Z dyskryminacją w miejscu pracy nadal boryka się wiele przedsiębiorstw, do Państwowej Inspekcji Pracy w zeszłym roku zgłoszono ponad 450 skarg. Na ile problem nierównego traktowania wymaga nowych regulacji, a na ile związany jest ze świadomością samych pracowników/pracowniczek czy też z postępowaniem pracodawców, ukazuje najnowsza analiza tematyczna Forum Odpowiedzialnego Biznesu, koordynatora Karty Różnorodności w Polsce, "Zarządzanie różnorodnością – prawo i praktyka".
Nierówne traktowanie w zatrudnieniu może wynikać z dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie czy orientację seksualną. Może odnosić się do poszczególnych etapów zatrudniania: czasu ustanowienia stosunku pracy (na przykład przygotowywania ogłoszenia rekrutacyjnego), jego trwania czy zakończenia. Temat dyskryminacji uwidacznia się także w kontekście charakteru zatrudnienia i nie dotyczy tylko zatrudnionych na umowę o pracę. Państwo otacza, choć słabszą, opieką także tych, którzy pracują na podstawie umów cywilnoprawnych (takich jak umowy o dzieło, umowy-zlecenie czy kontrakt menedżerski). Aspekty prawne w świetle najnowszych danych statystycznych oraz głosu ekspertów i ekspertek omawia wspomniana analiza.
Ze statystyk Ministerstwa Sprawiedliwości czy Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego wynika jednak, że ofiary dyskryminacji w pracy rzadko decydują się dochodzić swoich praw. Dla przykładu w 2012 roku w polskich sądach powszechnych rozpatrzono w sumie 635 spraw, z czego: 528 dotyczyło odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania kobiet i mężczyzn, 14 – molestowania seksualnego, a 93 – ogólnego zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu. Według analizy, bierność w stosunku do łamania praw pracowniczych wynikać może z niskiej świadomości zatrudnionych lub też ze strachu przed konsekwencjami takich skarg.
- Pracodawcy stają przed wyzwaniem zarządzania różnorodnymi zespołami pracowników i pracowniczek, których faktycznie nie są w stanie do końca poznać ze względu na zakaz w polskim prawie gromadzenia danych wrażliwych, poufnych o osobach zatrudnionych. Z tego powodu analiza oprócz przeglądu tematu dyskryminacji pod kątem prawnym prezentuje również dobre praktyki firm, czyli sposoby, jak pracodawcy zarządzają różnorodnością – mówi Mirella Panek-Owsiańska, prezeska FOB.
Do dobrych praktyk firm w zakresie zarządzania różnorodnością należy na przykład posiadanie procedur antydyskryminacyjnych w firmie. Zalicza się do nich również transparentność i oparte na obiektywnych miernikach wynagrodzenia pracowników. Elastyczne formy zatrudnienia to z kolei odpowiedź na potrzeby różnych pracowników i pracownic, np. osób z niepełnosprawnościami czy opiekujących się dziećmi albo innymi członkami rodziny. Często pracodawcy decydują się na uruchomienie infolinii lub ustanowienie niezależnego rzecznika praw pracowników.
Karta Różnorodności (ang. Diversity Charter) to międzynarodowa inicjatywa wspierana przez Komisję Europejską, realizowana w 12 krajach Unii Europejskiej. Karta jest pisemnym zobowiązaniem pracodawców do wdrożenia skutecznych rozwiązań na rzecz rozwoju polityki równego traktowania i zarządzania różnorodnością w miejscu pracy oraz ich upowszechniania wśród partnerów biznesowych i społecznych.
Koordynatorem polskiej Karty Różnorodności jest Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Patronat honorowy nad Kartą Różnorodności w Polsce objęli: prof. Irena Lipowicz, Rzecznik Praw Obywatelskich, Minister Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania oraz Władysław Kosiniak-Kamysz, Minister Pracy i Polityki Społecznej. Opiekunem Karty Różnorodności w Polsce w 2014 roku jest firma Orange Polska.
Sygnatariuszem Karty Różnorodności w Polsce może zostać każda organizacja, instytucja, urząd oraz przedsiębiorstwo, które aprobuje zapisy Karty. Podpisanie Karty jest dobrowolne i bezpłatne. Należy w tym celu skontaktować się z koordynatorem projektu w Polsce, czyli Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Więcej informacji o Karcie Różnorodności można znaleźć na stronie www.kartaroznorodnosci.pl.
