Organ stanowiący ma ekonomiczną władzę nad wójtem i starostą. Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych, wynagrodzenie wójta ustala rada gminy, w drodze uchwały. Analogicznie w przypadku starosty (art. 9 ust. 2 ustawy) wynagrodzenie starosty ustala rada powiatu, w drodze uchwały. Dalej zgodnie z art. 36 ust. 1 pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie stosowne do zajmowanego stanowiska oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych.
Pojawia się zatem pytanie czy organ stanowiący może w trakcie trwania kadencji dokonywać obniżenia wynagrodzenia, oczywiście w granicach określonych rozporządzeniem o wynagradzaniu pracowników samorządowych. Nie ulega wątpliwości, że obniżenie wynagrodzenia stanowi zmianę warunków pracy, na niekorzyść pracownika.
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazuje, że zmiana taka jest dopuszczalna i nie wymaga zachowania żadnego okresu wypowiedzenia zmiany warunków płacowych. Tak np. w wyroku z dnia 12 marca 2010 r. II OSK 14/10 LexPolonica nr 2226835 wskazano, że w ramach kompetencji rady gminy do ustalania wysokości wynagrodzenia wójta, mieści się także możliwość podjęcia uchwały, w której wynagrodzenie takie zostanie ustalone w wysokości niższej niż przewidywała to poprzednio obowiązująca uchwała w przedmiocie wynagrodzenia wójta.
W uzasadnieniu powołano się na inny wyrok NSA z dnia 9 listopada 2004 r. sygn. OSK 873/04 (http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/C47D8725AC), w którym sąd stwierdził, że stosunek pracy pracownika samorządowego z wyboru jest szczególnym stosunkiem pracy związanym z pełnioną przez niego funkcją. Skoro do rady gminy należy ustalanie wysokości wynagrodzenia temu pracownikowi to do niej należy również zmiana wysokości. Odebranie radzie gminy kompetencji ustalenia wynagrodzenia dla pracownika samorządowego przez zmianę tego wynagrodzenia w zależności od ilości i jakości świadczonej pracy podważałoby ustalone jej kompetencje. W obu sprawach sąd rozstrzygał skargę na rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody.
Samemu wójtowi czy staroście trudno byłoby wykazać w drodze indywidualnej skargi, że uchwała rady obniżająca wynagrodzenie narusza prawo, jeżeli wynagrodzenie mieściłoby się w "widełkach" wynikających z rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. W zasadzie jedynym argumentem jakie mógłby wskazać skarżący w takim przypadku to zarzut dyskryminacji w zatrudnieniu.
Powyższe oznacza, że może pojawić się groźba wywierania ekonomicznej presji na wójcie lub staroście przez organ stanowiący. Przy czym w oczywiście gorszej sytuacji jest tutaj wójt, który będąc wybranym w wyborach bezpośrednich, zobowiązany jest współpracować w czasie kadencji z nieprzychylną dla siebie radą gminy.
Bernadeta Skóbel
