Ustawa o lasach (uol) nakłada na starostę obowiązek zatwierdzenia uproszczonego planu urządzenia lasu (UPUL). Jednakże ani uol, ani kodeks postępowania administracyjnego nie definiują pojęcia zatwierdzenia i nie określają formy tej czynności.

Aktualny stan prawny powoduje, że w praktyce starostowie zatwierdzają UPUL w sposób niejednolity. Spotkać możemy UPUL zatwierdzone w formie decyzji administracyjnej, zarządzenia lub zamieszczenia na planie adnotacji „zatwierdzam”. Ta niejednolita praktyka zatwierdzania UPUL skutkuje również różnorodnym sposobem informowania właścicieli lasów o treści zatwierdzonych planów albo o braku takiej informacji.

Zatem aktualne jest pytanie postawione w tytule niniejszego artykułu. Rozważenia wymaga, jaką formę prawną powinno przybrać zatwierdzenie UPUL, jakie skutki ma odnieść, a także czy i w jaki sposób takie zatwierdzenie może zostać zaskarżone.

Omawiana problematyka została objęta pogłębioną analizą przez sądy administracyjne. NSA (wyrok z 02.02.2007 r., sygn. akt II OSK 1883/06) stwierdził, że uol nie określa formy, w jakiej miałby zostać zatwierdzony plan urządzenia lasu. Plan jako dokument gospodarki leśnej opracowywany jest dla wyznaczonego obszaru, a nie dla poszczególnych właścicieli gruntów – zatem nie może być uznany za decyzję administracyjną w rozumieniu art. 104 kpa. Natomiast, skoro UPUL uzyskuje moc obowiązującą po jego zatwierdzeniu przez właściwy organ administracji publicznej – starostę w myśl art. 22 ust. 2 uol i kształtuje sytuację prawną właścicieli lasu w zakresie sposobu wykonywania prawa własności, to spełnia jedno z podstawowych kryteriów przewidzianych w art. 3 § 2 pkt 4 ppsa, tj. dotyczy uprawnień i obowiązków wynikających z przepisów prawa. Jak wskazano powyżej zatwierdzenie UPUL przesądza o prawach i obowiązkach właścicieli lasów położonych na terenie objętym tym planem i określa uprawnienia w sferze wykonywania prawa własności.

Zatem właściciel lasu może poszukiwać ochrony prawnej na podstawie przywołanego powyżej art. 3 § 2 pkt 4 ppsa.

Nowsze orzecznictwo sądowoadministracyjne podziela pogląd wyrażony przez NSA oraz precyzuje go o dodatkowe kwestie. WSA w Poznaniu (wyrok z 16.04.2014 r., sygn. akt II SA/Po 1301/13) wypowiadając się w kwestii charakteru prawnego zatwierdzenia UPUL stwierdził dodatkowo, że owo zatwierdzenie ma charakter publicznoprawny, bowiem następuje w sprawie z zakresu administracji publicznej i jest władczym aktem organu. Nie jest zaś aktem prawa miejscowego posiadającym walor przepisu prawnego powszechnie obowiązującego. UPUL stanowi ograniczenie w swobodnym korzystaniu z nieruchomości, a dodatkowo może być przedmiotem nałożenia na właściciela lasu obowiązków określonych w art. 24 uol.

Z kolei niedawne wyroki WSA w Poznaniu (z 08.04.2021 r., sygn. akt II SA/Po 742/20 oraz z 15.12.2021 r., sygn. akt IV SA/Po 712/21) wprost stanowią, że:

• ani minister właściwy do spraw środowiska, zatwierdzając plan urządzenia lasu, ani starosta, zatwierdzając UPUL nie wydają decyzji administracyjnej,
• UPUL jest opracowywany dla wyznaczonego obszaru, a nie dla poszczególnych właścicieli gruntów – nie może być uznany za decyzję administracyjną w rozumieniu art. 104 kpa.

Przedstawione argumenty prowadzą do wniosku, że bezspornie zatwierdzenie UPUL nie może mieć formy decyzji oraz, że czynność zatwierdzenia jest tzw. inną czynnością z zakresu administracji publicznej w myśl art. 3 § 2 pkt 4 ppsa i może zostać zaskarżona do sądu administracyjnego.

Z powyższych rozważań, poza stwierdzeniem, że zatwierdzenie UPUL nie odbywa się w formie decyzji, wynika, że sądy nie określiły charakteru pisma zatwierdzającego ten plan. Moim zdaniem, w takiej sytuacji dopuszczalne jest zatwierdzanie UPUL przez starostę w formie zarządzenia, ponieważ nie ma to większego znaczenia praktycznego.

Wobec powyższego, jako postulat de lege ferenda, należy uznać konieczność uzupełnienia regulacji zawartej w art. 22 ust. 2 uol o przepis wskazujący formę, w jakiej powinno następować zatwierdzenie UPUL dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa oraz o przepis określający sposób informowania właścicieli lasów o ich treści.