24 lutego 2022 roku wojska rosyjskie rozpoczęły militarną inwazję w Ukrainie. Na cel wzięto infrastrukturę zarówno infrastrukturę wojskową, jak i cywilną. Walentyna Romanowa w raporcie stworzonym dla Fundacji Batorego przeanalizowała mechanizmy, które sprawiły, że stawiany przez Ukrainę opór wzmocniła przeprowadzona niedawno decentralizacja.

Raport Walentyny Romanowej analizuje wkład reformy decentralizacyjnej w odporność Ukrainy w trzech wymianach: monopolu na użycie siły, świadczenia usług publicznych i legitymizacji władz lokalnych.

Jak zaznacza autorka: „Ukraińska reforma decentralizacyjna została zapoczątkowana w 2014 roku, a jej priorytety nie miały nic wspólnego z kwestiami bezpieczeństwa i obronności. Program decentralizacji, przyjęty przez rząd jeszcze w kwietniu 2014 roku, miał na celu wzmocnienie samorządności oraz przekształcenie podziałów administracyjnych i terytorialnych Ukrainy pod kątem zwiększenia zdolności państwa do świadczenia usług publicznych”. Dopiero skonsolidowanie ukraińskich małych i niezamożnych samorządów lokalnych – poprzez ich połączenie w Zintegrowane Wspólnoty Terytorialne – przyczyniło się do lepszego świadczenia usług publicznych.

Korzystne rezultaty przyniosła też polityka decentralizacji fiskalnej. Dzięki zwiększonym budżetom lokalnym samorząd terytorialny Ukrainy przygotował się do udziału w budowie wielopoziomowego systemu odporności narodowej i udowodnił, że jest zdolny do pionowej i poziomej współpracy z państwem oraz społeczeństwem obywatelskim.  

Autorka zwraca także uwagę, że reforma decentralizacyjna w Ukrainie miała pewne usterki, jednak w sposób znaczący przyczyniła się do odporności Ukrainy na inwazję wojskową. Wzmocnienie samorządności lokalnej pozwoliło skonsolidować relacje na linii centrum-peryferie.

Z pełną treścią raportu można zapoznać się tutaj.