Partnerstwo publiczno-prywatne, to pojęcie tyleż ostatnio modne, co bardzo szerokie. Najogólniej rzecz ujmując, obejmuje wszelkie formy współpracy sektora publicznego (jako zamawiającego) i sektora prywatnego (jako wykonawcy) przy realizacji zadań publicznych. Ale współpraca ta obejmuje podział zadań oraz podział związanych z tymi zadaniami ryzyk.
Partnerstwo w ujęciu szerokim i wąskim
Szerokie rozumienie partnerstwo publiczno-prywatne obejmować będzie zarówno umowy o zawarte zgodnie z przepisami ustawy o ppp, jak i m.in. umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi, umowy na budowę i eksploatację lub tylko eksploatację autostrad płatnych i dróg ekspresowych, umowy spółek publiczno-prywatnych, umowy o zarządzanie usługami publicznymi lub świadczenie usług publicznych oparte o przepisy pzp, złożone umowy dzierżawy nieruchomości publicznych. W szerokim ujęciu termin ppp odnosi się do wielu różnych modeli organizacyjno-prawnych wykonywania zadań publicznych.
W wąskim ujęciu, zakres zastosowania ppp ustalony został w ustawie o partnerstwie publiczno-prywatnym, określającej zasady współpracy podmiotu publicznego i partnera prywatnego w ramach ppp. Stosownie do art. 1 ust. 2 przedmiotem partnerstwa publiczno-prywatnego jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym.
Jakie przedsięwzięcie może być wykonance metodą ppp?
Art. 2 definiuje przedsięwzięcie jako: (a) budowę lub remont obiektu budowlanego, (b) świadczenie usług, (c) wykonanie dzieła, w szczególności wyposażenie składnika majątkowego w urządzenia podwyższające jego wartość lub użyteczność, lub (d) inne świadczenie połączone z utrzymaniem lub zarządzaniem składnikiem majątkowym, który jest wykorzystywany do realizacji przedsięwzięcia publiczno-prywatnego lub jest z nim związany. Składnikiem majątkowym może być nieruchomość lub część składową nieruchomości lub przedsiębiorstwo (w rozumieniu Kodeksu cywilnego lub rzecz ruchomą oraz prawo majątkowe).
Co to znaczy - wspólna realizacja?
„Przedmiotem ppp jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym”. Ustawa nie zawiera definicji legalnej pojęcia współpraca. W doktrynie przyjmuje się, że kryterium wspólności spełniać będzie solidarne działanie podmiotu publicznego i partnera prywatnego zmierzające do osiągnięcia uprzednio uzgodnionych celów.
Po pierwsze, współpraca obu partnerów (zazwyczaj wieloletnia, obejmująca cały cykl przedsięwzięcia ,od zaprojektowania przez finansowanie, budowę i eksploatację infrastruktury) wymaga podziału zadań. Zarówno jedna, jak i druga strona umowy powinna mieć przypisane określone czynności do wykonania. Z reguły najistotniejszym elementem współpracy ze strony podmiotu publicznego będzie wniesienie wkładu własnego. Ale zadania mogą być szersze i obejmować np. przeprowadzenie konsultacji społecznych, pomoc w uzyskaniu wszelkich niezbędnych do realizacji inwestycji zezwoleń, pozwoleń czy też uzgodnień, promocję przedsięwzięcia, aktywne działania w celu zwiększenia popytu na świadczone usługi itp.
Po drugie, wspólna realizacja przedsięwzięcia przez podmiot publiczny i prywatny zakłada podział ryzyk pomiędzy obu partnerów. Ustawa nie określa jendak zasad tego podziału. Jak wyjaśniają specjaliści, kryterium podziału ryzyk zostanie spełnione w przypadku przypisania podmiotowi prywatnemu dowolnego pojedynczego ryzyka. Umowa o ppp powinna zawsze przenosić ryzyko na stronę, która najlepiej potrafi je kontrolować, co oznacza, iż poniesie mniejsze koszty w przypadku jego materializacji. Praktyka wskazuje, że istnieje jednak szereg ryzyk, które zazwyczaj przejmuje strona prywatna, przy czym szczególne znaczenie ma ryzyko związane z finansowaniem i utrzymaniem infrastruktury wytworzonej lub jedynie eksploatowanej w ramach przedsięwzięcia ppp.
Na podstawie: Partnerstwo publiczno-prywatne: od pomysłu do wyboru partnera prywatnego; Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2014
