Warszawa jest pierwszym miastem w Polsce, które dołączyło do programu „Zielone miasta”. Oprócz niej w projekcie uczestniczyły już takie miasta jak Tbilisi, Sofia, Kijów czy Belgrad. Na czym polega program i jakie zmiany zostaną wdrożone? Zapytaliśmy Karolinę Gałecką z Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy.
Warszawa dołączyła do programu „Zielone miasta” jako pierwsze miasto w Polsce. Z czym wiąże się uczestnictwo w programie?
Karolina Gałecka: Zgodnie z podpisanym Porozumieniem o Współpracy pomiędzy m.st. Warszawą a Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR), stolica przygotuje dokument Green City Action Plan. Ten strategiczny program będzie koncentrował się na inwestycjach w „zielony” rozwój, które przyczynią się do redukcji emisji gazów cieplarnianych, przystosowania miasta do zmiany klimatu, a także do poprawy jakości powietrza w Warszawie. EBOR sfinansuje koszt przygotowania tego dokumentu oraz zapewni niezbędne wsparcie eksperckie.
Jakie są warunki przystąpienia do programu?
Karolina Gałecka: Warunkiem przystąpienia do programu jest uruchomienie pilotażowego projektu (tzw. trigger project) w zrównoważony rozwój sfinansowanego z kredytu EBOR. W wypadku Warszawy tym pilotażowym projektem będzie zakup taboru dla warszawskiego metra.
Czy znane są już jakieś założenia długoterminowej strategii zrównoważonego rozwoju, którą w ramach programu ma stworzyć Warszawa?
Karolina Gałecka: Założenia Green City Action Plan są zawarte w porozumieniu Warszawy z EBOR. Zgodnie z nimi inwestycje, które Warszawa będzie realizowała w ramach tego programu, będą prowadzone w trzech obszarach: mitygacji zmian klimatu (redukcji emisji gazów cieplarnianych), adaptacji do zmian klimatu oraz poprawy jakości powietrza. W każdym z tych obszarów konieczne jest osiągnięcie założonych wskaźników: np. w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz poprawy jakości powietrza - o co najmniej 20%.
Jednym z głównych celów programu jest wdrożenie działań na rzecz ochrony środowiska. Jakie projekty w tym zakresie do tej pory zrealizowano w Warszawie?
Karolina Gałecka: Warszawa od wielu lat realizuje cele zrównoważonego rozwoju, czego dowodem jest wdrażanie przyjętego w 2011 r. „Planu działań na rzecz zrównoważonej energii do roku 2020” oraz przyjętej w 2019 r. „Strategii adaptacji do zmian klimatu dla m.st. Warszawy do roku 2030”.
W zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych warto wskazać rozpoczęty w tym roku program wymiany oświetlenia w połowie miejskich latarni, co pozwoli na redukcję emisji CO2 o 30 tys. ton rocznie. Z kolei w ramach miejskiego programu dotacji do odnawialnych źródeł energii w tym roku zostało złożonych ponad 1,5 tys. wniosków, których realizacja zwiększy roczną produkcję „zielonej” energii o prawie 13 tys. MWh, przyczyniając się do redukcji emisji gazów cieplarnianych o prawie 10 tys. ton CO2. W zakresie poprawy jakości powietrza warto wspomnieć o miejskim programie dotacji do wymiany pieców na paliwa stałe, dzięki któremu w latach 2017 – 2019 udało się wymienić 1 122 kotłów na paliwa stałe używanych przez mieszkańców i 992 w mieszkaniach komunalnych.
Dodatkowo m.st. Warszawa ma duże osiągnięcia w zakresie zakupów taboru nisko i zero-emisyjnego. Obecnie po Warszawie jeździ 31 autobusów elektrycznych, a wkrótce pojawi się kolejnych 130. W obszarze adaptacji miasta do zmiany klimatu warto wspomnieć o opracowywanym przez Miasto Programie Ochrony Zasobów Wodnych. Na program ten składają się: funkcjonujące już od zeszłego roku dotacje na małą retencję, ochrona obszarów naturalnej retencji, zwiększanie powierzchni przepuszczalnych, modernizacja kanałów miejskich oraz ujęć wodnych, a także działania planistyczne, takie jak np. planowana ochrona naturalnych mokradeł na terenie Zakola Wawerskiego.
Stolica intensywnie inwestuje w zieleń: wdrażane są kolejne projekty w ramach programu „Zielone ulice” – wykonano nasadzenia 135 drzew oraz 507 sztuk krzewów w pasie drogowym ul. Gen. Maczka, 136 drzew w pasie drogowym ul. Jagiellońskiej, w pasach drogowych ulic Powstańców Śląskich (231 szt.) i Prymasa Tysiąclecia (162 szt.). Łącznie w 2019 r. zasadzono 119 305 drzew oraz 107 300 krzewów. Powstała także „Mapa koron drzew dla m.st. Warszawy”, która ułatwi pielęgnację roślin, kontrolę ich stanu zdrowia oraz planowanie przestrzenne na terenie miasta. Mapa dla północnej części miasta jest już dostępna w serwisie mapowym, a druga część zostanie udostępniona we wrześniu.
W projekcie „Zielone miasta” uczestniczyły już takie miasta jak Tbilisi, Sofia, Kijów czy Belgrad. Czy któreś z tych miast jest dla Warszawy szczególną inspiracją jeśli chodzi o działania na rzecz ochrony środowiska?
Karolina Gałecka: Przystępując do tego programu będziemy współpracować z włodarzami pozostałych 42 zielonych miast w celu dzielenia się doświadczeniami i najlepszymi praktykami. Każde miasto jest inne i ma swoją własną specyfikę, ale w każdym z nich z pewnością znajdziemy obszary, które mogą posłużyć nam za inspirację w działaniach na rzecz ochrony środowiska.
