W toku procedury związanej ze sporządzeniem uproszczonego planu urządzenia lasu, starosta w drodze decyzji odmówił właścicielom lasu uznania ich zastrzeżeń do planu.
O ile odmowa uznania zastrzeżeń do UPUL nie jest zjawiskiem niezwykłym, o tyle na kanwie skargi rozpoznawanej przez WSA w Poznaniu wyjaśnionych zostało kilka istotnych kwestii.
Kiedy może nastąpić zatwierdzenie UPUL?
Zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o lasach (uol) starosta, po uzyskaniu opinii właściwego terytorialnie nadleśniczego, zatwierdza uproszczony plan urządzenia lasu. Z kolei art. 21 ust. 4 uol przewiduje, że projekt uproszczonego planu urządzenia lasu wykłada się do publicznego wglądu na okres 60 dni w siedzibie urzędu gminy. O wyłożeniu projektu uproszczonego planu urządzenia lasu wójt (burmistrz, prezydent miasta) informuje pisemnie właścicieli lasów, z zaznaczeniem, że uproszczony plan urządzenia lasu będzie podstawą naliczenia podatku leśnego.
Dodatkowo, zgodnie z art. 21 ust. 5 uol w terminie 30 dni od daty wyłożenia projektu uproszczonego planu urządzenia lasu zainteresowani właściciele lasów mogą składać zastrzeżenia i wnioski w sprawie planu. Starosta wydaje decyzje w sprawie uznania lub nieuznania zastrzeżeń lub wniosków.
Na czym – w rozpoznawanej sprawie – polegały wątpliwości WSA? Otóż w aktach sprawy, jak też w zaskarżonych decyzjach (starosty i SKO), brak jest informacji o tym, kiedy wyłożono projekt UPUL oraz czy wniesione zastrzeżenia zostały złożone w terminie przewidzianym w art. 21 ust. 5 uol.
Okoliczność ta była istotna z tego powodu, że skarżący właściciele lasu podnosili, że UPUL już obowiązuje. Powoduje to istnienie wątpliwości, co do zasadności prowadzonego postępowania, w tym ustalenia, czy nie zaistniała przesłanka bezprzedmiotowości postępowania, z zastrzeżeniem, że dopiero po zakończeniu postępowania administracyjnego w sprawie zastrzeżeń i wniosków może nastąpić zatwierdzenie UPUL.
Charakter UPUL
UPUL jest aktem planowania, a więc jego zapisy mają w okresie obowiązywania służyć realizacji określonych ustawą celów, które w uproszczeniu sprowadzają się do prowadzenia na objętym planem terenie właściwej gospodarki leśnej.
Aby tak się stało, tereny objęte docelowo planem muszą zostać należycie zinwentaryzowane i opisane, tj. zgodnie z przepisami ustawy o lasach oraz wydanych do niej aktów wykonawczych.
Skoro zatem UPUL ma służyć odpowiedniej gospodarce leśnej na przyszłość, a przy tym ma zawierać określone powszechnie obowiązującymi regulacjami składniki służące należytej inwentaryzacji powierzchni lasów, na leży założyć, że UPUL powinien zawierać wyłącznie dane aktualne w chwili jego opracowywania.
Reasumując, UPUL powinien odzwierciedlać (ujmować swoją treścią) grunty będące lasami, a rolą organów (tj. starostów) odpowiedzialnych za opracowanie uproszczonego planu jest ustalenie, czy działki opisane ewidencyjnie jako leśne w istocie stanowią las rozumieniu przepisów ustawy o lasach.
Czy każdy „las z ewidencji” ma być wpisany do UPUL?
WSA wyraził pogląd, zgodnie z którym starosta jest związany danymi z EGiB przy sporządzaniu UPUL, ale związanie to dotyczy tego etapu sporządzania planu, w którym dochodzi do ustalenia, jakie tereny mają podlegać inwentaryzacji, a więc jakie grunty mają potencjalnie znaleźć się w granicach projektowanego UPUL.
Nie oznacza to jedna, że docelowo wszystkie grunty wskazane w EGiB jako leśne mają zostać objęte UPUL. Na skutek przeprowadzonych w toku inwentaryzacji oględzin poszczególnych działek może okazać się, iż charakterystyka określonych gruntów przestała odpowiadać definicji lasu i powinna zostać wyłączona z UPUL. Zatem inwentaryzacja ma doprowadzić do ustalenia rzeczywistego stanu poszczególnych gruntów, aby projektowany UPUL odpowiadał rzeczywistości, nie stanowiąc wyłącznie powielenia formalnych zapisów ewidencji gruntów i budynków niemających pokrycia z rzeczywistością.
Tylko tak sporządzony UPUL będzie realnie służył prowadzeniu prawidłowej gospodarki leśnej, gdyż będzie obejmować grunty faktycznie będące lasami w rozumieniu ustawy o lasach.
Zastrzeżenia i wnioski do projektu UPUL
W trakcie procedury zgłaszania zastrzeżeń i wniosków do projektu UPUL właściciele działek leśnych mogą sygnalizować staroście, że grunt uwidoczniony w EGiB jako las, a w konsekwencji planowany do objęcia planowanym UPUL, nie spełnia cech właściwych ustawowe definicji takiego gruntu, w związku z czym nie powinien być włączany do terenów objętych takim dokumentem.
Rozstrzygnięcie w zakresie uwzględnienia bądź nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń i wniosków następuje w drodze decyzji administracyjnej starosty.
Skutki wyłączenia gruntu z UPUL
Konsekwencją inwentaryzacji, czy też uwzględnienie zastrzeżeń zgłoszonych przez właścicieli gruntów leśnych, skutkującą wyłączeniem danego gruntu z UPUL nie jest automatyczna zmiana zapisów w EGiB dotyczących takiego gruntu.
Skutkiem jest natomiast nieuwzględnienie danego terenu w prowadzeniu gospodarki leśnej według określonych ustawą o lasach zadań i celów, co wynika z tego, że grunty te przestały być lasami w rozumieniu uol.
W ewidencji gruntów i budynków takie grunty pozostaną opisane jako leśne do czasu zmiany tej kwalifikacji, ale dopiero w rezultacie odrębnie przeprowadzonych postępowań. Samo wyłączenie z UPUL działek na skutek przeprowadzonej inwentaryzacji gruntów lub uznania zgłoszonych zastrzeżeń, wynikające z utraty przez te grunty cech lasu, nie wywołuje automatycznie zmian w EGiB. Jednakże okoliczność ta może stanowić podstawę do wystąpienia przez właściciela wyłączonej z UPUL działki z wnioskiem o zmianę danych ewidencyjnych.
Opracowano na podstawie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 05.04.2023 r., sygn. akt II SA/Po 917/22, orzeczenie prawomocne
Źródło: orzeczenia.nsa.gov.pl
