Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra rozwoju.

Nowe prawo zwiększy przejrzystość regulacji oraz ułatwi i uprości procedury przetargowe.

Przygotowane rozwiązania stanowią pierwszy etap przekształcania systemu zamówień publicznych w silny instrument realizacji polityki gospodarczej i społecznej państwa. Będą sprzyjać realizacji „Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju”. W dokumencie tym, w odniesieniu do tworzenia systemu inteligentnych zamówień publicznych, zapowiedziano: odejście od kryterium najniższej ceny w przetargach, uwzględnianie kosztów eksploatacji, ułatwienia dla małych i średnich przedsiębiorstw, uwzględnienie punktów za innowacyjność i klauzul społecznych, promocję stabilnych miejsc pracy, preferowanie rzetelnych dostawców.

Do projektu noweli ustawy wprowadzono rozwiązania niezbędne ze względu na konieczność wdrożenia dyrektyw 2014/24/UE i 2014/25/UE oraz włączono do niej regulacje nie mające związku z transpozycją przepisów unijnych.

Najważniejsze rozwiązania

Przewidziano uproszczenie i uelastycznienie procedur w zamówieniach publicznych, korzystne dla zamawiających i wykonawców, szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorców. Zostanie to zrealizowane przez:

• lepsze wykorzystanie negocjacji jako sposobu doprecyzowania warunków umów z wykonawcami w celu uzyskania usługi najlepiej odpowiadającej potrzebom zamawiającego;
• zmniejszenie obowiązków formalnych na etapie ubiegania się o udzielenie zamówienia (przedstawianie przez wykonawców oświadczenia o spełnianiu warunków w postaci jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia; obowiązek złożenia – co do zasady – wszystkich dokumentów przez wykonawcę, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą);
• zakaz żądania dokumentów, którymi zamawiający dysponuje lub które może pobrać z ogólnie dostępnych i bezpłatnych baz danych (przewidziano posługiwanie się systemem e-Certis, który zawiera opis dokumentów i zaświadczeń wymaganych w przetargu organizowanym w państwach Unii Europejskiej i EOG; powinno to ułatwić przygotowywanie i składanie ofert wykonawcom zagranicznym i polskim).

W znowelizowanych przepisach położono nacisk na promowanie i realne wykorzystywanie pozaekonomicznych celów zamówień publicznych, takich jak: ochrona środowiska, integracja społeczna czy wspieranie innowacyjności. Zaproponowane przepisy obejmują w szczególności:

• wybór oferty najkorzystniejszej ekonomicznie, ale uwzględniającej nie tylko cenę, ale również inne aspekty;
• wprowadzenie możliwości ograniczenia stosowania kryterium najniższej ceny;
• użycie przyjaznych dla środowiska sposobów produkcji;
• ustanowienie nowego instrumentu - partnerstwa innowacyjnego, wykorzystywanego do nabywania produktów i usług, które nie są jeszcze dostępne na rynku;
• promowanie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę i promowanie zatrudnienia osób defaworyzowanych przez wprowadzenie szerokiej klauzuli społecznej dotyczącej np. niepełnosprawnych.

Szersze wykorzystywanie kryteriów pozacenowych w zamówieniach publicznych będzie sprzyjać stabilności ekonomicznej firm.

Rozszerzenie stosowania umów o pracę ma pozwolić większej liczbie osób otrzymywać co najmniej minimalne wynagrodzenie oraz zapewnić objęcie ich systemem ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych.

Z kolei wprowadzenie procedury partnerstwa innowacyjnego w połączeniu z kryteriów pozacenowych ułatwi stosowanie rozwiązań innowacyjnych. Celem partnerstwa innowacyjnego będzie opracowanie innowacyjnego produktu, usługi lub robót budowlanych, a następnie udzielenie zamówienia na ich dostawę. Chodzi także o możliwość zakupu innowacyjnego produktu, usługi czy roboty budowlanej bez konieczności prowadzenia odrębnego postępowania o udzielenie zamówienia.

Przyjęte rozwiązania mają zapewnić lepszy dostęp do rynku małym i średnim przedsiębiorcom. Ma to być osiągnięte przez:

• łatwiejsze udzielanie zamówień w częściach, o które łatwiej będzie się ubiegać MŚP,
• wprowadzenie pułapu górnych warunków udziału w postępowaniu przetargowym (średni roczny obrót – maksymalnie dwukrotność szacunkowej wartości zamówienia).

Wprowadzono bardziej elastyczne rozwiązania dotyczące modyfikacji umów o zamówienia publiczne.

Zaproponowano uproszczenie procedur przy udzielaniu zamówień społecznych oraz niektórych innych usług, np. prawnych, hotelarskich, gastronomicznych, kulturalnych, zdrowotnych przez:

• podwyższenie progu kwotowego, od którego istnieje obowiązek stosowania pełnego reżimu udzielania zamówień publicznych,
• możliwość zastosowania kryteriów jakościowych, takich jak: dostępność, ciągłość i trwałość oferowanych kluczowych usług,
• możliwość określenia przez zamawiającego niektórych elementów procedury udzielenia zamówienia, co zwiększy jej elastyczność.

W nowych przepisach założono większe wykorzystanie zamówień publicznych w działaniach na rzecz integracji społecznej osób defaworyzwoanych. Przewidziano wprowadzenie klauzul społecznych i zastrzeganie przez zamawiającego zamówień dla zakładów pracy chronionej i wykonawców, których celem działania jest integracja społeczna oraz promowanie zakładów pracy chronionej i wykonawców zatrudniających niepełnosprawnych i defaworyzowanych na rynku pracy, czyli np. osoby po 50 roku życia. Rozwiązanie to może przyczynić się do ograniczenia zjawiska wykluczenia społecznego.

Uwzględniono zagadnienia związane z przestrzeganiem prawa pracy i zabezpieczenia społecznego. Przewidziano także zapewnienie realnego udziału podmiotów trzecich w wykonaniu zamówienia, na których zasoby powołuje się wykonawca.

Przewidziano zwiększenie pewności prawnej w zakresie dopuszczalnej zmiany umowy, co powinno umożliwić większą elastyczność i szybkie dostosowanie się do zmieniających się okoliczności faktycznych i prawnych związanych z realizacją zamówień publicznych.

W projekcie ustawy wprowadzono przepisy zwiększające ochronę prawną w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych poniżej progów unijnych przez umożliwienie wnoszenia odwołań na czynności zamawiającego, dotyczące opisu przedmiotu zamówienia i wyboru najkorzystniejszej oferty.

Przewidziano elektronizację procesu udzielania zamówień publicznych, która ma być powszechna od kwietnia 2018 r. Polega ona na wprowadzeniu obowiązkowej komunikacji elektronicznej między wykonawcą a zamawiającym. Ma dotyczyć najważniejszych dokumentów w postępowaniu. Ustawodawca przewidział jednak sytuacje, kiedy zamawiający będzie mógł odstąpić od wymogu użycia elektronicznych środków komunikacji przy składaniu ofert.

Elektronizacja procesu zamówień przez zwiększenie i poszerzenie dostępności zamówień dla wykonawców przyczyni się do zwiększenia konkurencji i będzie sprzyjać innowacyjności.

Znowelizowane przepisy mają obowiązywać po 14 dniach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem części regulacji, dla których wyznaczono inne terminy wejścia w życie.

Źródło: KPRM