W związku z wprowadzeniem reformy ustroju szkolnego Minister Edukacji Narodowej przygotował projekt rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki.

Projekt rozporządzenia, w stosunku do obecnie obowiązującego zachowuje dotychczasowe rozwiązania w zakresie:

1)    celów, dla których organizowane są wycieczki;

2)    możliwości współdziałania ze stowarzyszeniami i innymi podmiotami w zakresie krajoznawstwa i turystyki;

3)    konieczności dostosowania organizacji i programu do wieku, zainteresowań, potrzeb, stanu zdrowia, kondycji, sprawności fizycznej i umiejętności;

4)    zgody dyrektora na organizację wycieczki;

5)    warunków koniecznych przy organizacji wycieczki za granicę, w tym obowiązku ubezpieczenia uczestników od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia, oraz znajomości języka obcego przez kierownika lub opiekuna wycieczki;

6)    zgody rodziców niepełnoletnich uczniów na ich udział w wycieczce;

7)    warunków dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa;

8)    kompetencji dyrektora szkoły do wyznaczenia kierownika i opiekunów wycieczki;

9)    obowiązków kierownika i opiekuna wycieczki, z tym że obowiązek kierownika wycieczki dotyczący podsumowania, oceny i rozliczenia finansowego wycieczki po jej zakończeniu został uzupełniony o konieczność przedstawienia tej informacji dyrektorowi oraz rodzicom w formie i terminie określonych w statucie szkoły. Rozwiązanie to pozwoli na upublicznienie społeczności szkolnej efektów jakościowych takich wycieczek oraz  kosztów, jakie realnie zostały poniesione
w związku z wycieczką;

10)  wyrażenie zgody przez dyrektora na łączenie funkcji kierownika i opiekuna wycieczki.

Projekt rozporządzenia przewiduje zmiany o charakterze dostosowującym do nowej struktury szkół oraz porządkującym, w tym związane z terminologią przyjętą w przepisach ustawy – Prawo oświatowe, tj.:

1)   zastąpienia pojęcia „upowszechnianie wypoczynku” (wskazanego dotychczas jako jeden z celów organizowanego  przez przedszkole, szkołę lub placówkę krajoznawstwa i turystyki) pojęciem „upowszechnianie aktywności fizycznej” – pojęcie „wypoczynek” zdefiniowane w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty wyklucza możliwość jego organizowania poza feriami letnimi, zimowymi oraz wiosenną i zimową przerwą świąteczną;

2)   zastąpienie pojęcia „przeciwdziałanie patologii społecznej” pojęciem „przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym” – zgodnie z terminologią używaną obecnie w psychologii rozwojowej;

3)   zrezygnowano z określenia zajęć „lekcyjnych, pozalekcyjnych i pozaszkolnych”, których definicja nie występuje w przepisach ustaw z zakresu oświaty;

4)   w opisie wycieczki przedmiotowej zrezygnowano z określenia „przedmioty pokrewne”, z uwagi na brak występowania tego pojęcia w ramowych planach nauczania. Zgodnie z projektem rozporządzenia, organizowanie wycieczek przedmiotowych będzie inicjowane i realizowane w celu uzupełnienia programu wychowania przedszkolnego lub programu nauczania zajęć edukacyjnych dopuszczonych do użytku w danym przedszkolu lub szkole. Wskazanie przykładowych form wycieczki przedmiotowej, tj. szkół zimowych, zielonych lub ekologicznych zobowiąże szkoły do ich organizacji jedynie w celach edukacyjnych, eliminując wyjazdy o charakterze wypoczynkowym.

Ponadto, w projekcie rozporządzenia wprowadzono nowe rozwiązania:

1)  przepisy dotyczące bezpieczeństwa zostały uzupełnione o konieczność stosowania się do zasad ustalonych przez organy zarządzające danym terenem, np. dyrektorów Parków Narodowych. Uczniowie i ich opiekunowie powinni respektować ustalenia zawarte w regulaminach tras turystycznych i szlaków turystycznych, których celem jest uniknięcie szkód zarówno dla środowiska przyrodniczego, jak i zdrowia własnego; 

2)  ustalono trzy formy organizowania krajoznawstwa i turystyki, w zależności od specyfiki organizowanej formy (np. przygotowania kondycyjnego i posługiwania się specjalistycznym sprzętem). Zrezygnowano z pojęcia imprezy, która praktycznie nie była używana przez przedszkola, szkoły oraz placówki. Zaproponowany katalog form krajoznawstwa i turystyki obejmuje: wycieczki przedmiotowe, wycieczki krajoznawczo-turystyczne i specjalistyczne wycieczki krajoznawczo-turystyczne;

3)  odnośnie kierownika wycieczki odstąpiono od możliwości sprawowania tej funkcji przez inną osobę niebędącą pracownikiem pedagogicznym szkoły. Kierownikiem wycieczki może być jedynie wyznaczony przez dyrektora szkoły pracownik pedagogiczny tej szkoły.

4)    odnośnie opiekuna wycieczki niebędącego pracownikiem pedagogicznym szkoły wprowadzono dodatkowy warunek do spełnienia: opiekun wycieczki obowiązany jest przedstawić dyrektorowi przedszkola, szkoły lub placówki aktualną informację
z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności. Informacja ta zachowuje ważność przez okres 12 miesięcy od dnia jej wydania.

 W projekcie rozporządzenia zrezygnowano z określenia sposobu finansowania wycieczek ze środków pozabudżetowych.

W załączniku do rozporządzenia określono wzór karty wycieczki, który zawiera informacje dotyczące wycieczki, w tym program wycieczki, oświadczenie zobowiązujące do przestrzegania przepisów dotyczących bezpieczeństwa składane przez kierownika i opiekunów wycieczki. Do karty wycieczki będzie dołączana lista uczniów wycieczki.

Przepisy rozporządzenia znajdą zastosowanie przy organizacji krajoznawstwa i turystyki w szkołach i placówkach funkcjonujących w ramach nowego ustroju szkolnego wprowadzonego przepisami ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

Równolegle procedowany jest projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki, które nadal obowiązuje w szkołach
i placówkach starego ustroju szkolnego. Nowelizacja ww. rozporządzenia ma na celu wprowadzenie analogicznych – jak w przedmiotowym projekcie rozporządzenia – rozwiązań w przepisach dotyczących szkół i placówek funkcjonujących według starego ustroju szkolnego.

Przywołane powyżej projekty rozporządzeń będą przedmiotem obrad styczniowego posiedzenia Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST.