Kilka dni temu w Sejmie spotkali się starostowie 79 powiatów, w których zlikwidowano(?) sądy rejonowe oraz burmistrzowie miast będących siedzibami tych powiatów. To było bardzo dobre, merytoryczne spotkanie, podczas którego dyskutowano o skutkach decyzji ministra sprawiedliwości w sprawie zmian w sieci sądów rejonowych. Dla uczestników spotkania nie ulegało wątpliwości, że była to nie tylko decyzja błędna, ale co istotne nie mająca podstawy prawnej.
Potwierdza to opinia prawna prof. Bogusława Banaszaka z Uniwersytetu Wrocławskiego. Jej przedmiotem jest odpowiedź na pytanie, czy Konstytucja RP wymusza na ustawodawcy ustawową regulację struktury organizacyjnej i właściwości sądów powszechnych?
Konkluzja tej opinii jest druzgocąca dla ministra sprawiedliwości, który dokonał zmian w sieci sądów rejonowych w drodze rozporządzenia.
Tymczasem, zdaniem prof. Banaszaka: „Na podstawie analizy art. 45, 173, 176, 177 i 180 Konstytucji RP należy stwierdzić, że Konstytucja wymusza ustawową regulację struktury organizacyjnej i właściwości rzeczowej, miejscowej oraz instancyjnej sądów powszechnych i dopuszcza jedynie powierzanie do regulacji w drodze rozporządzenia organom władzy wykonawczej spraw szczegółowych. W razie jakichkolwiek wątpliwości co do zaliczenia danej sprawy do kategorii spraw szczegółowych obowiązuje zasada wyłączności ustawy."
Konkluzja ta jest więc jednoznaczna, Konstytucja wymusza ustawową regulację struktury organizacyjnej sądów, a nie w drodze rozporządzenia!
Nawisem pisząc, wydanego bez opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu, co jest kolejnym błędem resortu, który stać ma na straży praworządności!
Kwestię zgodności z prawem tegoż rozporządzania analizuje Trybunał Konstytucyjny.
Bardzo ostro na decyzję ministra w sprawie likwidacji sądów zareagowało środowisko sędziowskie. Jak mówiło się podczas spotkania w Sejmie, na 549 sędziów, którzy pracowali w 79 likwidowanych sądach rejonowych, ponad 300 odwołało się od decyzji w sprawie przeniesienia, a 83 chce przejść w stan spoczynku.
Ciekawe jak na to odpowie sąd najwyższy?
Starostowie powiatów, które pozbawiono sądów rejonowych, podpisują oświadczenie o zawieszeniu postępowania w sprawie wydania decyzji o przekazaniu w trwały zarząd majątków sądów.
Tymczasem, w Sejmie procedowany jest obywatelski projekt ustawy, która przywraca sądy 79 powiatom.
Czyli, używając języka sportowego, piłka jest jeszcze w grze, o prawo posiadania swoich sądów przez 79 powiatów.
A minister sprawiedliwości trwa w swoim uporze, wbrew merytorycznym argumentom ze wszystkich stron.
Poniżej zamieściłem:
- wspomnianą wyżej opinię profesora Banaszaka;
- obywatelski projekt ustawy o okręgach sądowych, sądów powszechnych oraz o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych;
- uzasadnienie projektu ustawy o okręgach sądowych sądów powszechnych oraz o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych;
- oświadczenie 79 starostów w sprawie majątku sądów;
- Wystąpienie Piotr Zgorzelski do Rzecznika Praw Obywatelskich prof. dr hab. Ireny Lipowicz w obronie sądów rejonowych.
Marek Wójcik
