W ostatnim czasie w obszarze rynku pracy mamy do czynienia z dużą dynamiką zmian legislacyjnych. O tym w jakim kierunku one zmierzają, rozmawialiśmy z Małgorzatą Stafijowską, Przewodniczącą Ogólnopolskiego Forum Dyrektorów Powiatowych Urzędów Pracy.
Obecnie resort przedstawił projekt ustawy o aktywności zawodowej, która to ma zastąpić obowiązującą ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Co Państwo – jako środowisko, którego wprost dotyczyły będą zmiany – sądzicie na ich temat?
Małgorzata Stafijowska: Projekt ustawy o aktywności zawodowej, która ma zastąpić obowiązującą ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest bardzo ważny i potrzebny dla naszego środowiska. Należy zwrócić uwagę na fakt, że obecna ustawa funkcjonuje już ponad 18 lat i wiele narzędzi i form aktywizacji nie jest adekwatna do realiów dzisiejszego rynku pracy. Publiczne Służby Zatrudnienia mocno zaangażowały się w projekt zmian, czego efektem jest złożenie ponad 900 stron uwag i wniosków. Cieszy fakt, że nasze propozycje zmian zostały zauważone zarówno przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, jak również przez Związek Powiatów Polskich. W tym miejscu chciałabym gorąco podziękować przedstawicielom ZPP za wspólną pracę, chociażby nad zmianą uchwały dotyczącej funkcjonowania Konwentu Dyrektorów, jak również przyjęcie stanowiska, że najważniejszą rolą nowego projektu jest aktywność zawodowa przyszłych klientów urzędów pracy, jak również wzmocnienie roli publicznych służb zatrudnienia.
Proszę wskazać jakie przedstawione w projekcie ustawy rozwiązania mogą wpłynąć pozytywnie na rozwój aktywizacji zawodowej?
Małgorzata Stafijowska: To, co na pewno można uznać za potrzebne to wprowadzenie udogodnień w zakresie cyfrowej obsługi klienta (bezrobotnych i pracodawców), ograniczenie pracy z dokumentacją w postaci papierowej, dążenie do ujednolicenia w skali kraju wzoru wniosków, tak jak to miało miejsce w przypadku pomocy w ramach Tarczy Antykryzysowej. Nasze środowisko cieszy fakt rozdzielenia składki zdrowotnej od statusu osoby bezrobotnej, co naszym zdaniem w przyszłości pozwoli na lepszą aktywizację naszego klienta, faktycznie zainteresowanego podjęciem pracy czy innych form aktywizacji. Kolejnym plusem proponowanych zmian jest zniesienie rejonizacji, a zatem możliwość rejestracji w wybranym Urzędzie, tym samym zostaną ujednolicone wysokości i czas pobierania zasiłków dla bezrobotnych. Naszym zdaniem należy jak najbardziej uprościć kryteria związane z rejestracją w Urzędzie (kwestia gospodarstw rolnych), ponieważ ważnym elementem jest także akwizycja zawodowa rolników i biernych zawodowo. Istotny jest również nacisk na zmianę wizerunku powiatowych urzędów pracy z dawnego „pośredniaka” w nowoczesne centra aktywności zawodowej, a co za tym idzie przygotowanie kadr pracujących w powiatowych urzędach pracy. Potrzebne są zmiany w obszarze instrumentów, wprowadzenie nowych instrumentów, które pozwolą na sprawną aktywizację. Potrzebne są mechanizmy w zakresie aktywizacji osób młodych, m.in. pojawienie się stanowiska doradcy ds. osób młodych poniżej 30 roku życia finansowego z Funduszu Pracy.
Które zatem zapisy w proponowanych zmianach wzbudzają Państwa największe obawy?
Małgorzata Stafijowska: W projekcie ustawy pojawiły zapisy, które naszym zdaniem mogą niekorzystanie wpłynąć na organizację pracy urzędów w szczególności w sprawie wyboru dyrektora urzędu pracy, wobec których wymagania ograniczają się do 3-letniego stażu na stanowisku kierowniczym bez konieczności posiadania doświadczenia w publicznych służbach zatrudnienia. Kolejnym niepokojącym faktem jest działanie powiatowych rad rynku pracy i wprowadzenie do nich osób nie mających większego doświadczenia i związku z rynkiem pracy, naszym zdaniem zmiany w ustawie powinny pójść w stronę zwiększenia reprezentatywności pracodawców i przedsiębiorców w składzie powiatowej rady rynku pracy i pozostawienie zapisu wyboru przewodniczącego rady zarówno wojewódzkiej, jak i powiatowej w dotychczasowej formie, czyli na czas trwania kadencji. Na plus jest pomysł wprowadzenia dodatku motywacyjnego dla wszystkich pracowników, ale wątpliwości stanowi wysokość, jak również brak zapisu, że pochodne dodatku motywacyjnego są również finansowane ze środków Funduszu Pracy. Niepokoi również fakt zaciągania zobowiązań przechodzących na rok następny do wysokości 20% kwoty środków (limitu FP), naszym zdaniem należy pozostawić dotychczasowy poziom 30% zaciągania zobowiązań.
A jakie jest Państwa stanowisko odnośnie zmian związanych ze stypendium stażowym?
Małgorzata Stafijowska: W zakresie stypendium stażowego zaproponowanie kwoty 140% kwoty zasiłku dla bezrobotnych będzie niewystarczające do prawidłowej aktywizacji osób nie mających doświadczenia zawodowego, ponieważ już teraz widać niewielkie zainteresowanie tą formą wsparcia. Poza tym Publiczne Służby Zatrudnienia są zdania, że zapis obligatoryjnego zatrudnienia po stażu będzie skuteczny, natomiast w przypadku jednostek publicznych proponujemy zachowanie fakultatywne. W przypadku Krajowego Funduszu Szkoleniowego proponujemy zachowanie dotychczasowego sposobu płatności.
Jako Przewodnicząca Forum wraz z Dyrektorami wszystkich Konwentów mamy nadzieję, że ustawa pojawi się w 2023 roku z przepisami przejściowymi, co ułatwi nam wprowadzanie przepisów w życie, a jednocześnie zostaną uwzględnione sugestie doświadczonych pracowników Publicznych Służb Zatrudnienia.
