Starostowie w ramach prowadzenia spraw z zakresu nadzoru nad gospodarką leśną w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa mają obowiązki związane z ochroną przeciwpożarową.
Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy o lasach (dalej: uol) właściciele lasów są obowiązani do trwałego utrzymywania lasów i zapewnienia ciągłości ich użytkowania, a w szczególności do pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej.
W przypadku, gdy właściciel lasu niestanowiącego własności Skarbu Państwa nie realizuje obowiązków określonych w art. 13 uol, starosta w drodze decyzji nakazuje ich wykonanie (art. 24 uol).
Obowiązki właścicieli lasów dotyczące zabezpieczenia ppoż. wynikają w szczególności z § 39 ust. 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r., Nr 109 poz. 719 ze zm.).
W tym miejscu należy zadać pytanie – od czego zależy sposób zabezpieczenia przeciwpożarowego lasu? Otóż kwestia ta została uzależniona od kategorii zagrożenia pożarowego, do której zaliczono las.
Wynika to z § 38 ust. 4 ww. rozporządzenia. Przepis ten stanowi, że zaliczenia obszarów leśnych do kategorii zagrożenia pożarowego dokonuje się w planach urządzenia lasu, uproszczonych planach urządzenia lasu i planach ochrony parków narodowych.
Zatem zasadą jest, że w UPUL musi zostać zamieszczona informacja na temat kategorii zagrożenia pożarowego. § 39 ust. 2 pkt 6 ww. rozporządzenia nakłada na właścicieli, zarządców lub użytkowników lasów, których lasy samoistnie lub wspólnie stanowią kompleks leśny o pow. ponad 300 ha m.in. obowiązek uzgodnienia UPUL z właściwym miejscowo komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej, dla lasów I i II kategorii zagrożenia pożarowego. Zatem prawidłowe zabezpieczenie ppoż. lasu powinno wynikać z dokumentacji urządzeniowej.
Co ciekawe, przed 17 sierpnia 2022 r. starostowie nie mieli uprawnień do dokonywania tych uzgodnień we własnym zakresie. Tego dnia weszła w życie nowelizacja ww. rozporządzenia i zgodnie z aktualnym brzmieniem § 39 ust. 3 tego aktu, w odniesieniu do lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa, należących do osób fizycznych lub wspólnot gruntowych, uzgodnienia projektu UPUL, o którym mowa w ust. 2 pkt 6, z właściwym miejscowo komendantem wojewódzkim PSP dokonuje starosta. Odnotować należy, że zmianom uległy również inne przepisy komentowanego paragrafu.
Potrzeba nowelizacji wynikła z wyników kontroli NIK dot. nadzoru nad gospodarką leśną w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa (wyniki opublikowano w kwietniu 2021 r.). Izba wskazała na problemy natury praktycznej. Zdarza się bowiem, że UPUL obejmują lasy należące do kilkudziesięciu (a nawet kilkuset) właścicieli. Taki stan sprawiał, że dokonanie przez nich uzgodnień było utrudnione, a wręcz niemożliwe. Przepisy rozporządzenia nie wymieniały starosty jako podmiotu uprawnionego do dokonania uzgodnień, jednakże wysiłkami NIK stan prawny został zmieniony.
Końcowo należy rozważyć kogo dotyczą obowiązki ppoż., a w szczególności czy starosta może nakazać wykonanie obowiązków i zadań określonych w art. 24 uol wyłącznie właścicielowi lasu. W art. 6 ust. 1 pkt 3 uol zawarto definicję właściciela lasu. Ustawodawca rozumie pod tym pojęciem osobę fizyczną lub prawną będącą właścicielem albo użytkownikiem wieczystym lasu oraz osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej będącą posiadaczem samoistnym, użytkownikiem, zarządcą lub dzierżawcą lasu. Zatem obowiązki wynikające dla właściciela lasu obciążają w takim samym zakresie użytkownika wieczystego i posiadacza samoistnego, a także zarządcę lub dzierżawcę lasu. Tym samym obowiązki w zakresie ochrony ppoż. nałożone na właściciela (art. 13 ust. 1 pkt 3 uol) dotyczą podmiotów mieszczących się w definicji właściciela zawartej w art. 6 ust. 1 pkt 3 uol.
