Rozporządzeniem regulującym finansowanie operacji w lokalnych strategiach rozwoju, resort rozwoju wsi wykluczył – mimo protestów organizacji reprezentujących Lokalne Grupy Działania – część powiatów z grona beneficjentów. Związek Powiatów Polskich będzie interweniować u nowego ministra.
Chodzi o Rozporządzenie ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 24 września 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U. z 9 października 2015 r., poz. 1570).
Jesteśmy za…
Projekt wyjściowy rozporządzenia nosi datę 24 czerwca br. Pisma MRiRW kierujące projekt do konsultacji publicznych i do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego wyszły z resortu z datą 30 czerwca. W trakcie lipcowych konsultacji swoje uwagi do projektu zgłosiły: Krajowa Rada Izb Rolniczych, Polska Sieć LGD i jedna LGD (Gorce-Pieniny).
Wśród uwag zgłoszonych przez Polską Sieć LGD pismem znalazło się zastrzeżenie w brzmieniu "par. 3 ust. 1 pkt 2) Zapis uniemożliwia ubieganie się o pomoc w ramach realizacji LSR jst, które są członkami LGD, a mają siedzibę w miastach pow. 20 tys. mieszkańców. Należy zastosować zapis umożliwiający ww. podmiotom wnioskowanie o przyznanie pomocy na realizację projektów związanych z obszarem LGD. Dotyczy to powiatów i gmin, które są gminami wiejskimi, a mają siedzibę poza obszarem LSR. Zgodnie z zapisem wykluczone byłyby również jednostki organizacyjne ww. jst (ośrodki kultury, biblioteki, ośrodki pomocy społecznej)".
Uwaga Polskiej Sieci LGD znajduje się piśmie do MRiRW z 16 lipca, którego skan wisi na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Znajduje się ona również w zestawieniu uwag do projektu, autorstwa MRiRW. W zestawieniu tym, obok wspomnianej uwagi w kolumnie "stanowisko MRiRW” widnieje adnotacja "uwaga uwzględniona".
… a nawet przeciw
Podczas konsultacji projektu ze stroną samorządową, jedno z województw przedsyawiło zastrzeżenie zbliżone do uwagi zgłoszonej przez Polską Sieć LGD. Odnosi się ono również do par. 3 ust. 1 pkt 2, a brzmi "obecny zapis wyklucza możliwość ubiegania się o przyznanie pomocy przez gminy należące do LGD, których obszar objęty jest LSR, ale posiadających siedzibę w mieście nie objętym LSR".
Uwaga ta, stosując zasadę analogii, odnosi się również do powiatów mających siedzibę w mieście powyżej 20 tys. mieszkańców, czyli z zasady nie objętym LSR. W przypadku tego zastrzeżenia, podobnie jak w przypadku uwagi Polskiej Sieci LGD, w zestawieniu uwag przygotowanym przez MRiRW widnieje adnotacja ministerstwa "uwzględniono”. Z dopiskiem "wyjaśnienie jak wyżej". Dopisek ów odnosi się stanowiska resortu wobec uwagi jednego z województw. Wnosiło ono o ujednolicenie zapisu dotyczącego kryterium miejsca prowadzenia działalności (na obszarze LSR) w stosunku do osób fizycznych i do osób prawnych. MRiRW skomentowało "uwaga uwzględniona w zakresie gmin. Gminy mogą być beneficjentem o ile ich obszar jest obszarem wiejskim (...). Uwaga nieuwzględniona w zakresie pozostałych osób prawnych.”.
Kontrowersyjny zapis par. 3, ust. 1 pkt 2 w poczatkowej wersji, po zgłoszonych uwagach i opisanym wyżej zajęciu stanowisk przez MRiRW, został przez resort utrzymany na dalszej drodze opiniowania projektu. Z tym, że dodano w treści par. 3 - nowy ustęp 4 w brzmieniu "O pomoc może ubiegać się również gmina, która nie spełnia warunku określonego w ust. 1 pkt 2, jeżeli jej obszar jest obszarem wiejskim objętym LSR, w ramach której zamierza realizować operację". Zapis ten znalazł się w treści rozporządzenia podpisanego przez ministra i opublikowanego w Dzienniku Ustaw.
Wyjątki stosujemy wybiórczo, a uwag, na które się zgodziliśmy, później nie widzimy
Po pierwsze, tak różne podejście do obu podobnych postulatów jest niekonsekwencją. W jednym przypadku, uwagę obejmującą literalnie gminy i powiaty, czyli szerszą, uwzględniono. W drugim przypadku, uwagę obejmującą literalnie gminy, ale znaczeniowo również powiaty, także uwzględniono, ale częściowo, co wyeliminowało drugi typ lokalnej JST z roli beneficjenta. Spod horyzontalnego ustalenia Umowy Partnerstwa, że obszar wiejski to obszar całego kraju z wyłączeniem obszaru miast powyżej 20 tys. mieszkańców, uczyniono wyjątek tylko dla gmin. Z niewiadomych przyczyn pozbawiono tego przywileju powiaty. A przecież oba typy JST stanowią samorząd lokalny. Oba są tak samo blisko społeczności lokalnej. Oba mogą być członkami LGD. Oba często były i są animatorami tworzenia LGD. Skąd zatem ta nierówność w przyznaniu przywilejów?
Po drugie, jak wynika z powyższego nieprawdą jest, co napisał w odpowiedzi z 26 listopada - interweniującemu w tej sprawie staroście elbląskiemu - dyrektor departamentu rozwoju obszarów wiejskich MRiRW, iż "projekt był bardzo szeroko konsultowany, lecz żaden podmiot nie zgłosił uwag do zaproponowanego rozwiązania”. Uwaga Polskiej Sieci LGD, odnosząca się do gmin i powiatów, zaakceptowana przez resort, jest pierwszym dowodem. Stosując oczywiste założenie, że jednostkami samorządu lokalnego są zarówno gminy, jak i powiaty, jako drugi dowód można potraktować zgodę na ujęcie gmin.
Należy to zmienić
Mając na uwadze: przywołane wyżej dowody na nieprawdziwość opinii, iż w kwestii umożliwiania gminom i powiatom aplikowania w ramach LSR, nikt nie zgłaszał uwag; obecne apele samorządów powiatowych; zachowanie równowagi szans i możliwości pomiędzy samorządami lokalnymi, którymi są zarówno gminy i powiaty; często występującą rolę starostów, jako animatorów Lokalnych Grup Działania; zachowanie integralności i spójności interwencji w ramach Lokalnych Strategii Rozwoju; Związek Powiatów Polskich apeluje do ministra rolnictwa i rozwoju wsi o znowelizowanie rozporządzenia w postulowanym przez środowisko powiatowe kierunku.
