Tożsamość przestrzeni publicznych może być budowana tylko oddolnie. Dlatego konieczne jest wzmacnianie inicjatyw obywatelskich, opartych na silnych więziach lokalnych wspólnot mieszkańców.
Samorządność jest cechą dojrzałego społeczeństwa. Przejawia się tworzeniem dobra wspólnego w oparciu o idee solidarności społecznej, uniwersalne wartości i szacunek dla potrzeb pojedynczego obywatela.
Dynamiczne zmiany cywilizacyjne powodują, że dla wspólnot lokalnych coraz większego znaczenia nabierać będzie konieczność zagwarantowania realizacji ich potrzeb społecznych oraz szeroko pojętego bezpieczeństwa (w tym socjalnego).
Niezbędne staną się m.in. działania na rzecz zachowania lokalnej tradycji, która jest najistotniejszym czynnikiem spajającym mieszkańców. Z tego względu przeciwdziałanie atomizacji społeczeństwa musi się również opierać na staraniach o utrzymanie tożsamości opartej o wspólnotę powiatową.
W jaki sposób skutecznie tworzyć nowy model takiej wspólnoty? Budowanej na fundamentach tradycji, solidarności społecznej, szacunku dla dobra wspólnego, przede wszystkim przez pryzmat miejsca człowieka w społeczeństwie. Wielowiekowa historia pokazuje bowiem, że powiat – rozumiany jako usługowy ośrodek miejski wraz ze swoim otoczeniem – stanowi naturalną wspólnotę. Postęp cywilizacyjny i będące jego konsekwencją przemiany społeczno-gospodarcze nie odbiorą mu znaczenia – wręcz przeciwnie: przyczynią się do wzmocnienia jego roli.
Wielowiekowa historia pokazuje, że powiat – rozumiany jako usługowy ośrodek miejski wraz ze swoim otoczeniem – stanowi naturalną wspólnotę. Najlepszym na to dowodem jest samodzielne powstawanie w rozwoju historycznym jednostek terytorialnych o takim właśnie charakterze – poczynając od greckich polis aż po nasze polskie ziemie. Obserwowany obecnie szybki postęp cywilizacyjny i będące jego konsekwencją przemiany społeczno-gospodarcze nie pozbawią znaczenia jednostek szczebla powiatowego – wręcz przeciwnie: jesteśmy przekonani, że przyczynią się do wzmocnienia ich roli.
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na fakt, iż w obecnych czasach dysponujemy coraz szybszymi środkami komunikacji – służącymi zarówno transportowi ludzi, jak i przeka-zywaniu informacji. Sprawi to, że miejsca świadczenia usług publicznych będą mogły być zlokalizowane dalej od usługobiorców – wydaje się, że właśnie powiat będzie miał adekwatną do takich potrzeb skalę terytorialną.
Efektem szybkiego rozwoju technologicznego jest również automatyzacja i agregacja usług. Oznacza to, że coraz mniej czynności o charakterze administracyjnym będzie wymagało bezpośredniej interwencji urzędnika. Większość z nich, zwłaszcza związanych z zadaniami rejestracyjno-porządkowymi, będzie realizowana bez konieczności angażowania administracji według dzisiejszego modelu. W konsekwencji zmniejszeniu ulegnie liczba zadań realizowanych przez samorządy gminne, co z kolei wymusi podjęcie działań integracyjnych między nimi a powiatami.
Źródło: prof. Jerzy Stępien, materiały z konferencji „Zmierzając ku doskonałości” realizowanej w ramach projektu „Innowacyjna i sprawna administracja źródłem sukcesu w gospodarce opartej na wiedzy” realizowanego przez ZPP
