Minister Pracy i Polityki Społecznej, wraz ze swoimi współpracownikami, spotkał się 8 stycznia 2013r. z przedstawicielami Zarządu Związku Powiatów Polskich.

To niestety bardzo rzadka praktyka, kiedy szef resortu wraz z trzema wiceministrami, zastępcą prezesa PFRON oraz dyrektorami departamentów, znajdują dwie godziny czasu na merytoryczną rozmowę z przedstawicielami Związku Powiatów Polskich.

Podczas spotkania poruszono kwestie dotyczące zadań realizowanych przez samorządy powiatowe, z zakresu: aktywizacji zawodowej i zwalczania bezrobocia, pomocy społecznej, wparcia rodziny i osób niepełnosprawnych.

Z jednej strony przedstawiciele ZPP prezentowali główne problemy z jakimi borykają się powiaty, a z drugiej strony, minister i jego współpracownicy omawiali propozycje rozwiązań legislacyjnych przygotowywanych przez resort. W wielu kwestiach stanowisko resortu i ZPP było zbieżne, a w kilku przypadkach uzgodniono dalszy tryb prac nad rozwiązaniem problemów zgłoszonych przez stronę samorządową.

Przyszłość powiatowych urzędów pracy

W przypadku powiatowych urzędów pracy zaprezentowano założenia nowego modelu funkcjonowania instytucji rynku pracy.

Dobrą wiadomością jest to, że resort chce odejść od sztywnych struktur działania instytucji rynku pracy, dając samorządom więcej kompetencji w zakresie tworzenia rozwiązań lokalnych.

Podkreślano, że konieczne jest dokonanie przesądzenia co do przyszłej roli powiatowych urzędów pracy. Obecnie znajdują się one jakby „w rozkroku" pomiędzy administracja rządową i samorządową, co nie sprzyja poprawie efektywności ich działania.

Warto zacytować wypowiedź ministra: „nie ma mowy o likwidacji państwowych służb pracy i nie ma mowy o likwidacji powiatowych urzędów pracy".

Pojawić się mają nowe formy działania pup (wsparcie dla rodziców powracających na rynek pracy, zmiany w zasadach przyznawania staży zawodowych np. poprzez zwolnienie pracodawcy tylko ze składek na Fundusz Pracy czy też Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych) oraz wprowadzone mają być rozwiązania umożliwiające zlecanie zadań urzędów pracy na zewnątrz, w tym także organizacjom pozarządowym.

Co najistotniejsze, uruchomione mają być mechanizmy wymuszające większą efektywność działania urzędów pracy (m.in. poprzez premiowanie dodatkowymi środkami z Fundusz Pracy, zmianę algorytmu naliczania środków dla urzędów poprzez wprowadzenie wagi 15 proc. za efektywność ich działania.

Resort prowadził będzie ranking urzędów pracy, który będzie podstawą do zwiększania dostępu do rezerwy ministra (w tym zakresie przedstawiciele ZPP postulowali o jak najszybsze uruchamianie środków z rezerwy, a nie tak stało sie zła praktyką - w ostatnich miesiącach roku)

W dalszym ciągu możliwe będzie korzystanie z środków Funduszu Pracy dla opłacania kosztów funkcjonowania urzędów pracy (7 proc na koszty zarządzania, z tego 5 proc. dzielone z algorytmem natomiast 2 proc. powiązane z efektywnością działania urzędu)

Z środków Funduszu zostanie utworzony także krajowy fundusz szkoleniowy na dokształcanie pracowników urzędów pracy.

W kolejnej perspektywie finansowej Unii Europejskiej zapowiada się, że nie ulegną zmniejszeniu środki przyznane Polsce z Europejskiego Funduszu Społecznego. Oznacza to dla urzędów pracy, że w dalszym ciągu będą realizowały projekty unijne (w tym zakresie poszerzone mają być kompetencje wojewódzkich urzędów pracy jako koordynatorów programów regionalnych). Co istotne mają ulec zmianie zasady angażowania środków Funduszu Pracy w projekty unijne.

Inne, ciekawe propozycje resortu:

• czyni starania o zmianę zasad rejestracji bezrobotnych w kontekście ubezpieczeń zdrowotnych (poszukiwane są rozwiązania zwalniające urzędy z tego obowiązku),
• nastąpi odejście od podziałów pracowników urzędów pracy na pośrednika i doradcę zawodowego,
• większe kompetencje mają mieć rady zatrudnienia, ale ograniczony ma być ich skład,
• resort jest zdesperowany w tworzeniu elektronicznej bazy ofert pracy.

Kolejny obszar omawianych zagadnień to piecza zastępcza

ZPP był bardzo aktywny w procesie tworzenia regulacji prawnych dotyczących pieczy zastępczej, głównie w kwestii zagwarantowania odpowiednich środków finansowych na realizację nowych obowiązków samorządów terytorialnych.

Dlatego zwracamy uwagę na konieczność prowadzenia jak najszybciej rozmów dotyczących systemowego finansowania zadań dotyczących wsparcia rodziny i pieczy zastępczej (obecny system jest przejściowy, obejmuje okres do roku 2014 włącznie). Zgłosiliśmy propozycje aby ewentualne rozwiązanie było oparte o zwiększony udział powiatów w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kamieniem milowym w dyskusjach na ten temat będą wyniki monitoringu wdrażania ustawy o wsparciu rodziny i pieczy zastępczej, które resort przedstawić ma w połowie bieżącego roku. Prosiliśmy resort, aby uzupełnić ten monitoring o zbadanie skali zaangażowania powiatów opłacanie pobytu dzieci objętych pieczą zastępczą w zakładach opiekuńczo – leczniczych (nowe zadanie starostów, aktualnie finansowany jest proces legislacyjny w tej sprawie. Za pobyt dzieci w zol płacić będą starostowie. Podczas dyskusji nad budżetem państwa na rok 2013, ZPP wynegocjował z resortem, że z rezerwy na wdrażanie skutków ustawy o pieczy korzystać będą mogły także te powiaty, które poniosą dodatkowe koszty z tytułu umieszczenia dziecka w zol).

W 2012 roku z rezerw w budżecie państwa dofinansowano m.in. zatrudnienie 1200 asystentów rodziny i 460 koordynatorów pieczy zstępczej oraz szkolenia w 185 powiatach.

Co cieszy, na 2013 rok zaplanowano w budżecie państwa o 1/5 wyższe środki na wdrożenie ustawy o pieczy, w tym 62,5 mln dla powiatów i gmin (m.in.: asystenci i koordynatorzy, szkolenia, standardy w dziennych ośrodkach wsparcia (o dwa lata wydłużony będzie okres dostosowania tych placówek do standardów), dofinansowanie do pobytu w zol), 30 mln dla samorządów województw (w budżetach wojewodów na ośrodki adopcyjne), 7,5 mln w rezerwie ministra pracy i polityki społecznej.

ZPP zwrócił się też do szefa resortu z apelem o przekazanie prośby wojewodom, aby bardziej życzliwie traktowali wnioski powiatów dotyczące wyodrębniania z istniejącej infrastruktury domów dziecka, odrębnych elementów (dla stworzenia domów dla nie więcej niż 14 wychowanków).

Obecnie wojewodowie podchodzą do tego problemu bardzo różnie, blokując wydzielanie odrębnych jednostek, co z jednej strony ogranicza możliwość dostosowania się do nowych standardów wielkości domów dziecka, a drugiej naraża samorządy na ponoszenie kosztów utrzymania niewykorzystanych w pełni nieruchomości.

Podczas spotkania poruszono także kwestie decentralizacji zdań PFRON

Obecnie powiaty realizują program PFRON pt. Aktywny Samorząd. ZPP wynegocjował zwiększenie od tego roku limitu środków programu na jego obsługę administracyjną (do 5 proc.)

PFRON proponuje w tym roku przekazane powiatom także zadania dotyczącego wspierania kształcenia ustawicznego osób niepełnosprawnych (Program Student II). ZPP postuluje aby przekazywanie zadań samorządom miało wymiar systemowy, a nie opierało się wyłącznie na programach finansowanych poprzez Fundusz (może oznaczać to uznaniowość zarówno w zakresie standardu realizacji zadań, jak wysokości środków przeznaczanych na ich wykonywanie). Zaproponowaliśmy rozmowy na temat ewentualnego przyjęcia tych zadań przez powiaty, wraz z finansowaniem opartym np. na udziałach powiatów we wpłatach na PFRON.

W tej sprawie spotkaliśmy się z dużym otwarciem zarówno ze strony Jarosława Dudy - Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych oraz Jacka Brzezińskiego - Zastępcy Prezesa Zarządu PFRON.

Dobrą widomością jest też ta, iż skuteczne okazały się wnioski dotyczące zwiększenia nakładów na funkcjonowanie zespołów do sprawa orzekania niepełnosprawności. W 2013 roku resort zabezpieczy na ten cel kwotę o 3 mln wyższą niż w roku ubiegłym.

ZPP wystąpił też z inicjatywą rozmów na temat zabezpieczenia interesów niepełnosprawnych dzieci i młodzieży poprzez zwiększenie możliwości korzystania przez nie z edukacji w klasach integracyjnych. W tej sprawie toczyć się będzie rozmowy w gronie przedstawicieli Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, PFRON i ZPP.

Finansowanie domów pomocy społecznej

ZPP konsekwentnie upomina się o zmianę obecnego systemu finansowania pobytu pensjonariuszy w domach pomocy społecznej. W szczególnie trudnej sytuacji są bowiem te powiaty, prowadzące domy pomocy społecznej, w których przebywa większość pensjonariuszy na mocy skierowań sprzed 2004 roku. Ich pobyt w domach pomocy społecznej finansowany w formie dotacji z budżetu państwa, które w żadnej mierze nie pokrywa realnych kosztów pobytu w dps. Najdalej idący pomysł zgłoszony podczas dyskusji na temat ujednolicenia zasad finansowania domów pomocy społecznej, to zamiana dzisiejszych dotacji z budżetu państwa, na udziały powiatów w PIT. Pomysł to godzien poparcia i toczyć się będą na ten temat dalsze rozmowy z resortem.

Warto podkreślić, że aktualnie z inicjatywy ministerstwa toczy się proces legislacyjny dotyczący zmiany zasad finansowania pobytu dzieci w dps.

Marek Wójcik