Як доїхати на стадіон? How do I get to stadium? Jak dojadę na stadion? Przydatne zwroty po polsku, angielsku i ukraińsku, co zrobić, gdy zginie bagaż, jak reklamować towar, terminarz meczów. Te i wiele innych przydatnych każdemu kibicowi informacji zawiera poradnik UOKiK. Już dziś można go pobrać w formacie pdf ze strony Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

31 spotkań piłkarskich, 8 miast, 2 kraje, różne zwyczaje sprzedawców oraz prawa konsumentów. Warto je poznać, wybierając się na mecze w Polsce lub na Ukrainie. Najważniejsze informacje po polsku, angielsku i ukraińsku o przekraczaniu granic, wymianie walut, różnych środkach transportu zawiera poradnik przygotowany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Każdy kibic znajdzie tam także przydatne zwroty oraz terminarz meczów.

Informacje, które zawiera poradnik:

Granica
Do Polski obywatel UE wjeżdża na podstawie ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość, np. dowodu osobistego. Kibice spoza Unii muszą mieć paszport i wizę (jeżeli jest wymagana).
Na Ukrainę wjeżdża się bez wiz, jeżeli jest się obywatelem UE, trzeba mieć przy sobie tylko ważny paszport. Można wtedy przebywać w tym państwie do 90 dni. Na granicy wypełnia się dokument migracyjny (rejestracyjny, tzw. міграційна карта, migracijna karta), podając np. środek transportu/numer lotu, cel podróży (np. turystyczny) oraz adres hotelu lub osoby, u której będzie się  nocować. Jeden uzupełniony egzemplarz trzeba mieć zawsze ze sobą w razie kontroli aż do wyjazdu z państwa. Gdy się go zgubi, od razu należy skontaktować się z ambasadą swojego kraju lub z najbliższym konsulatem na Ukrainie.

Pieniądze
W Polsce płaci się złotymi (PLN, zł), na Ukrainie – hrywnami (UAH, грн.). Walutę swojego kraju można wymienić na miejscu w kantorze (exchange office, pol. kantor, ukr. обмін валют\кантор). Obcokrajowcy wymieniający walutę na Ukrainie muszą mieć dowód osobisty lub paszport.
Ważne: wymieniając pieniądze w kantorze, zwróć uwagę na kurs sprzedaży waluty.
Karty płatnicze są akceptowane w większości polskich sklepów, na Ukrainie nie jest to tak powszechne. W Polsce w wielu sklepach można spotkać informacje, że kartą można płacić dopiero, gdy na zakupy wyda się określoną sumę pieniędzy.

Na zakupach
14 dni od momentu zakupu – w tym czasie można oddać nieużywaną rzecz kupioną na Ukrainie. W Polsce taka możliwość zależy od sprzedawcy – nie musi się na to zgodzić. Informacji o tym, czy polski sklep przyjmuje zwroty, należy szukać u sprzedawcy. W obu krajach konieczny jest dowód zakupu, np. paragon.

Jeśli kupiona rzecz się zepsuła, konsument ma prawo do reklamacji. W Polsce to 2 lata od momentu zakupu, na Ukrainie – tyle, ile wskazał producent w gwarancji. Aby złożyć reklamację, należy skontaktować się ze sprzedawcą. W obu krajach będzie potrzebny paragon.
Pamiętaj, że w przypadku zakupu na Ukrainie niektórych produktów, najczęściej nieżywnościowych, należy podpisać kartę gwarancyjną lub paragon. Reklamacja produktu oznacza żądanie naprawy, wymiany lub zwrotu pieniędzy.

Godziny otwarcia sklepów
Polska i Ukraina: w miastach duże sklepy i centra handlowe są otwarte 7 dni w tygodniu od godz. 10:00 do późnego wieczora. Na drogach dojazdowych do stadionów w obu państwach całą dobę zakupy można zrobić na stacjach benzynowych.

Restauracje
W Polsce palenie tytoniu w restauracji jest dozwolone tylko w miejscach specjalnie wyznaczonych, na Ukrainie – nie ma takiego przepisu i można palić w lokalach. Na Ukrainie do rachunku automatycznie doliczany jest serwis, w Polsce informuje o tym menu. Zapytaj o to, zanim złożysz zamówienie.

Transport
Polska i Ukraina: bilet na autobus, tramwaj, pociąg można kupić na stacji lub w kiosku. Dodatkowo również u niektórych kierowców lub w pociągach u konduktora. Brak biletu kolejowego należy od razu zgłosić konduktorowi. W przeciwnym wypadku możesz zapłacić karę.
Ważne: w każdym środku lokomocji bilet należy skasować natychmiast po rozpoczęciu podróży.  
Bilety na ukraińskie pociągi sprzedawane są z miejscówkami, na polskie – jest to możliwe tylko w pociągach ekspresowych. W pozostałych składach pasażer decyduje, czy dopłaci i będzie mieć pewność, że nie będzie stał na korytarzu. 
Ważne: ukraiński konduktor zabiera bilet na początku podróży, oddaje około pół godziny przed przyjazdem na miejsce. 

Zgubiony bagaż

Gdy linia lotnicza zgubiła lub zniszczyła bagaż pasażera, na lotnisku powinien on koniecznie wypełnić specjalny formularz, tzw. PIR (Property Irregularity Report). Opisuje w nim swój bagaż i jego zawartość, dołącza kopię swojego dowodu tożsamości, bilet i potwierdzenie nadania bagażu.

Taksówki
Polskie i ukraińskie taksówki są odpowiednio oznakowane. W Polsce po dotarciu na miejsce za kurs płaci się gotówką lub kartą, na Ukrainie – tylko gotówką. Cena za przejazd taksówką stojącą w popularnych turystycznie miejscach, przy lotniskach, dworcach może być wyższa niż za przejazd taksówką zamawianą przez telefon. Średnia cena za kilometr w Warszawie – 0,55 euro, w Kijowie – 0,22 euro. Do ceny doliczana jest opłata początkowa.
Ważne: cena znajduje się także na naklejce umieszczonej na szybie taksówki.

Samochód
W Polsce i na Ukrainie na podstawie prawa jazdy możesz swobodnie jeździć samochodem. W Polsce obowiązkowo każdy samochód musi mieć ubezpieczenie OC. Przekraczając granicę ukraińską autem, należy mieć zieloną kartę.
Wynajem samochodu: koniecznie należy zapytać o to, co obejmują ubezpieczenie i cena, jakie dodatkowe opłaty przewiduje umowa (np. za usterki, dodatkowego kierowcę), czy wynajmujący określa limit kilometrów. Należy sprawdzić stan samochodu, a umowę sporządzić na piśmie.
Ważne: zwracając auto, należy podpisać z pracownikiem protokół zdawczy, potwierdzający, że oddaje się auto bez usterek.

Telefony
Przed przyjazdem warto uruchomić roaming. Ceny za połączenia w krajach UE są na zbliżonym poziomie, ale ponieważ Ukraina nie jest członkiem Unii, połączenia są droższe. Jeżeli podczas pobytu na Ukrainie zamierza się często dzwonić, warto kupić kartę lokalnego operatora.
Bezpłatna pomoc konsumencka
Polska: 800 007 707 –  infolinia konsumencka udzielająca porad prawnych w języku polskim i angielskim w czasie rozgrywek piłkarskich. Dostępna z telefonów stacjonarnych i komórkowych z terytorium Polski, pn.-pt. w godz. 9:00-17:00.

Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich – udziela bezpłatnie pomocy w razie problemów z przedsiębiorcami z krajów UE. Skargi można składać e-mailem (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.), poprzez formularz na www.konsument.gov.pl lub telefonicznie +48 22 55 60 118. Obsługa w języku polskim i angielskim.

Ukraina: +38 044 528 9205 – infolinia konsumencka obsługiwana przez Ukraińską Państwową Inspekcję ds. Ochrony Praw Konsumenckich.

Poradnik i pliki audio można pobrać ze strony internetowej UOKiK. Kibice mogą bezpośrednio otrzymać poradnik w punktach Informacji Turystycznej/Miejskiej we Wrocławiu, Krakowie, Gdańsku, Poznaniu, Warszawie, Wojewódzkich Inspektoratach Inspekcji Handlowej (Warszawa, Gdańsk, Kraków, Wrocław), na Dworcu Zachodnim w Warszawie, w Pałacu Kultury  Nauki w Warszawie, w biurze powiatowego rzecznika konsumentów w Wieliczce i niektórych hotelach. Na Ukrainie – w biurze Federacji Wszystkich Konsumentów Pulse, w Kijowie poradnik będzie także dystrybuowany przez Ukraińską Państwową Inspekcję ds. Ochrony Praw Konsumenckich.

Źródło: http://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=3439