Czy strona może żądać „przywrócenia” danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków do stanu sprzed modernizacji, a którą objęto działki należące do strony? Zagadnienie to przeanalizował niedawno WSA w Gliwicach, który kontrolował decyzję odmawiającą „przywrócenia” danych zawartych w EGiB do stanu sprzed modernizacji, jaka została przeprowadzona w latach 2012-2014 i obejmowała działki stanowiące własność skarżącej.
Sąd w pierwszej kolejności zwrócił uwagę, że ustawa – Prawo geodezyjne i kartograficzne (pgk) nie zna pojęcia „przywrócenia poprzedniego wpisu w operacie ewidencyjnym”. Modernizacja danych ewidencyjnych następuje wedle procedury określonej ustawą. W ramach tej procedury właściciele nieruchomości mogą składać swoje zarzuty co do treści opracowania. Jednocześnie w świetle art. 24a ust. 12 pgk zarzuty zgłoszone po terminie określonym w art. 24a ust. 9 pgk traktuje się jak wnioski o zmianę danych objętych ewidencją gruntów i budynków. Nadmienić należy, że art. 24a ust. 9 pgk stanowi, że każdy, czyjego interesu prawnego dotyczą dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków ujawnione w operacie opisowo-kartograficznym, może w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia w dzienniku urzędowym województwa informacji, zgłaszać zarzuty do tych danych.
Oznacza to, że wniosek strony złożony wiele lat po przeprowadzeniu modernizacji (w stanie faktycznym 10 lat od tego faktu) uchybił wskazanemu terminowi. To z kolei oznacza, że takie pismo należy zakwalifikować jako wniosek o zmianę danych objętych EGiB.
WSA podkreślił, że termin określony w art. 24a ust. 9 pgk ma charakter materialnoprawny. Wiążą się z tym określone następstwa, a mianowicie terminy prawa materialnego są, co do zasady nieprzywracalne. Ich przywrócenie jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy taką możliwość przewidują przepisy prawa określające dany termin, a taki przypadek nie występuje w odniesieniu do powyższego terminu. W konsekwencji uchybienie terminowi prawa materialnego powoduje taki skutek, że wygasają roszczenia uprawnionego.
Sąd zaznaczył, że aktualizacja danych w ewidencji gruntów i budynków następuje w formie czynności materialno-technicznej na podstawie m.in. prawomocnych orzeczeń sądu, ostatecznych decyzji administracyjnych, dokumentacji geodezyjnej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (art. 24 ust. 2b pkt 1 lit. c, d i h pgk).
Podmioty zgłaszające zmiany w ewidencji gruntów obowiązane są bowiem dostarczyć dokumenty niezbędne do wprowadzenia żądanych zmian. Istniejący zapis w ewidencji gruntów może być zmieniony tylko na podstawie później wydanych dokumentów urzędowych, przedstawiających w sposób odmienny od istniejącego w ewidencji zapisu stan prawny danego gruntu. Innymi słowy chodzi o takie dokumenty, które zostały sporządzone już po wprowadzeniu do ewidencji gruntów kwestionowanych danych.
Reasumując, żaden przepis prawa nie przewiduje możliwości „przywrócenia” danych EGiB do stanu sprzed modernizacji, a każde ewentualne żądanie w tym zakresie należy potraktować jako wniosek o zmianę danych objętych EGiB.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 29.04.2025 r., sygn. akt II SA/Gl 1644/24, orzeczenie nieprawomocne
Źródło: orzeczenia.nsa.gov.pl
