25 sierpnia br. w formie hybrydowej odbyło się posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównym tematem poruszonym podczas spotkania był Narodowy Program Szczepień. Omówiono również aktualne postulaty zgłoszone przez samorządy.

Posiedzeniu przewodniczył Paweł Szefernaker, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, natomiast współprzewodniczył Grzegorz Schreiber, Marszałek Województwa Łódzkiego.

Z ramienia Związku Powiatów Polskich w posiedzeniu Komisji uczestniczyli: wiceprezes Zarządu ZPP Jan Grabkowski, dyrektor Biura ZPP Rudolf Borusiewicz, jego zastępca Grzegorz Kubalski oraz mec. Bernadeta Skóbel.

Na wstępie wiceminister Paweł Szefernaker zaproponował aby 3 września, w związku z trwającymi obecnie konsultacjami, odbyło się specjalne posiedzenie KWRiST poświęcone w całości rozwiązaniom przewidzianym w ramach tzw. Polskiego Ładu. Dodał, że do 1 września stronie samorządowej zostaną dostarczone projekty ustaw dotyczące programu.

Następnie głos zabrał minister Michał Dworczyk, pełnomocnik rządu ds. realizacji Narodowego Programu Szczepień, który przedstawił status prac związany z realizacją programu. Jak podkreślił na chwilę obecną w pełni zaszczepionych jest 18,5 mln osób, natomiast liczba tych którzy przyjęli pierwszą dawkę wynosi 19, 1 mln osób. Daje to łączny wynik, jeżeli chodzi o osoby pełnoletnie, na poziomie 59 % całej populacji. - To jest, oczywiście nie zadawalający wynik, natomiast on jest na szczęście lepszy jeżeli chodzi o grupę, która najbardziej narażona jest na ciężki przebieg Covid-19 to znaczy w grupie 70+ gdzie mamy blisko 80% osób zaszczepionych. Według ministra możliwości zachęcania i przekonywania do szczepień są coraz węższe. Jak wynika z analizy zapisów z tygodnia na tydzień o 10 - 20% spada liczba osób zapisujących się na szczepienie. W tej chwili tygodniowo jest to około 160 tys. osób. To wszystko razem nakłania do wniosków, ze dotychczasowe możliwości i formy działań zostają nie do końca wyczerpane. Minister dodał, że w chwili obecnej istnieją dwie możliwości przyspieszenia i dalszej realizacji Narodowego Programu Szczepień. Pierwszą jest wprowadzenie obowiązku szczepienia dla wybranych grup zawodowych takich jak np. szeroko rozumiane zawody medyczne. Istnieje jednak obawa, że wprowadzony tego rodzaju obowiązek może wywołać duże emocje społeczne, które zamiast pomóc w realizacji programu, wprowadzą efekt odwrotny. Jak podkreślił minister dyskusja na ten temat nadal trwa i w tej sprawie nie zostały podjęte żadne decyzje. Drugim rozwiązaniem jest długotrwała edukacja dotycząca ogólnie szczepień w tym szczepień przeciw Covid-19. Minister podsumowując swoją wypowiedź podkreślił, że na chwilę obecną występują trzy główne zagadnienia dotyczące Narodowego Programu Szczepień: pierwsze - to przygotowania do możliwości szczepień w szkołach, drugie - dyskusja na temat ewentualnego wprowadzenia obowiązku szczepień dla wybranych grup zawodowych, trzecie - dyskusja na temat zastosowania trzeciej dawki szczepionki u osób, które nie nabyły odporności.

Do wypowiedzi ministra odniósł się Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich, który zaznaczył, że dla samorządów istotną kwestią jest uzyskanie szczegółowych informacji odnośnie szczepień dla dzieci poniżej 13 roku życia. Dodał, że w kwestii trzeciej dawki szczepienia, samorządy chciałyby wiedzieć jak będzie wyglądało utrzymanie punktów szczepień i ich funkcjonowanie lub likwidacja. Zasygnalizował, że coraz więcej z nich przyjmuje w ciągu dnia bardzo niewielkie ilości osób. W związku z tym zwrócił się z prośbą o podanie perspektywy czasowej, która pomogłaby w racjonalnym przygotowaniu się do tego procesu.

W odpowiedzi minister Michał Dworczyk poinformował, że w kwestii szczepionek do końca sierpnia zostaną wypracowane rekomendacje dotyczące trzeciej dawki. W odniesieniu do punktów szczepień, poinformował: - Znaczna część punktów, uruchamiana w porozumieniu z samorządami została zlikwidowana ze względu na to, że były to punkty szczepień masowych. Wtedy kiedy mieliśmy największą ilość osób zainteresowanych szczepieniami, zależało nam żeby szybko przeprowadzić szczepienia. To zdało egzamin, ale te punkty są czasowe i w pewnym momencie należy je zlikwidować. W ocenie ministra nie należy obawiać się likwidacji punktów szczepień prowadzonych przez samorządy, ponieważ dzisiaj wystarczająca jest sieć normalnie funkcjonujących punktów populacyjnych w POZ-ach, niektórych szpitalach oraz aptekach. Natomiast w kwestii szczepienia dzieci poniżej 13 roku życia odpowiedział, że na decyzję należy jeszcze chwilę poczekać.

Kolejnym punktem posiedzenia było przedstawienie postulatów zgłoszonych przez samorządy. W tej sprawie głos zabrał Andrzej Porawski, Dyrektor Biura Związku Miast Polskich. W imieniu przedstawicieli samorządów skierował prośbę, aby na kolejnym posiedzeniu Komisji ponownie powrócono do następujących tematów: nowelizacja ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, ustawa o „koronerach”, gazyfikacja terenów wiejskich, gminy uzdrowiskowe i wsparcie z funduszu Covidowego., nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii. Dyrektor Biura ZMP poruszył również problem związany z ilością wniosków, które zostały złożone w ramach Polskiego Funduszu Rozwoju, a których ilość jest kilkakrotnie większa niż dostępna pula pieniężna. Podkreślił, że kryteria rozpatrywania tych wniosków przez Bank Gospodarstwa Krajowego są znane i nie budzą wątpliwości. Jednak wnioski te po wstępnym rozpatrzeniu przez BGK, trafiają następnie do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, gdzie nie są już znane kryteria na podstawie których będą podejmowane decyzje o dofinansowaniu. Dodał: -Nie jest to sytuacja zgodna z ustawą o finansach publicznych, która powiadamia, że do finansów publicznych musi być równy dostęp, a kryteria dysponowania nimi muszą być przejrzyste i jasne. W związku z tym została zgłoszona prośba do strony rządowej o poinformowanie samorządów w trybie oficjalnym, według jakich kryteriów te liczne wnioski będą rozpatrywane.

Samorządy skierowały także postulaty do Ministerstwa Finansów w związku z założeniami Polskiego Ładu.

W tej sprawie Andrzej Porawski zaznaczył, że samorządy nie oczekują jednorazowej rekompensaty, a oczekują - zgodnie z zasadami funkcjonowania i finansowania samorządów - zastąpienia tego źródła dochodów, którego ubywa, innym adekwatnym źródłem dochodów własnych. Przy czym przez zastąpienie utraconych dochodów rozumiane jest zastąpienie ich na stałe. Dyrektor biura ZMP dodał również, że nie wierzy zapewnieniom urzędników resortu finansów co do korzyści, jakie przyniesie samorządom wdrożenie Polskiego Ładu. - Służby podatkowe Ministerstwa Finansów bardzo optymistycznie przekonywały nas, jak dobre są te zmiany w „Polskim Ładzie” i jak wiele pieniędzy pojawi się na rynku. Jednak beneficjentem tych pieniędzy w żadnym stopniu nie będą samorządy. Jeśli ludzie będą więcej kupować, jeśli rynek będzie bardziej aktywny, to nastąpi wzrost VAT-u, w związku z tym budżet centralny zrekompensuje sobie te ubytki w podatku PIT, a po  stronie samorządu nie będzie żadnej rekompensaty.
Przedstawiciel ZMP zwrócił też uwagę na szczególną sytuację części gmin wiejskich. - W większości gmin położonych z dala od autostrad mieszkają tacy płatnicy PIT, którzy prawie w ogóle przestaną go płacić. W związku z czym niezależnie od statystyki, która mówi, że stracimy ok. ¼ wpływów z PIT, to będą takie gminy, i to głównie gminy wiejskie i niektóre małe miasteczka, które ten ubytek będą miały bardziej pokaźny”.

W odpowiedzi wiceminister Sebastian Skuza zapewnił, że resort jest otwarty na negocjacje ze stroną samorządową w zakresie podejścia do gmin wiejskich i obszarów wiejskich. Wiceminister dodał też, że nie zgadza się z tezą, że środki z Polskiego Ładu nie trafią do JST ponieważ oprócz podatku PIT i VAT-u, nie mówi się o jeszcze jednym źródle, które będzie rosło, czyli o podatku CIT.

Podczas posiedzenia głos zabrał również zastępca dyrektora Biura ZPP Grzegorz Kubalski, który zwrócił uwagę, że w dniu 17 grudnia br. upływa termin implementacji dyrektywy parlamentu europejskiego i rady w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia praw Unii Europejskiej - tak zwanej dyrektywy o ochronie sygnalistów. Ta dyrektywa będzie potencjalnie w określonych przypadkach odnosiła się również do funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego, a w przypadku największych jednostek samorządu terytorialnego zobowiązanie do jej stosowania pojawi się już w grudniu br. -Jest to również o tyle istotne, że już w tej chwili grupa kilku firm konsultingowych weszła na rynek i korzystając z faktu, że nie ma nawet projektu ustawy, zaczyna za pomocą różnego rodzaju pism lekko wpływać na jednostki samorządu terytorialnego, informując, że powinny one w trybie natychmiastowym odbyć szkolenia z zakresu tylko i wyłącznie dyrektywy, oczywiście w tej formie, ponieważ bez tego nie będą w stanie wypełnić obowiązków, które będą na nich ciążyły od grudnia. - Stąd Grzegorz Kubalski zwrócił się z prośbą o udzielenie informacji, w możliwie jak najszybszym czasie, jaki jest terminarz prac nad ustawą i kiedy realnie można oczekiwać jej uchwalenia.

Projekty z opinią pozytywną:

1. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków, jakie musi spełnić osoba ubiegająca się o uzyskanie dyplomu zawodowego albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe.
2. Projekt Strategii Rozwoju Województwa Opolskiego Opolskie 2030.
3. Projekt programu Fundusze Europejskie dla Lubelskiego 2021-2027.
4. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.
5. Propozycja kryteriów do oceny i weryfikacji wniosków o dofinansowanie z rezerwy subwencji ogólnej w roku 2022 r.
6. Projekt programu Interreg Polska − Saksonia 2021-2027 r.
7. Projekt programu Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich na lata 2021-2027.
8. Projekt Umowy Partnerstwa dla realizacji Polityki Spójności 2021-2027 w Polsce.
9. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie granicy portu morskiego w Kołobrzegu.
10. Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku.
11. Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniającego rozporządzenie w sprawie kontroli ruchu drogowego.
12. Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie kwalifikacji przydatnych w ratownictwie wodnym.
13. Projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Scalanie gruntów” w ramach poddziałania „Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
14. Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia polityki publicznej pt. „Zdrowa przyszłość. Ramy strategiczne rozwoju systemu ochrony zdrowia na lata 2021-2027, z perspektywą do 2030 r.”
15. Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia dokumentu Strategia Demograficzna 2040.
16. Projekt ustawy Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
17. Projekt wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w województwie kujawsko-pomorskim na lata 2021-2025.
18. Projekt wojewódzkiego programu przeciwdziałania narkomanii w województwie kujawsko-pomorskim na lata 2021-2025.

Pozytywnie rozpatrzono również wniosek MRiPS o upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wyrażenia opinii wiążącej wobec projektu Sprawozdania z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r.

Projekt z negatywną opinią:

1. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2022 r.

Do dalszych prac skierowano:

1. Projekt „Aktualizacja Krajowego Programu Ochrony Powietrza do 2025 r. (z perspektywą do 2030 r. i 2040 r.)”.
2. Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia dokumentu „Polityka migracyjna Polski – kierunki działań 2021-2022”.
3. Projekt ustawy o zmiany ustawy o pomocy społecznej (KPRM).
4. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw.