W ostatnim czasie utworzono Wielkopolski Konwent Dyrektorów Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Miejskich Centrów Pomocy Rodzinie. O jego celach i zaplanowanych przedsięwzięciach, a także o zapisach prawnych, które nadal powinny zostać wprowadzone, aby poprawić system pomocy społecznej w Polsce, rozmawialiśmy z Anną Czerniak, Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu. 

Czy mogłaby nam Pani przybliżyć jakie są główne cele i założenia powołanego przez Państwa organu?

Anna Czerniak: Konwent Dyrektorów PCPR oraz MOPR województwa wielkopolskiego został reaktywowany po kilkuletnim zawieszeniu. Naszym celem jest przede wszystkim wymiana doświadczeń, wypracowanie wspólnych stanowisk i przygotowywanie propozycji rozwiązań systemowych w kluczowych sprawach związanych z funkcjonowaniem powiatowych centrów pomocy rodzinie oraz miejskich ośrodków pomocy rodzinie z miast na prawach powiatu.

Jakie przedsięwzięcia lub jakie inicjatywy zamierzają Państwo zrealizować bądź podjąć w najbliższym czasie?

Anna Czerniak: Tematów z którymi musimy się zmierzyć jest wiele. Obecnie naszym największym problemem jest kryzys pieczy zastępczej, co jest związane z brakiem możliwości zabezpieczania dzieci w rodzinach zastępczych oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Wg uczestników konwentu sąd zbyt pochopnie umieszcza dzieci w pieczy zastępczej, np. za uchylanie się od uczestnictwa w zajęciach szkolnych przez małoletnich lub za inne zachowania demoralizujące, co blokuje miejsca pieczy dla dzieci, które wymagają pilnych zabezpieczeń. Ponadto zdaniem członków konwentu istnieje mała skuteczność pracy z rodziną na szczeblu gminnym, asystentów rodzinnych jest za mało, a jeżeli są to efektywność ich pracy jest znikoma. Dlatego wypracowaliśmy w ww. sprawie stanowisko, które przedłożymy do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

O czym jeszcze Państwo dyskutowaliście podczas konwentu. Jakie jeszcze zmiany, w tym legislacyjne ułatwiłyby Państwu funkcjonowanie?

Anna Czerniak: Innymi istotnymi tematami, które również omawialiśmy są wprowadzane zmiany w Ustawie o przeciwdziałaniu przemocy domowej oraz zmiany w Ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, a mianowicie odpłatność za koszty objęcia rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, a zwłaszcza dotyczącego zawieranych porozumień między powiatami, które różnie ustalają katalog kosztów zatrudnienia koordynatorów oraz zwrotu tych kosztów przez gminy (różne interpretacje RIO w zależności od województwa). Wypracowano stanowisko, iż konwent wystosuje pismo w tej sprawie do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z wnioskiem o rozstrzygnięcie ww. spraw na szczeblu przepisów ustawowych.

Które zapisy prawne nadal powinny zostać poprawione lub jakie działania zostać podjęte, aby poprawić system pomocy społecznej w Polsce?

Anna Czerniak: Obecne przepisy pozwalają instytucjom pomocy społecznej podejmować wiele działań umożliwiając osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych. Większość tych działań powinna być podejmowana  już na szczeblu gminnym. Ich istotą jest współpraca asystentów z rodzinami oraz współpraca międzyinstytucjonalna (placówek edukacyjnych, służby kuratorskiej instytucji pomocy społecznej, policji, placówek medycznych oraz społeczności lokalnej). Jednakże w obecnej sytuacji  w opinii uczestników konwentu ww. działania są nieskuteczne.
Niezmiernie ważna  jest również edukacja mieszkańców, szerokie działania profilaktyczne oraz intensywna praca z rodzinami która np. pozwoli zapobiegać lub minimalizować chociażby umieszczenia dzieci w pieczy oraz przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu.