Zasadniczym celem ustawy ma być zwiększenie podaży gruntów, które potencjalnie mogłyby zostać wykorzystane przez KZN, co ma umożliwić sprawniejszą realizację Narodowego Programu Mieszkaniowego, a w szczególności rządowego programu „Mieszkanie+”.

Do najważniejszych zmian realizujących cel ustawy należy:

• wprowadzenie możliwości przekazywania nieruchomości do Zasobu przez spółki Skarbu Państwa za wynagrodzeniem – sposób kwalifikowania do objęcia wykazami nieruchomości spółek Skarbu Państwa został skonstruowany analogicznie jak w przypadku nieruchomości, którymi gospodarują właściwe organy,
• wyłączenie z wykazów nieruchomości, które z racji funkcji i przeznaczenia nie mogą zostać wykorzystane na cele budownictwa mieszkaniowego, tj. nieruchomości zajętych przez pas drogowy, pokrytych powierzchniowymi wodami płynącymi lub powierzchniowymi wodami stojącymi, zajętych pod infrastrukturę kolejową lub dworce kolejowe, a także zajętych na prowadzenie działalności statutowej przez Pocztę Polską z uwagi na to, że wykazywanie tych nieruchomości jest czasochłonne dla organów oraz utrudnia efektywną i sprawną analizę wykazów przez KZN,
• doprecyzowanie procedury przekazywania nieruchomości do Zasobu, w tym wprowadzenie możliwości rozstrzygnięcia sprawy przekazania nieruchomości przez Komisję Rozjemczą przy Sądzie Polubownym,
• rezygnację z ograniczenia stosowania rozwiązań zawartych w ustawie wyłącznie do mieszkań o czynszu normowanym,
• zwiększenie elastyczności gospodarowania nieruchomościami z Zasobu, przy zachowaniu możliwości kontroli i egzekwowania zobowiązań od podmiotów, którym nieruchomości zostaną udostępnione,
• wyłączenie stosowania ustawy w odniesieniu do nieruchomości pozostających w zarządzie Lasów Państwowych,
• usprawnienie procesu przekazywania nieruchomości przez Agencję Mienia Wojskowego i Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa na cele budownictwa mieszkaniowego przez zapewnienie udziału Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa oraz Agencji Mienia Wojskowego w dochodach uzyskanych z obrotu nieruchomościami przekazanymi przez te podmioty do Zasobu.

Ustawa dokonuje również zmian w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów.

Najważniejsze zmiany w tej ustawie mają na celu unormowanie stanów faktycznych, jakie ujawniły się od wejścia w życie ustawy i wymagają regulacji przepisami prawa. Dotyczy to między innymi możliwości przekształcenia gruntów zabudowanych budynkami na cele mieszkaniowe, na których położone są także inne budynki, obiekty budowlane lub urządzenia budowlane, o ile łączna powierzchnia użytkowa tych budynków nie przekracza 30% powierzchni użytkowej wszystkich budynków położonych na tych gruntach.

Ustawa wprowadza obligatoryjną bonifikatę od opłaty jednorazowej za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego na cele mieszkaniowe w prawo własności tego gruntu w wysokości 99% na wniosek osób określonych w przepisie (art. 20 pkt 7). Bonifikata przysługiwała będzie:

1. osobom, w stosunku do których orzeczono niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym lub znacznym, oraz osobom, w stosunku do których orzeczono niepełnosprawność przed ukończeniem 16 roku życia, lub zamieszkującym w dniu przekształcenia z tymi osobami opiekunom prawnym lub przedstawicielom ustawowym tych osób,
2. członkom rodzin wielodzietnych, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny,
3. inwalidom wojennym i wojskowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
4. kombatantom oraz ofiarom represji wojennych i okresu powojennego w rozumieniu ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
5. świadczeniobiorcom do ukończenia 18 roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, o których mowa w art. 47 ust. 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub ich opiekunom prawnym

– będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych służących wyłącznie zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych tych osób.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:

1. art. 20, który wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z mocą od dnia 1 stycznia 2019 r.;
2. art. 28, który wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia;
3. art. 7 pkt 2–4, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.

Przeciwko ustawie protestował Związek Miast Polskich. Zygmunt Frankiewicz, prezes ZMP w liście do Prezydenta RP 17 czerwca br. zwrócił się z prośbą o rozważenie odmowy złożenia podpisu pod uchwaloną ustawą. Zwrócił uwagę, że zmiany w tej ustawie przewidują, bez wystarczającego uzasadnienia, wbrew tytułowi ustawy, rozszerzenia uwłaszczenia na tereny, na których znajdują się obiekty inne niż mieszkaniowe albo związane z funkcją mieszkaniową. Oznacza to, że wywłaszczenie Skarbu Państwa albo gmin nastąpi na inny cel niż przewidziany w zmienianej ustawie. W dodatku wprowadzana zmiana działa wstecz.

Źródło: Prezydent, ZMP