i mazowieckim – regionach o największym nasyceniu wysokiej jakości ofertą muzealną.
Technologie i kreatywność zmieniają muzea
Muzea w Polsce przechodzą cyfrową rewolucję. Coraz częściej korzystają z nowoczesnych narzędzi – od skanowania 3D, przez hologramy, po aplikacje rozszerzonej rzeczywistości (AR) i wirtualnej rzeczywistości (VR). Dzięki współpracy z sektorem kreatywnym i start-upami, muzea stają się bardziej atrakcyjne, dostępne i nowoczesne.
Podobne trendy widać również na rynku sztuki: rozwój aukcji online, narzędzi do weryfikacji autentyczności dzieł, czy wykorzystania sztucznej inteligencji do wyceny dzieł sztuki zmienia sposób, w jaki postrzegamy kulturę i uczestniczymy w niej.
Muzea jako motor rozwoju społecznego i gospodarczego
Rosnące znaczenie muzeów w Polsce to efekt synergii pomiędzy kulturą, turystyką i sektorem kreatywnym. To także dowód, że kultura może być inwestycją – nie tylko w tożsamość i dziedzictwo, ale również w rozwój gospodarczy. Kluczem do pełnego wykorzystania tego potencjału pozostaje jednak mądre zarządzanie zasobami kultury i inwestowanie w kapitał społeczny.
Źródło: PIE
