Rada Ministrów przyjęła Strategię zarządzania długiem sektora finansów publicznych w latach 2015-2018, przedłożoną przez ministra finansów.
Strategia, obejmująca czteroletnią prognozę zarządzania długiem Skarbu Państwa jest przygotowywana corocznie. Wielkości zawarte w obecnym dokumencie uwzględniają wartości przedstawione w projekcie budżetu państwa na 2015 rok.
Głównym celem Strategii jest minimalizacja kosztów obsługi długu państwa w długim horyzoncie czasu przy przyjętych ograniczeniach odnośnie do poziomu:
- ryzyka refinansowania,
- ryzyka kursowego i stopy procentowej,
- ryzyka płynności budżetu państwa, pozostałych ryzyk, w tym szczególnie kredytowego i operacyjnego,
- rozkładu kosztów obsługi w czasie.
Realizacja ww. celu odbywać się będzie w dwóch aspektach: 1) doboru instrumentów, czyli elastycznego kształtowania struktury finansowania pod względem wyboru rynku, waluty oraz typu instrumentów; 2) zapewnienia efektywności rynku SPW (chodzi o to, by różnice rentowności SPW polskich i emitowanych przez kraje o najwyższej w UE wiarygodności kredytowej wynikały z różnic w ocenia ryzyka kredytowego, a nie barier w organizacji i infrastrukturze rynku SPW).
Zadaniem Strategii jest zapewnienie płynności, efektywności i przejrzystości rynku SPW. Ponadto Strategia kontynuuje wdrażanie drugiego etapu konsolidacji zarządzania płynnością rynku. Pierwszy etap (wprowadzony w maju 2011 r.) zobowiązał niektóre jednostki sektora finansów publicznych do lokowania wolnych środków na rachunkach ministra finansów. We wrześniu 2013 r. (początek drugiego etapu) skonsolidowane zostały środki walutowe będące w dyspozycji ministra finansów, a od lutego 2014 r. minister finansów uzyskał prawo przejściowego wykorzystywania środków zgromadzonych na rachunku rezerw poręczeniowych i gwarancyjnych do finansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa.
Wprowadzona została stabilizująca reguła wydatkowa (SRW), która zastąpiła tymczasową regułę dyscyplinującą. SRW ma ograniczać wzrost wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych, z wyjątkiem wydatków w pełni finansowanych ze środków unijnych i EFTA oraz wydatków jednostek, które nie generują wysokich deficytów. Od 1 stycznia 2014 r. obowiązuje system ustalania indywidualnych limitów zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego (jst). W Strategii przyjęto, że zadłużenie jst oraz ich związków będzie rosło do 2016 r., a od 2017 r. zakłada się powolny spadek długu jst.
W roku 2015 relacja długu do PKB ustabilizuje się na poziomie zbliżonym do roku 2014 lub nieznacznie go przekroczy. Zakłada się, że na koniec 2014 r. relacja ta spadnie do 47,7 proc. (w 2013 r. było to 53,9 proc.). W kolejnych latach będzie ulegać zmniejszeniu, by w 2018 roku osiągnąć poziom 44,5 proc. Zarówno w 2014 r., jak i w całym okresie objętym Strategią, wielkość ta będzie wyższa niż 43 proc. PKB, ale nie przekroczy 48 proc. PKB, czyli progów zawartych w stabilizującej regule wydatkowej. Oznacza to, że nie ma niebezpieczeństwa uruchomienia sankcji wynikających z przekroczenia progu 55 proc.
Relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB wyniesie 48,5 proc., co oznacza, że nie przekroczy progu 60 proc. określonego w Traktacie Maastricht.
W 2015 r. przewidziano spadek relacji kosztów obsługi długu Skarbu Państwa do PKB do poziomu 1,8 proc. Koszty te w następnych latach będą maleć do 1,6 – 1,7 w 2018 r.
Na początku 2014 r. OFE przekazały do ZUS aktywa o wartości rynkowej 153,2 mld zł, w tym m.in. skarbowe papiery wartościowe (SPW) o wartości rynkowej 134,1 mld zł. SPW nabył Skarb Państwa, a następnie je umorzono. Pozostałe aktywa przekazano do Funduszu Rezerwy Demograficznej. W wyniku umorzenia jednorazowo obniżył się dług SP o ok. 7,7 proc., a dług sektora instytucji rządowych i samorządowych o ok. 8,6 proc. PKB.
Zagrożenia dla przyjętej Strategii mogą wynikać m.in. z: odmiennej od zakładanej sytuacji makroekonomicznej (np. wolniejszy wzrost PKB, wyższe stopy procentowe) oraz uwarunkowań międzynarodowych, np.: słabszego tempa wzrostu gospodarczego w Europie i w Stanach Zjednoczonych Ameryki, odpływu kapitału pożyczkowego w kierunku inwestycji na rynkach bazowych czy konsekwencji konfliktu na Ukrainie. Zagrożenie może także wynikać ze wzrostu relacji długu publicznego oraz sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB (np. wyższe potrzeby pożyczkowe budżetu państwa, niższy kurs złotego, przyrost zadłużania jst).
Źródło: KPRM
