Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich, obradując 5 marca br. w Poznaniu, zwróciło się do władz rządowych z wnioskiem o przeprowadzenie analizy w przedmiocie oszacowania rzeczywistych kosztów realizacji zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego z zakresu administracji rządowej. Wyniki takiej analizy powinny stanowić podstawę korekty środków przekazywanych w ramach dotacji celowej na realizację tych zadań.
Zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, jednostka samorządu terytorialnego wykonująca zadania zlecone z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami, otrzymuje z budżetu państwa dotacje celowe w wysokości zapewniającej realizację tych zadań. W praktyce środki otrzymywane w ramach dotacji nie pokrywają rzeczywistych kosztów realizacji zadań zleconych. Przyczynami tego stanu rzeczy są:
- niedoszacowanie kosztów realizacji zadania na etapie wprowadzania zmian w prawie, w wyniku których na samorządy zostanie nałożone nowe zadanie. Tylko jako przykład można podać prace prowadzone aktualnie przez Ministerstwo Sprawiedliwości, a dotyczące wdrożenia systemu bezpłatnego poradnictwa prawnego;
- podwyższenie standardów lub wprowadzenie zmian w zasadach realizacji zadań bez zapewnienia dodatkowych środków na ten cel (np. zmiany w zakresie prawa geodezyjnego i kartograficznego);
- brak urealnienia kosztów obsługi zadań zleconych o wskaźnik inflacji oraz wskaźnik wzrostu wynagrodzenia. Dotyczy to przykładowo prowadzonych przez powiaty środowiskowych domów samopomocy.
W stanowisku Zgromadzenia zwrócono uwagę, że powiaty mają ograniczone możliwości pozyskiwania dochodów własnych. Ciągłe dotowanie realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej ogranicza możliwości realizacji zadań własnych na rzecz mieszkańców, również tych o charakterze obowiązkowym. Nie negujemy samej idei zlecania zadań samorządom. Taka praktyka pozwala efektywnie wykorzystać potencjał administracji publicznej, niemniej jednak powinno to się odbywać z poszanowaniem prawa samorządów, do odpowiedniego udziału w dochodach publicznych.
