Wokół sześciu polskich miast – Warszawy, Katowic, Torunia, Bydgoszczy, Wrocławia i Kielc – wyznaczono pierwsze tzw. lasy społeczne. Łącznie zajmują one powierzchnię ponad 78 tys. ha, a ich główną funkcją jest zaspokajanie potrzeb rekreacyjnych i społecznych mieszkańców dużych miast. Projekt, zainicjowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ), jest pilotażem nowego podejścia do zarządzania lasami, w którym wycinka będzie ograniczona lub całkowicie zakazana.
Lasy społeczne to obszary szczególnie atrakcyjne dla osób poszukujących wytchnienia od zgiełku miasta. Są położone głównie na obrzeżach dużych aglomeracji, ale także w popularnych regionach turystycznych. Jak wskazują przedstawiciele Lasów Państwowych, mieszkańcy miast mają inne oczekiwania wobec lasów niż mieszkańcy wsi – przede wszystkim traktują je jako „zielone płuca” i miejsce odpoczynku.
Projekt wyznaczenia takich terenów rozpoczął się we wrześniu 2024 roku. Konsultacje prowadzone były z samorządowcami, organizacjami społecznymi, aktywistami i przedstawicielami Lasów Państwowych. W listopadzie ogłoszono pierwsze lokalizacje, które obejmują 1 proc. powierzchni lasów zarządzanych przez Lasy Państwowe.
Proces wyznaczania lasów społecznych był dużym wyzwaniem, zarówno z powodu ograniczonego czasu, jak i braku precyzyjnych definicji oraz zasad gospodarowania. Konsultacje ujawniły różnorodne, często sprzeczne oczekiwania. Niektórzy uczestnicy postulowali całkowite zaniechanie ingerencji człowieka w te lasy, inni domagali się przekształceń infrastrukturalnych, takich jak budowa ścieżek czy punktów widokowych.
Różnorodność opinii utrudniała wypracowanie kompromisu. Ostatecznie ustalono, że lasy społeczne będą zarządzane w sposób dostosowany do potrzeb społecznych, przy jednoczesnym zachowaniu zasad ochrony przyrody.
Obecnie trwają prace nad szczegółowymi zasadami gospodarowania w lasach społecznych. Wytyczne mają zostać opublikowane do końca stycznia 2025 roku. Na tych terenach wycinka drzew będzie znacznie ograniczona, a w miejscach o dużym natężeniu ruchu rekreacyjnego gospodarka leśna zostanie zredukowana do minimum.
Przedstawiciele Lasów Państwowych podkreślają, że wprowadzenie nowych praktyk wiąże się z koniecznością pogodzenia interesów różnych grup społecznych – od grzybiarzy i biegaczy, po rodziny z dziećmi czy osoby z niepełnosprawnościami.
Pilotaż lasów społecznych to dopiero początek procesu. Trwają prace nad wyznaczeniem kolejnych takich obszarów, m.in. w Krakowie, Trójmieście, Łodzi, Poznaniu i Szczecinie. Docelowo lasy o funkcji społecznej i przyrodniczej mają obejmować 20 proc. powierzchni lasów Skarbu Państwa.
Równolegle rozwijane są inne formy ochrony przyrody, takie jak starolasy – obszary składające się z rodzimych gatunków drzew, które rozwijają się w sposób naturalny. Planowane jest także utworzenie 53 nowych rezerwatów przyrody.
Wyznaczenie lasów społecznych to krok milowy w zarządzaniu polskimi lasami. Projekt ma na celu znalezienie równowagi między ochroną przyrody, potrzebami społecznymi a gospodarką leśną. Jak podkreślają przedstawiciele Lasów Państwowych, skuteczność tego podejścia będzie wymagała ciągłej analizy i oceny, aby dostosowywać działania do zmieniających się potrzeb społeczeństwa i środowiska.
Źródło: Newseria
